ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃ - အခန်း(၆) ပါရမီတော်ဆင်ခြင်ခဏ်း

ထိုသို့ နတ်ဗြဟ္မာအပေါင်းတို့ ဖယ်သွားကြသော အခါ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဒီပင်္ကရာမြတ်စွာဘုရား ၏ စကားတော် နတ်ဗြဟ္မာများ၏ စကားအားဖြင့် နှစ်ပါးစုံသော စကားကို ကြားနာရသည့်အတွက် နှစ်သက်ရွှင်လန်း ဝမ်းမြောက်တော်မူလှသည်ဖြစ်၍ ဤသို့ ကြံစည် စိတ်ကူးတော်မူ၏ ...

"မြတ်စွာဘုရားတို့ မည်သည် ( ဟုတ်ချင် ဟုတ်မည်၊ မဟုတ်ပဲသော်လည်း ရှိမည်ဟူ၍) နှစ်မျိုးနှစ်ခွ တွေးဆရသော စကားမျိုးကို ဟောရိုးထုံးစံမရှိကုန်၊ အချည်းနှီးသော စကားမျိုးကိုလည်း ဟောရိုးထုံးစံမရှိကုန်။ မြတ်စွာဘုရားတို့၏ စကားတော်သည် ချွတ်ယွင်းသည် ဟူ၍ မရှိစကောင်း၊ (ထို့ကြောင့်) ငါသည် မချွတ်မလွဲ ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့ ....

ကောင်းကင်သို့ ပစ်မြှောက်အပ်သော ခဲသည် မချွတ်မလွဲ မြေပြင်သို့သာ ကျရောက်ရသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာ ဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော် မူရအံ့ ....

အလုံးစုံသော သတ္တဝါဟူသမျှတို့မှာ သေရခြင်း သဘောသည် မချွတ်မလွဲ မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာ ဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော် မူရအံ့ ....

ညဉ့်အချိန်ကုန်ဆုံးသောအခါ နေထွက်ခြင်းသည် မချွတ်မလွဲ မြဲသကဲ့သို့ ထိုအတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့ ....

နေရာလိုဏ်ဂူမှ ထွက်သော ခြင်္သေ့၏ ဟောက်ခြင်း သဘောသည် မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ် တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာ ဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့ ....

ကိုယ်ဝန်ဆောင်ရသော မိန်းမတို့၏ ထိုကိုယ်ဝန်ကို ချခြင်း(မွေးဖွားခြင်း) သည် မြဲသကဲ့သို့ ထို့အတူသာလျှင် ဘုရားမြတ်တို့၏ စကားတော်မည်သည် မချွတ်မလွဲ မြဲသည်သာဖြစ်ရကား ငါသည် ဧကန်စင်စစ် ဘုရားဖြစ်တော်မူရအံ့ ....

ဤသို့ ဥပမာ အမျိုးမျိုးဖြင့် ထောက်ဆ၍ . ဒီပင်္ကရာမြတ်စွာ ဘုရား၏ စကားတော်အရ မုချဧကန် ဘုရားဖြစ်ရမည်ဟု ကြံစည် ဆုံးဖြတ်တော်မူပြီးလျှင်

ကိုင်း..ယခုအခါ ငါသည် အထက်အရပ် (နတ်ပြည်လောက)အောက်အရပ် (လူပြည်လောက) ဆယ်မျက်နှာ အရပ်တို့၌ အကြင်မျှလောက် (ကာမ, ရူပ, အရူပဟူ၍ ပြားသော) အရင်းခံ သဘောတရားသည် ရှိ၏၊ ထိုအရင်းခံ တရားသဘော အလုံးစုံ နှံစပ်အောင်ပင် ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့ကို ဤမှထိုမှ စူးစမ်းရှာဖွေတော့အံ့- ဟူ၍ ဗုဒ္ဓကရ = ဘုရားဖြစ်အောင် ပြုပေးနိုင်သည့် အကြောင်း တရားတို့ကို စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူလေသည်။

