Bible Societies -
Bijbelverenigingen

With their concern for the translation, production, and distribution of the scriptures, Bible societies are relatively recent institutions, but the concept underlying their worldwide activity is ancient.

The notion that the Bible should be in the language of the people prompted the Hellenistic Jewish community of the third century BCE to produce a Greek translation (Septuagint) of the Hebrew Bible. Inspired by this example, the early eastern Greekspeaking church began to produce translations of the Bible in a variety of languages so as to make sure that the gospel would be known as widely as possible. Likewise, the Roman church produced its own edition of the Bible, in the “vulgar” Latin of the common people, which became the most widely used translation in the western church for a thousand years, the Vulgate.

Although there were some attempts in medieval scriptoria to mass-produce copies of the Bible, the process was slow, and the handwritten copies issued were enormously expensive. With the invention of movable type for printing (about 1456), the situation changed, and the Bible began to be translated into vernacular languages and commercially produced for general circulation.
It was, however, not until the evangelical revival in the eighteenth century and the consequent formation of missionary societies, principally in the United Kingdom, that the importance of scripture translation and publication began to be fully recognized. These missionary societies placed special emphasis on the use of the scriptures in preaching and teaching ministries, and included scripture distribution among their ongoing programs.

The organization of this period which most completely resembled the later Bible societies was a direct outgrowth of the Pietistic movement, the von Canstein Bible Institution of Halle, organized in 1710 to supply inexpensive scriptures to the poor of Germany. Although the von Canstein group confined its efforts to Germany and eastern Europe, by the end of the eighteenth century it had achieved the remarkable record of circulating over three million low-cost Bibles and New Testaments.

Meanwhile, across the English Channel a great awakening had begun, generated in large part by the preaching of John and Charles Wesley and George Whitefield. Missionary societies were formed to spread the gospel, and often their first assignment was to master the local language in order to translate the Bible. Thus William Carey (1761–1843), a shoemaker who had taught himself both Hebrew and Greek, went to India under the auspices of his Baptist Missionary Society and launched a translations program at Serampore; he participated in thirty-five translations. Robert Morrison (1782–1834), sponsored by the London Missionary Society, produced in Canton and Macao the first Chinese translation of the Bible, though he was broken in health and working against incredible odds. A bit later, Robert Moffat (1795–1883), David Livingstone’s father-in-law, went to Capetown to begin his distinguished career as a pioneer missionary, his first duty being to produce a translation of the Bible in seTswana. Still others followed, and as their numbers increased and their tasks became more demanding, they and their parent societies at home found themselves, in view of their many other commitments, unable to meet the rapidly growing needs for Bible translation and production.
It became clear that a new strategy was required, calling for an organization that would be concerned solely with the translation and production of scriptures for the missions in Asia, Africa, and Latin America.

The British and Foreign Bible Society.

The formation of the British and Foreign Bible Society (BFBS) on 7 March 1804, was the answer. Nearly three hundred people met in the London Tavern to discuss the place of Bible distribution in Christian work and witness.
Despite their deep doctrinal and ecclesiological differences they agreed to form a society whose single purpose would be to print the scriptures, without note or comment, and to distribute them without financial gain, in the British Isles and throughout the world.

The new Society grew rapidly, and within a decade there were throughout the British Isles over two hundred local groups called auxiliaries that were committed to supporting the cause. Equally important, other Bible societies, patterned after the BFBS, were being formed on the European continent and in North America.

American Bible Society.

Meanwhile, in the United States, Bible societies were being organized in several states and in many county seats and principal cities of the fledgling republic. In a period of less than ten years, more than 130 such regional Bible societies were established. There were fifteen “female” Bible societies among them, the first being the Female Bible Society of Geneva, New York (1813). A similar development took place in Canada, where auxiliaries of the British and Foreign Bible Society were established.

The resulting situation was far from satisfactory, for while some communities were well served, others were destitute of scriptures. This was particularly true of the growing West in the United States, where it was reported that not a single Bible could be found in many of the new settlements and where vernacular scriptures were desperately needed in the former French and Spanish territories.

