การชักลากไม้ (Timber extraction)
การชักลากไม้ หรือ การชักลากไม้ตอนป่า (Timber extraction) เป็นขั้นตอนการนำไม้ที่ล้มแล้วออกจากบริเวณตอไม้ไปยังจุดรวมกองไม้ข้างถนนป่าไม้หรือหมอนไม้ แบ่งออกเป็น 3 ระบบ คือ
- ระบบพื้นดิน (ground based systems)
- ระบบสายลวด (cable systems หรือ skyline systems)
- ระบบทางอากาศ (aerial based systems)
การชักลากไม้ระบบพื้นดิน เป็นการนำไม้ออกจากบริเวณตอด้วยพาหนะหรือเครื่องมือที่เคลื่อนที่ไปบนพื้นดิน เป็นวิธีที่นิยมใช้กันทั่วโลกโดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆคือ การชักลากไม้แบบไม้สัมผัสพื้นดิน (Timber skidding) เป็นการชักลากไม้แบบที่ท่อนไม้หรือท่อนซุงบางส่วนหรือทั้งท่อนลากไปกับพื้นดินหรือพื้นป่า และการชักลากไม้แบบไม้ไม่สัมผัสพื้นดิน (Timber forwarding) เป็นการชักลากไม้โดยการยกไม้ทั้งท่อนลอยเหนือพื้นดินด้วยส่วนพ่วงหรืออุปกรณ์เสริมทำให้ท่อนไม้ไม่สัมผัสพื้นดินขณะชักลาก การชักลากไม้ทั้งสองประเภทจะมีอุปกรณ์แตกต่างกันในส่วนที่ติดกับท่อนไม้แต่จะมีต้นกำลังหรือเครื่องมือชักลากแบบเดียวกันได้ เช่น รถแทรกเตอร์ สามารถชักลากไม้ได้ทั้งสองประเภทคือ ไม้สัมผัสพื้นดิน และไม้ไม่สัมผัสพื้นดิน
เครื่องมือต้นกำลังในการชักลากไม้ระบบพื้นดิน ได้แก่ แรงงานคน แรงงานสัตว์ รถแทรกเตอร์ รถสกิดเดอร์ (skidder) รถลำเลียงไม้ (forwarder) และรถ ATV (All-terrain Vehicle) เป็นต้น
การชักลากไม้ระบบสายลวด เป็นการนำไม้ออกจากบริเวณตอด้วยสายลวด เป็นการชักลากที่อาศัยเครื่องกว้าน (winch หรือ yarder) ซึ่งเป็นเครื่องทุ่นแรงมาเป็นต้นกำลัง ทำงานร่วมกับรอก (block, carriage) และสายลวด (cable) นิยมใช้ชักลากไม้บริเวณภูเขาที่ยากต่อการใช้การชักลากไม้ระบบพื้นดิน การชักลากไม้ด้วยระบบสายลวดบางระบบไม้อาจจะลากไปบนพื้นดิน บางระบบไม้จะลอยเหนือพื้นดิน ความแตกต่างของแต่ละระบบคือตัวเครื่องกว้าน รอก และโครงข่ายสายลวด ตัวอย่างภาพข้างต้น เป็นการชักลากไม้ระบบสายลวดแบบ Tower yarder ระบบนี้จะมีเสาที่เครื่องกว้านเป็นหลักเพียงเสาเดียวทำให้เคลื่อนย้ายสะดวกและติดตั้งง่ายได้รับความนิยมในหลายประเทศในการทำไม้ที่พื้นที่ภูเขา
การชักลากไม้ระบบทางอากาศ เป็นการนำไม้ออกจากบริเวณตอโดยไม้ไม่สัมผัสพื้นที่ เคลื่อนย้ายไม้ด้วยเฮลิคอปเตอร์หรือบอลลูน เป็นระบบชักลากไม้ที่มีค่าใช้จ่ายสูงจึงไม่ค่อยนิยมใช้ แต่การชักลากไม้ด้วยเฮลิคอปเตอร์จะใช้ในบางพื้นที่หรือบางสถานการณ์ เช่น พื้นที่เปราะบาง มีความลาดชันสูง ไม่มีถนนเข้าถึง อาจทำไม้ออกโดยใช้เฮลิคอปเตอร์ขนส่งไม้ออกมา เป็นต้น