(ဤအရာ၌ ပ၊ရမီတော်များကို ဆင်ခြင်စဉ်းစားသော ဉာဏ်တော်ကို ပါရမီပဝိစယဉာဏ်တော်ဟူ၍ ခေါ်သည်။ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့၏ သန္တာန်၌ဖြစ်သော ထိုပါရမီပဝိစယဉာဏ်တော် သည် အာနုဘော်ကြီးလှ၏၊ ဗောဓိသမ္ဘာရ ခေါ်သော သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရဖို့ရန်အကြောင်း အဆောက်အဦး ဖြစ်သော ပါရမီတော်များ စွန့်ခြင်းကြီးများ, စရိယတရားများကို စဉ်းစားဆင်ခြင်ရာ၌ အပိတ် အပင် အဆီးအတားမရှိ သိမြင်နိုင်၏၊ ဆရာမကူ သယမ္ဘူဉာဏ်ဖြစ်၏၊ သဗ္ဗညုတ ရွှေဉာဏ်တော်ကို ရဖို့ရန် ရှေ့ပြေး ပုဗ္ဗနိမိတ်ဖြစ်၏ဟူ၍ အဘိဓမ္မာ ဓမ္မသင်္ဂဏီအနုဋီကာ၌ ဖွင့်ဆိုထားသည်။

ထင်ရှားစေဦးအံ့... သုမေဓာရှင်ရသေ့ကို ဒီပင်္ကရာမြတ်စွာဘုရားက “ဘုရားဖြစ်လိမ့်မည်”ဟု ဗျာဒိတ်စကား ကြားရုံသာ ကြားတော်မူခဲ့ သည်။ ဘုရားဖြစ်ဖို့ရန် ဤမည် ဤမည်သောတရားများကို ကျင့်ကြံ ပွါးများရမည်ဟူ၍ကား ဟောကြားတော်မမူခဲ့ပေ၊ ယင်းသို့ ဘုရား အဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့ကိုကား အလောင်းတော် သုမေဓာ သည် မိမိ၏ ပါရမီပဝိစယဉာဏ်တော်ဖြင့်သာ ဆင်ခြင်စူးစမ်းတော်မူရ လေသည်။ ထိုဉာဏ်ဖြင့် ဘုရားဖြစ်စေနိုင်သော တရားတို့ကို စဉ်းစား ဆင်ခြင်စူးစမ်းတော်မူသောအခါ အပိတ်အပင်မရှိ အလောင်းတော်၏ ဉာဏ်၌ အပြည့်အစုံ သိမြင်ရလေသည်။ ထိုအကြောင်းကို

ရှစ်ပါးစုံအင်၊ မာယဂင်ဟု၊ စီရင်ဝတ်ပြီး၊သင်းသီးမှုချိ၊ ရဲစဉ်းသိသား၊ ဗောဓိပက္ခိယ၊ ဓမ္မပေါင်းမြှောင်၊ ကူလက် စောင်နှင့်၊ရန်ဘောင်ရိပွပ်၊ ဤလူ့ရပ်တွင်၊နှီးကပ်ကာကာ၊ ထောင့်ငါးရာစင်၊ သင်းဝင်လက်သား၊ ဆဲ့နှစ်ပါးသွား၊ ရွှေသွားခေါင်းကြီး၊ ခိုးစဉ်းသီးကို၊ ဖျက်ဆီးလေးကြိမ်၊ တိုက်လှည်းနှိမ်မှ၊အောင်ငြိမ်တန္တ၊ရဲဆုရနှင့်၊ နှုန်းကြစတေ၊ သမုစ္ဆေ ဟု၊ ထဲမွှေရန်ပယ်၊ သင်္ဃာ့လယ်တွင်၊ ငါ့နယ်ဂုဏ် ဆန်း၊ သိမြင်ထွန်းသည်၊ ကျယ်ဝန်းပညာ၊ သာရိပုတြာ....၊ မဟာ ထေရ်ကျော်၊ သူတော်မြတ်စွာ၊ သူ့ဘို့ရှာသည်၊ သဒ္ဓါပစ္စည်း၊ ရှင့်ခမည်းကား၊ ထုံးနည်း မြားမြောင်၊ သွေးကြဉ်းဆောင်၍၊ မှန်အောင်အရ၊ ခုံနေချလျက်၊ ဤမှ ဆိုပြီး၊ အလိုသီးဖြင့်၊ ဆုကြီးချူချူ၊ ပွင့်စိမ့်ဟူသား၊ သူတို့ မည်သည်၊ အရှည်အလျား၊ စွန့်ကြိုးစားလျက်၊ ဘုရားပညာ၊ ငြမ်းအလျှာဖြင့်၊ ရံကာဆောက်ဦ၊ ထောက်ပံ့ကူသား၊ တံချူသဘွယ်၊ ကြီးငယ်မလွတ်၊ ကျင့်ရာဝတ်ကို၊ နှုတ်လွတ် သံညောင်း၊ သို့ ကျင့်ကောင်း ဟု၊ အကြောင်း အကျိုး၊ စုံပြည့်ဖြိုးအောင်၊မြတ်မျိုးရှင်တော်၊ မဟောသော်လည်း... ထိုရော်ဘိသိက်၊ ဗျာဒိတ်ရခါ၊ မကြာလက်ငင်း၊ လော လောခြင်းဝယ်၊ . ထိုးထွင်းဝန်းလျား၊ သိတတ်အား၍၊ တပါးမကြီ၊ သူမဆံသား၊ သယမ္ဘူဥာဉ်၊ ပညာယှဉ်လျက်၊ ခိုင်းမျာမကွက်၊ အောက်ထက်ရပ်ခွင်၊ မြေပြင်လုံးခြုံ၊ မြင်လ တုံသည်၊ ၊ဝတ်ကုံဆောက်တည်ချင်ရှောင်းတည်း