The need for some kind of a central organization became increasingly evident, and a call finally went out to create a “General Bible Society.” Fifty-six delegates met in New York on 8 May 1816, agreed to establish a new national organization called the American Bible Society (ABS), adopted a constitution modeled on the British one, and issued an “address” to the people of the United States in which they said of the new society that “local feelings, party prejudices, sectarian jealousies are excluded by its very nature. Its members are leagued in that, and in that alone, which calls up every hallowed, and puts down every unhallowed, principle—the dissemination of the scriptures in the received versions where they exist, and in the most faithful where they may be required.” Many of the provincial societies merged at once with the new national body, but some preferred an “auxiliary” status and a few opted to remain independent, some maintaining separate organizations to the present.

Thus, by the end of the second decade of the nineteenth century, Bible societies were firmly established in Europe and North America, and their distinctive purpose and mission had become widely recognized and generally approved. As they developed, they became noted for the involvement of large numbers of lay men and women, often giving them precedence over their clergy members.
They also became widely respected for the ecumenical composition of their boards and staff, for they were careful to maintain close relationships with all Protestant groups; active Roman Catholic participation in their programs did not occur until the middle of the twentieth century.
They also developed an enviable reputation for careful scholarship both in publishing source texts and in providing quality translations in an incredible number of languages; they also have been (and continue to be) a significant presence in the development of linguistic theory and practice. Similarly, they maintained through the years a policy of strict impartiality in offering their services and productions to all; to that end they remained extremely cautious in avoiding the inclusion of doctrinal notes or comments in their publications. Throughout they held fast to their founding principle to present to all persons an opportunity to possess the scriptures in their own tongues, with price as no barrier to ownership.

The United Bible Societies.

Throughout the nineteenth century, most of the Bible societies confined their activities to work within their national borders. The ABS and BFBS, and to a lesser extent the National Bible Society of Scotland (NBSS) and the Netherlands Bible Society [Nederlands Bijbelgenootschap (NBG)], were a conspicuous exception. These four “missionary” Societies met needs not only in their own countries but also moved out across the world to engage in scripture translation and distribution, largely following the missionaries of their own national churches, with little communication or consultation among themselves.
At first there was little friction, but as the overseas outreach of these larger societies continued to expand, areas of duplication and tension began to appear. Some experimental comity arrangements were made in the early years of the twentieth century, preparing the way for a formal consultation in London in 1932 involving three of the principal societies at work in overseas areas, namely, the ABS, BFBS, and NBSS. The London meeting led to innovative cooperative efforts, particularly between the ABS and BFBS in places such as Brazil and Japan, and to a larger conference in 1939 at Amsterdam, when it was proposed to create a kind of world council of Bible societies. The outbreak of war in Europe, however, made it impossible to carry out those plans.

Following the war, in 1946 at a conference held at Haywards Heath in England, sixty-three delegates from twelve European Bible societies and the ABS brought into being the United Bible Societies (UBS), a loose federation of national societies. The UBS has flourished and serves today as a valuable center of coordination, appraisal, and strategic planning.

Working in concert through the UBS, more than seventy-five Bible societies worldwide have been able to improve their service to churches and missions through greatly improved and accelerated translation techniques, efficiently coordinated production centers, wider interconfessional relationships, and the use of more scientific marketing methods.

Laton E. Holmgren

Met hun bezorgdheid over de vertaling, productie en distributie van de Schriften zijn Bijbelse genootschappen relatief recente instellingen, maar het concept dat ten grondslag ligt aan hun wereldwijde activiteit is oud.

