การขนส่งไม้ด้วยรถสาลี่

การขึ้นไม้ (Log loading) ของรถสาลี่สามารถทำได้หลายวิธี คือ

1 ขึ้นไม้ด้วยรถ A frame ซึ่งเป็นรถปั้นจั่นอีกคันหนึ่งที่ทำงานร่วมกันกับเสาไม้สองเสาวางตัวกางออกคล้ายตัว A โดยท้ายรถปั้นจั่นและเสาตัวเอวางคร่อมรถสาลี่ เจ้าหน้าที่จะผูกมัดไม้ทั้งกองที่จะบรรทุก แล้วใช้สลิงจากรถปั้นจั่นมายกไม้อาจยกกองไม้วางพาดที่ส่วนตัวรถสาลี่ก่อน หรือบางครั้งวางพาดที่ส่วนล้อพ่วงก่อน เมื่อกองไม้วางบนรถสาลี่และส่วนล้อพ่วงก็จะถูกผูกให้ติดกับตัวรถสาลี่และส่วนล้อพ่วง

2 ขึ้นไม้ด้วยรถแทรกเตอร์ รถแทรกเตอร์แบบมีงายกของจะยกไม้ทีละท่อนเพื่อวางบนรถสาลี่และส่วนล้อพ่วง

3 ขึ้นไม้ด้วยพื้นเอียง โดยใช้ไม้สองท่อนวางพาดด้านข้างของส่วนล้อพ่วงหนึ่งท่อน และวางพาดที่ส่วนตัวรถสาลี่อีกหนึ่งท่อน แล้วใช้สลิงดึงไม้ขึ้นด้านข้างตามไม้ที่วางพาดไว้ จะนำไม้ขึ้นได้ทีละท่อน

4 ขึ้นไม้ด้วยเคเบิล เป็นวิธีการขึ้นไม้ที่พบล่าสุดก่อนการเลิกใช้งาน เป็นวิธีที่คล้ายกับ A frame แต่ไม่ต้องติดตั้งเสาเพราะไม้มีขนาดเล็ก

ส่วนวิธีการนำไม้ลง เมื่อขนส่งไม้มาถึงที่หมายแล้วการนำไม้ลงจะให้เจ้าหน้าที่ปลดโซ่ที่ถูกกองท่อนไม้ที่ส่วนล้อพ่วงก่อน และปลดโซ่ที่ส่วนตัวรถ จากนั้นให้ขับส่วนตัวรถออก กองไม้จะตกลงกองกับพื้น ขั้นตอนนี้ต้องใช้ความระมัดระวังมากเพราะขณะปลดโซ่ไม้อาจจะกลิ้งลงมาทับเจ้าหน้าที่ได้

การบรรทุกส่วนล้อพ่วง เมื่อนำไม้ลงหมดแล้วรถสาลี่ต้องวิ่งรถเปล่ากลับไปรับไม้ในรอบถัดไป ส่วนล้อพ่วงจะถูกนำขึ้นท้ายรถสาลี่ไปด้วย วิธีนำส่วนล้อพ่วงขึ้นรถสาลี่ที่นิยมคือ ผูกโซ่กับคานและยกคานให้สูงขึ้นอาจใช้ไม้ท่อนมาช่วยค้ำยันระหว่างตัวรถลาสี่กับคานของพ่วนล้อพ่วง โซ่อีกด้านพันไว้กับล้อรถทำหน้าที่คล้ายระบบรอก เมื่อถอยรถสาลี่เข้าหาส่วนล้อพ่วง คานส่วนล้อพ่วงจะถูกกดลงดึงให้ส่วนล้อพ่วงขึ้นมาด้านท้ายรถสาลี่ วิธีนี้ต้องใช้ความชำนาญในการประมาณระยะของส่วนล้อพ่วง หากมีความชำนาญแล้ววิธีนี้จะไม่ยุ่งยากนัก (อำนวย, 2524) และวิธีนำส่วนล้อพ่วงลงจากท้ายรถสาลี่ก็ใช้ไม้วางพาดที่ด้านท้ายรถแล้วเข็นส่วนล้อพ่วงลง

ท้ายนี้ผู้เขียนขอขอบพระคุณภาพถ่ายที่ทรงคุณค่าเหล่านี้ ซึ่งได้รับถ่ายทอดมาจากอาจารย์ทวี แก้วละเอียด อดีตอาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมป่าไม้ คณะวนศาสตร์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการทำไม้ของประเทศไทยคนหนึ่ง ภาพถ่ายฟิล์มสไลด์ถูกปรับให้เป็นไฟล์ดิจิทัล ขอบพระคุณอาจารย์ทวีเป็นอย่างสูง

ยังมีภาพถ่ายอีกหลายภาพ สามารถดูเพิ่มเติมได้ที่ https://www.facebook.com/ForestLab.th