ဟူ၍ ပါရမီတော်ခဏ်းပျို့၌ စပ်ဆိုလေသည်။

ဆိုအပ်ပြီးသော စကားရပ်၌ပါရှိသည့် “အရင်းခံသဘောတရား = ဓမ္မဓာတု” ဟူသော မူလပါဠိစကားအရ မိမိသဘောကို မိမိဆောင်ယူ ဖြစ်ပေါ်လာသောအရာကို ပါဠိလို (ဓာတု) မြန်မာလို (ဓာတ်)ဟု ခေါ်သည်၊ မိမိသဘောကို ဆောင်ယူခြင်းဟူသည် သူတပါးတို့ စီမံ ဖန်တီးပေးရခြင်းမရှိပဲ အလိုအလျောက် သဘောရင်းအားဖြင့် အကြောင်းအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဟု ဆိုလိုသည်။ သူတပါးတို့ ပြုပြင် ဖန်တီးပေးရလျှင် သဘောရင်းဓာတ် မဟုတ်တော့ပြီ။ သို့ဖြစ်၍ သူတပါးပယောဂနှင့် မစပ်မဖက် သက်သက် အကြောင်းအားလျော်စွာ ဖြစ်ပေါ်လာသော တရားကို မြန်မာလို “အရင်းခံသဘောတရား ပါဠိလို “ဓမ္မဓာတု” ဟု ခေါ်သည်။

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော (ဘုရားဖြစ်အောင် ပြုပေးနိုင်သော) အကြောင်းတရားတို့ကို ရှာဖွေလိုလျှင် အရင်းခံသဘောတရား=ဓမ္မ ဓာတ်ထဲမှာသာ ရှာထိုက်သည်ဖြစ်၍ “ဝိစိနာမိ ဓမ္မဓာတုယာ”ဟုဟောဆို အပ်လေသည်။ တရားသဘောကို ပြောလိုသည်မဟုတ်ပဲ ပုဂ္ဂိုလ်ကို ပြောလိုသောအရာဖြစ်မူ လောကဓာတုယာဟူ၍ သုံးစွဲရာ၏။ (တရားကို ဓမ္မဓာတ်ထဲ၌ ရှာဖွေရသည်။ ပုဂ္ဂိုလ်ကို လောကဓာတ်ထဲ၌ ရှာဖွေရ သည် ဟု ဆိုလိုသည်။ ) သုံးစွဲပုံမှာ...“လောကဓာတ် တခုထဲမှာ ဘုရားနှစ်ဆူ ပြိုင်တူမပွင့်စကောင်းစသော စကားမျိုးပင် ဖြစ်၏၊ ဤ၌ ပြောလိုရင်းအနက်မှာ ဘုရားတည်း ဟူသော ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နေ၍ အရင်းခံလောကဓာတ်ဖြင့်သာ သုံးစွဲ၍ ဓမ္မဓာတ်ဖြင့် မသုံးစွဲပေ။)