Het idee dat de Bijbel in de taal van het volk zou moeten zijn, bracht de Hellenistische Joodse gemeenschap van de derde eeuw vGT ertoe een Griekse vertaling (Septuaginta) van de Hebreeuwse Bijbel te produceren. Geïnspireerd door dit voorbeeld, begon de vroege Oost-Griekssprekende kerk vertalingen van de Bijbel in verschillende talen te produceren om er zeker van te zijn dat het evangelie zo breed mogelijk bekend zou worden. Evenzo produceerde de Roomse kerk haar eigen uitgave van de Bijbel, in het 'vulgaire' Latijn van het gewone volk, die de meest gebruikte vertaling in de westerse kerk gedurende duizend jaar werd, de Vulgaat.

Hoewel er in de middeleeuwse scriptoria enkele pogingen waren om kopieën van de bijbel in massa te produceren, verliep het proces traag en waren de met de hand geschreven exemplaren enorm duur. Met de uitvinding van losse letters voor afdrukken (ongeveer 1456) veranderde de situatie, en de Bijbel werd vertaald in volkstaal en commercieel geproduceerd voor algemene verspreiding.

Pas na de evangelische heropleving in de achttiende eeuw en de daaruit voortvloeiende vorming van missionaire genootschappen, voornamelijk in het Verenigd Koninkrijk, begon het belang van vertaling en publicatie van de Schrift volledig te worden erkend.
Deze zendingsverenigingen legden speciale nadruk op het gebruik van de Schriften bij het prediken en onderwijzen van bedieningen, en namen de verspreiding van de Schrift onder hun lopende programma's op.

De organisatie van deze periode, die het meest leek op de latere bijbelgenootschappen, was een direct uitvloeisel van de piëtistische beweging, de von Canstein Bible Institution of Halle, die in 1710 werd georganiseerd om goedkope geschriften te leveren aan de armen van Duitsland. Hoewel de von Canstein-groep zijn inspanningen beperkte tot Duitsland en Oost-Europa, had tegen het einde van de achttiende eeuw het het opmerkelijke record bereikt door meer dan drie miljoen goedkope bijbels en nieuwe testamenten in omloop te brengen.

Ondertussen was aan de overkant van het Engelse Kanaal een groot ontwaken begonnen, grotendeels veroorzaakt door de prediking van John en Charles Wesley en George Whitefield. Er werden zendingsverenigingen opgericht om het evangelie te verspreiden, en vaak was hun eerste opdracht om de plaatselijke taal onder de knie te krijgen om de bijbel te vertalen. Dus ging William Carey (1761-1843), een schoenmaker die zichzelf zowel Hebreeuws als Grieks had geleerd, naar India onder auspiciën van zijn Baptist Missionary Society en lanceerde een vertaalprogramma in Serampore; hij werkte mee aan vijfendertig vertalingen. Robert Morrison (1782-1834), gesponsord door de London Missionary Society, produceerde in Canton en Macao de eerste Chinese vertaling van de Bijbel, hoewel hij een slechte gezondheid had en tegen ongelooflijke verwachtingen in werkte. Even later ging Robert Moffat (1795–1883), de schoonvader van David Livingstone, naar Kaapstad om zijn voorname carrière als pionierzendeling te beginnen, met als eerste plicht het maken van een vertaling van de bijbel in seTswana. Weer anderen volgden, en naarmate hun aantal toenam en hun taken veeleisender werden, merkten zij en hun ouderverenigingen thuis, gezien hun vele andere verplichtingen, niet in staat om aan de snel groeiende behoeften aan bijbelvertaling en -productie te voldoen.
Het werd duidelijk dat er een nieuwe strategie nodig was, waarin werd opgeroepen tot een organisatie die zich uitsluitend bezighield met de vertaling en productie van geschriften voor de missies in Azië, Afrika en Latijns-Amerika.

British and Foreign Bible Society.

De oprichting van de British and Foreign Bible Society (BFBS) op 7 maart 1804 was het antwoord. Bijna driehonderd mensen kwamen bijeen in de London Tavern om de plaats van bijbelverspreiding in christelijk werk en getuigenis te bespreken.
Ondanks hun diepe leerstellige en ecclesiologische verschillen kwamen ze overeen een samenleving te vormen met als enig doel de Schriften te drukken, zonder aantekening of commentaar, en ze zonder financieel gewin te verspreiden, op de Britse eilanden en over de hele wereld.