(က) ဒါနပါရမီ

ထိုသို့ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ အလောင်းတော် သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ရှေးရှေးဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ် မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ဘုရားဖြစ်ကြောင်း လမ်း ကောင်းကြီးသဖွယ်ဖြစ်သော ဒါနပါရမီကို ပဌမဦးဆုံး မြင်တော် မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ရန် (ဘုရားဖြစ် ဖို့ရန်) အလိုရှိပါမူ ဤဒါနပါရမီကို အစဦးစွာ အစွဲအမြဲပြုကာ ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ဒါနပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ ရောက် လေလော့ . (ဒါနပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့် လေလော့)ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ (ရေဖြင့်ဖြစ်စေ၊ နို့ရည်ဖြင့် ဖြစ်စေ) တစုံတရာဖြင့် ပြည့်နေသောအိုးကို မှောက်သွန်လိုက်လျှင် ရှိသမျှ ရေအလုံးစုံကို အကျန်မထား အန်ထုတ်၍ပစ်သကဲ့သို့ ထို့အတူ အယုတ်, အလတ်, အမြတ်ဖြစ်သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို မြင်လျှင် မိမိ၌ ပေးလှူရန်ရှိသမျှကို အကြွင်းအကျန်မထားပဲ မှောက်သွန်လိုက်သော ရေအိုးပမာ ပေးလှူပါလေလော့-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။

(ဤ ဒါနပါရမီနှင့်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို အနုဒီပနီ၌ ကျယ်ဝန်း စွာ ဖော်ပြထားသည်။)

(ခ) သီလပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဒါနပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင် တော်မူပြီးနောက် -

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤဒါနပါရမီမျှသာမဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထို တရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့... ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သီလပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့' ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤ နှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သီလပါရမီကို အစွဲအမြဲ ပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် သီလပါရမီနှင့် ပြည့်စုံ သူ၏အဖြစ်သို့ ရောက်အောင် ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (သီလပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့) ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ အောင်းဟု ခေါ်သော သားကောင် (စမရီမည်သော သားကောင်)သည် မိမိ၏ မြီးဆံ တစုံတခုသောနေရာ၌ ငြိနေသည်ရှိသော် ထိုငြိသောနေရာမှာပင် အသက်ကိုအသေခံ၍ မိမိ၏ မြီးဆံကို မပျက်စေပဲ စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့၊ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း (၁)ပါတိမောက္ခ- သံဝရ (၂) ဣန္ဒြိယသံဝရ (၃) အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိ (၄) ပစ္စယ- သန္နိဿိတ တည်းဟူသော ကုသိုလ်တရားတို့၏ တည်ရာ လေးဌာန တို့၌ သီလတို့ကို ထက်ဝန်းကျင် ပြည့်စုံအောင် ဖြည့်ကျင့်လေလော့၊ စမရီမည်သော သားကောင်သည် အသက်ပေး၍ မိမိ၏ မြီးဆံကို စောင့်ရှောက်သကဲ့သို့၊ အခါခပ်သိမ်း သီလကို စောင့်ရှောက် လေလော့-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။

(ဤ သီလပါရမီနှင့်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို အနုဒီပနီ၌ ကျယ်ဝန်း စွာ ဖော်ပြထားသည်။)

(ဂ) ဓနက္ခမ္မပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် သီလပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင် တော်မူပြီးနောက်——

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤဒါန နှင့်သီလပါရမီမျှသာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော “ အခြားတရား များလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထို တရားများကိုလည်း စူးစမ်း ရှာဖွေအံ့ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် သုံးခုမြောက်ဖြစ်သော နေက္ခမ္မပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန်. အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤသုံးခုမြောက်ဖြစ်သော နေက္ခမ္မပါရမီကို အစွဲ အမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် နေက္ခမ္မပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ရောက်အောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (နေက္ခမ္မပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့) ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန်ဆက်၍လည်း) ထောင်အိမ်ထဲ၌ အချိန်ကြာမြင့်စွာ နေရ ဆင်းရဲဒုက္ခဖြင့် အချိန်ရှိသမျှ အနှိပ်စက်ခံနေရသော ယောက်ျားသည် ထိုထောင်အိမ်၌ နှစ်သက်ခြင်း တပ်မက်ခြင်းကို မဖြစ်စေပဲ ထိုထောင်အိမ်မှ လွတ်မြောက်ခွင့်ကိုသာလျှင် ရှာမှီး သကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း ကာမ, ရူပ, အရူပ ဟူသော အလုံးစုံသော ဘဝတို့ကို ထောင်အိမ်ကြီးများ ကဲ့သို့ ပညာဆင်ခြင် ရှုမြင်လေလော့၊ အလုံးစုံသော ဘဝတို့မှ လွှတ်မြောက်ဖို့ရန် တောထွက်ခြင်းအမှုကို ရှေးရှုပေလော့-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။

(ဤနေက္ခမ္မပါရမီနှင့်စပ်၍ မှတ်သားဖွယ်တို့ကို အနုဒီပနီ၌ဖော်ပြ ထားသည်။ နောက်နောက်ပါရမီတို့၌လည်း ထိုနည်းအတူပင် မှတ်ဖွယ် အကျယ်ကို အနုဒီပနီ၌ ကြည့်ရှုရာ၏။)

(ဃ) ပညာပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် နေက္ခမ္မပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် သုံးပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရား များလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်း ရှာဖွေအံ့ဟူ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ ့လာ ပွါးများအပ်သည့် လေးခုမြောက်ဖြစ်သော ပညာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင် သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤ လေးခုမြောက်ဖြစ်သော ပညာပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ပညာပါရမီနှင့် ပြည့်စုံသူ၏အဖြစ်သို့ ရောက်အောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (ပညာပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့) ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန်ဆက်၍လည်း) ဆွမ်းခံလှည့်လည်သော ရဟန်းသည် အယုတ် အလတ် အမြတ်ဖြစ်သော အိမ်တို့ကို မရှောင်ကြဉ်ပဲ အိမ်စဉ်အတိုင်း လှည့်လည် ဆွမ်းခံသဖြင့် မျှတလောက်ငသော ဆွမ်းကို ရသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း အခါ ခပ်သိမ်း အယုတ်အလတ်အမြတ်မရွေး ပညာရှိသောပုဂ္ဂိုလ်တို့ကို ချဉ်းကပ်၍ “အရှင်...ကုသိုလ်တရားကား အဘယ်တရားပါနည်း၊ အကုသိုလ်တရားကား အဘယ်တရားပါနည်း၊ အပြစ်ရှိသော တရားကား အဘယ်တရားပါနည်း၊ အပြစ်မရှိသောတရားကား အဘယ်တရားပါနည်း” ဤသို့ အစရှိသောနည်းဖြင့် သိသင့်သမျှ အချက်အလက် အနက်အဓိပ္ပါယ်တို့ကို မေးမြန်းပြီးလျှင် ပညာ ပါရမီ အထွတ်အထိပ်ရောက်အောင် အားထုတ်ပါလော့၊ ယင်းသို့ ပညာပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင် သုမေဓာသည် ́ အမောင်အလိုရှိအပ်သည့် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော် မူပြန်လေသည်။

(င) ဝီရိယပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ပညာပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင် တော်မူပြီးနောက်——

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤ လေးပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တ မဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြား တရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထို တရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့ ဟူ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေလာ ပွါးများအပ်သည့် ငါးခုမြောက်ဖြစ်သော ဝီရိယပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင် သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤငါးခုမြောက်ဖြစ်သော ဝီရိယပါရမီကို အစွဲအမြဲ ပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ဝီရိယပါရမီနှင့် ပြည့်စုံ သူ၏အဖြစ်သို့ ရောက်အောင်ကြိုးကုတ် အားထုတ်လေလော့ (ဝီရိယပါရမီကို အထွတ်အထိပ်ရောက် ဖြည့်ကျင့်လေလော့) ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန်ဆက်၍လည်း) သားတို့သေဌ်နင်း ကေသရာခြင်္သေ့ မင်းသည် ထိုင်ခြင်း, ရပ်ခြင်း,သွားခြင်း ဣရိယာပုထ်တို့၌ မတွန့် မဆုတ်သော ဝီရိယရှိသည်ဖြစ်၍ အခါခပ်သိမ်း ချီပင့်အပ်သော စိတ်နှလုံး ရှိသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း အလုံးစုံ ဖြစ်လေရာရာ ဘဝတို့၌ ဝီရိယကို မြံစွာ ချီပင့်လေလော့၊ ဝီရိယပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင် သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက် လိမ့်မည် ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။

(စ) ခန္တီပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ဝီရိယပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်—

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့သည် ဤငါးပါး မျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရား များလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်း ရှာဖွေအံ့ ဟူ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သော ခန္တီပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤခြောက်ခုမြောက်ဖြစ်သော ခန္တီပါရမီကို အစွဲ အမြဲပြုကာ အစဉ်သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ထိုခန္တီပါရမီအရာ၌ “တရံတခါ သည်းခံခြင်း, တရံတခါ သည်းမခံခြင်း, အချို့သော သူအား သည်းခံခြင်း, အချို့သောသူအား သည်းမခံခြင်း”ဟူ၍ နှစ်ထွေနှစ်စား စိတ်မပြားပဲ ဖြည့်ကျင့်နိုင်သည်ရှိသော် အမောင် သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့် မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန်ဆက်၍လည်း) မဟာပထဝီ ဤမြေကြီးသည် စင်ကြယ် မွန်မြတ်သော အရာဝတ္ထုကိုပင်ဖြစ်စေ၊မစင်မကြယ် ယုတ်ညံ့သော အရာဝတ္ထုကိုပင်ဖြစ်စေ မိမိအပေါ်သို့ ပစ်ချအပ်သမျှ အလုံးစုံကို မုန်းခြင်း ချစ်ခြင်းကို အလျဉ်းမပြု၊ သည်းခံ၍သာ နေသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင်သုမေဓာသည်လည်း ခပ်သိမ်းသောသူတို့၏ မြတ်နိုးတနာ ပူဇာသက္ကာရမှ ပြုခြင်း မထေမဲ့မြင်မှ ပြုခြင်းတို့ကို သည်းခံလေလော့၊ ခန္တီပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည် ရှိသော် အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည်ဟူ၍ ` မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန် လေသည်။

(ဆ) သစ္စာပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် ခန္တီပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင် တော်မူပြီးနောက်——

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ဤ ခြောက်ပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြား တရားများလည်း ရှိရဦးမည် ထို တရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့ ဟူ၍ စူးစမ်းဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ . အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သစ္စာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ....အသင်သည် ၍ ခုနစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော သစ္စာပါရမီကို. အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ် သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင်“ရံခါမှန်ခြင်း၊ ရံခါ မမှန်ခြင်း၊ အခွံ သူကို အမှန်ပြောခြင်း၊ အချို့သူကို မမှန်မကန်ပြောခြင်း” ဟူ၍ စကားနှစ်ခွမရှိပဲ အမှန်စကား တမျိုးတည်းကိုသာ ပြောဆိုခြင်း တည်းဟူသော သစ္စာပါရမီကို ဖြည့်ကျင့်နိုင်သည်ရှိသော် အမောင် သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့် မည်ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန်ဆက်၍လည်း) နတ်နှင့်တကွသော တလောကလုံး၌ မှန်ကန်စွာသော ... ချိန် ကြီး သဖွယ် ဖြစ် သည့် သောက်ရှူးကြယ် (သောကြာကြယ်) သည် မိုဃ်းအခါ၌သော်၎င်း, ဆောင်းဥတု နွေဥတုအခါ၌သော်၎င်း မိမိသွားမြဲဖြစ်သော ခရီးလမ်းကြောင်းမှ မလွှဲမဖယ် တည့်မတ်စွာသာ သွားသကဲ့သို့ ဤအတူ အမောင် သုမေဓာသည်လည်း မှန်ကန်သော သစ္စာသဘောတို့၏ လမ်း ကြောင်းသဖွယ်ဖြစ်သော မြင်အပ်သောအရာ ကြားအပ်သော အရာ ရောက်အပ်သောအရာ သိအပ်သောအရာ မမြင်အပ်သော အရာ မကြားအပ်သောအရာ မရောက်အပ်သောအရာ မသိအပ် သောအရာ ... ဤ ရှစ်ဖြာသော ခရီးလမ်းမှ မဖယ်မလွှဲလေလင့်။ (မြင်အပ်သည့်အရာကို မြင်၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ကြားအပ်သည့် အရာကို ကြား၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ ရောက်အပ်သည့်အရာကို ရောက်၏ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ သိအပ်သည့်အရာကို သိ၏ဟူ၍သာ ပြောလေ။ မမြင်အပ်သည့်အရာကို မမြင်ဟူ၍သာ .. ပြောလေ၊ မကြားအပ်သည့်အရာကို မကြားဟူ၍သာ ပြောလေ၊ မရောက်အပ်သည့်အရာကို မရောက်ဟူ၍သာ ပြောလေ၊ မသိအပ်သည့် အရာကို မသိဟူ၍သာ ပြောလေဟု ဆိုလိုသည်။) ယင်းသို့ သစ္စာပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင် သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့် မည် ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။

(ဤ၌ မျက်စိဖြင့် မြင်အပ်သောအရာကို မြင်၏ဟူ၍သာ ပြောဆိုမှ သစ္စာလမ်းမ၌တည်၍ ပြောသည်မည်၏၊ နားဖြင့် ကြားအပ်သော အရာကို ကြား၏ဟူ၍ ပြောဆိုမှသာ သစ္စာလမ်းမ၌တည်၍ ပြောဆို သည်မည်၏၊ နှာခေါင်းဖြင့် နမ်းအပ်သောအရာ လျှာဖြင့် လျက်အပ် သောအရာ ကိုယ်ဖြင့် တွေ့ထိအပ်သောအရာတို့ကို ရောက်အပ်သောအရာ ဟူ၍ ခေါ်၏၊ ထိုရောက်အပ်သောအရာကို ရောက်၏ဟူ၍ ပြောဆို မှသာ သစ္စာလမ်းမ၌တည်၍ ပြောသည် မည်၏၊ စိတ်ဖြင့် သိအပ်သော အရာကို သိ၏ဟူ၍ ပြောဆိုမှသာ သစ္စာလမ်းမ၌တည်၍ ပြောသည် မည်၏။ မမြင်အပ် မကြားအပ် မရောက်အပ် မသိအပ်သောအရာ တို့၌လည်း ထိုနည်းအတူတည်း။ ဤကဲ့သို့ သစ္စာလမ်းမ၌တည်၍ ပြောဆိုခြင်းမျိုးကို အရိယဝေါဟာရ = ( အရိယာ သူတော်စင်တို့၏ ပြောဆိုခြင်း)ဟူ၍ မြတ်စွာဘုရား ဟောကြားတော် မူလေသည်။)

(ဇ) အဓိဋ္ဌာနပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် သစ္စာပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင် တော်မူပြီးနောက် -

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သော တရားတို့သည် ခုနှစ်ပါးမျှလောက်သာ မဟုတ်နိုင်သေး၊အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရား များလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထို တရားများကိုလည်း စူးစမ်း ရှာဖွေအံ့ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ရှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော အဓိဋ္ဌာနပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ...အသင်သည် ဤရှစ်ခုမြောက်ဖြစ်သော အဓိဋ္ဌာနပါရမီကို အစွဲအမြဲပြုကာ အစဉ် သဖြင့် ဆောက်တည်ပြီးလျှင် ထို အဓိဋ္ဌာနပါရမီ၌ မတုန်မလှုပ်သည် ဖြစ်၍ ဖြည့်ကျင့်နိုင်သည် ရှိ သော် ... အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည် ဟူ၍ မိမိ ကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

(တဖန် ဆက်၍လည်း) လောက၌ တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိ ပကတိ ကောင်းစွာတည်သော ကျောက်သားတောင်ကြီးသည် ပြင်းစွာ တိုက်ခတ်လာသော လေတို့ကြောင့် တုန်လှုပ်ခြင်း အလျဉ်းမရှိ၊ မိမိတည်ရာ ဌာန၌သာ ကြံ့ကြံ့တည်သကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင် သုမေဓာသည် လည်း မိမိဆောက်တည်အပ်သော ပါရမီထု ကုသိုလ်မှ၌ မည်သည့်အခါမှာမှ ပျက်ကွက်တုန်လှုပ်ခြင်းမရှိပဲ ပြည့်စုံအောင် ဖြည့်ကျင့်လေလော့၊ ယင်းသို့ အဓိဋ္ဌာနပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် ... အမောင်သုမေဓာသည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည် ဟူ၍ မိမိ ကိုယ်ကို မိမိ’ဆုံးမတော်မူပြန်လေသည်။

(ဤ၌ အဓိဋ္ဌာနဟူသည် “ဤအမှု ဤအမှုကို ငါပြုအံ့၊ ဤ အခြင်း အရာဖြင့် ဖြစ်စေအံ့” အစရှိသည်ဖြင့် ထိုထို အမှုပြုဘို့ရန် ထိုထို အခြင်း အရာဖြင့် ဖြစ်ဖို့ရန် စိတ်ကိုထားခြင်း ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို ခေါ်ဆိုသည်။ (ဥပမာ)အလောင်းတော်တေမိယမင်းသား၏ “ငါသည် တောမထွက်ရ မခြင်း မဆံ့ပဲ ဆံ့သည့်အယောင် မအ-ပဲ အ-သည့်အယောင် နား မပင်းပဲ ပင်းသည့်အယောင် ပြု၍နေအံ့-ဟူ၍ ဆို့ယောင် အ-ယောင် နားပင်းယောင် ပြုဘို့ရန် စိတ်ကိုထားခြင်း ဆုံးဖြတ်ခြင်းကို အဓိဋ္ဌာန= ဆောက်တည်ချက်ဟူ၍ ခေါ်ဆိုသည်။)

(ဈ) မေတ္တာပါရမီ

သုမေဓာရှင်ရသေ့သည် အဓိဋ္ဌာနပါရမီကို တွေ့ရှိ သိမြင် ဆင်ခြင်တော်မူပြီးနောက်’

ဘုရားအဖြစ်ကို ပြုတတ်သောတရားတို့သည် ဤရှစ်ပါး မျှသာ မဟုတ်နိုင်သေး၊ အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတ ဉာဏ်ကို ရင့်သန်စေနိုင်သော အခြားတရားများလည်း ရှိရဦးမည်၊ ထိုတရားများကိုလည်း စူးစမ်းရှာဖွေအံ့.... ဟူ၍ စူးစမ်း ဆင်ခြင်တော်မူသောအခါ ရှေးရှေးသော ဘုရား အလောင်းတော်တို့ အစဉ်မှီဝဲ အမြဲလေ ့လာ ပွါးများအပ်သည့် ကိုးခုမြောက်ဖြစ်သော မေတ္တာပါရမီကို မြင်တော်မူလေသည်။

(ထိုသို့ မြင်တော်မူပြီးလျှင်) အမောင်သုမေဓာ....အသင်သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်ဖို့ ရဖို့ရန် အကယ်၍ အလိုရှိငြားအံ့၊ ဤကိုးခုမြောက်ဖြစ်သော မေတ္တာပါရမီကို အစွဲ အမြဲပြုကာ ဆောက်တည်ပြီးလျှင် မေတ္တာဘာဝနာ အားဖြင့် အခြားသူတို့နှင့်မတူအောင် ကျင့်ဆောင် ကြိုးကုတ် အားထုတ် လေ-ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူလေသည်။

( တဖန် ဆက် ၍ လည်း ) လောက၌ ရေမည် သည် မှာ သူတော်ကောင်း သူယုတ်မာ ဟု မျက်နှာမရွေး သုံးချိုးသမျှသော သူတို့ကို အအေးဓာတ်ဖြင့် ပျံ့နှံ့စေ၍ မြူအညစ်အကြေးကို ကင်းဝေးသုမ်သင် ... စင်ကြယ်စေသကဲ့သို့၊ ဤအတူ အမောင် သုမေဓာသည်လည်း မိမိအပေါ်၌ အစီးအပွါး မလိုလားသူ (ရန်သူ) အစီးအပွါး လိုလားသူ (မိတ်ဆွေ) ဤနှစ်ထွေသော သူတို့ကို အညီအမျှ မေတ္တာတရား ပွါးများလေလော့၊ မေတ္တာ ပါရမီ အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်သည်ရှိသော် အမောင်သုမေဓာ သည် အရဟတ္တမဂ်ဉာဏ် သဗ္ဗညုတဉာဏ်သို့ ရောက်လိမ့်မည် (ဘုရားဖြစ်လိမ့်မည်) ဟူ၍ မိမိကိုယ်ကို မိမိ ဆုံးမတော်မူပြန် လေသည်။