De nieuwe Society groeide snel, en binnen een decennium waren er op de Britse eilanden meer dan tweehonderd lokale groepen, hulpfunctionarissen genaamd, die zich inzetten om de zaak te steunen. Even belangrijk was dat er op het Europese continent en in Noord-Amerika andere bijbelse genootschappen werden gevormd, naar het patroon van de BFBS.

American Bible Society.

Ondertussen werden er in de Verenigde Staten bijbelgenootschappen georganiseerd in verschillende staten en in veel provinciehoofdsteden en belangrijkste steden van de jonge republiek. In een periode van minder dan tien jaar werden meer dan 130 van dergelijke regionale bijbelgenootschappen opgericht. Er waren vijftien "vrouwelijke" Bijbelgenootschappen onder hen, de eerste was de Female Bible Society of Geneva, New York (1813). Een soortgelijke ontwikkeling vond plaats in Canada, waar hulporganisaties van de British and Foreign Bible Society werden opgericht.

De resulterende situatie was verre van bevredigend, want hoewel sommige gemeenschappen goed werden bediend, waren andere verstoken van de Schrift. Dit gold met name voor het groeiende Westen in de Verenigde Staten, waar werd bericht dat er in veel van de nieuwe nederzettingen geen enkele bijbel te vinden was en waar lokale geschriften hard nodig waren in de voormalige Franse en Spaanse gebieden.

De behoefte aan een of andere centrale organisatie werd steeds duidelijker en uiteindelijk werd er een oproep gedaan om een ​​"General Bible Society" op te richten. Zesenvijftig afgevaardigden kwamen op 8 mei 1816 in New York bijeen, kwamen overeen om een ​​nieuwe nationale organisatie op te richten genaamd de American Bible Society (ABS), namen een grondwet aan naar het voorbeeld van de Britse, en gaf een "toespraak" aan de mensen van de Verenigde Staten waarin ze zeiden over de nieuwe samenleving dat "lokale gevoelens, partijvooroordelen en sektarische jaloezie door haar aard uitgesloten zijn. Zijn leden zijn daarin verteerd, en alleen in dat, dat elke heilige oproept en elke onheilige neerzet, principe - de verspreiding van de Schriften in de ontvangen versies waar ze bestaan, en in de meest getrouwe waar ze nodig zijn. ' Veel van de provinciale verenigingen fuseerden onmiddellijk met het nieuwe nationale orgaan, maar sommigen gaven de voorkeur aan een "hulp" -status en enkelen kozen ervoor om onafhankelijk te blijven, sommige onderhouden tot op heden afzonderlijke organisaties.

Zo waren tegen het einde van het tweede decennium van de negentiende eeuw bijbelgenootschappen stevig gevestigd in Europa en Noord-Amerika, en hun onderscheidende doel en missie waren algemeen erkend en algemeen goedgekeurd. Naarmate ze zich ontwikkelden, werden ze bekend om de betrokkenheid van grote aantallen lekenmannen en -vrouwen, hen vaak voorrang gevend boven hun geestelijken. Ze werden ook alom gerespecteerd vanwege de oecumenische samenstelling van hun besturen en personeel, want ze zorgden ervoor dat ze nauwe relaties onderhielden met alle protestantse groeperingen; actieve rooms-katholieke deelname aan hun programma's vond pas plaats in het midden van de twintigste eeuw.
Ze bouwden ook een benijdenswaardige reputatie op vanwege hun zorgvuldige studie, zowel bij het publiceren van bronteksten als bij het leveren van kwaliteitsvertalingen in een ongelooflijk aantal talen; ze waren (en zijn nog steeds) ook een belangrijke aanwezigheid in de ontwikkeling van taaltheorie en praktijk. Evenzo hebben zij door de jaren heen een beleid van strikte onpartijdigheid gehandhaafd bij het aanbieden van hun diensten en producties aan iedereen; Daartoe bleven ze uiterst voorzichtig in het vermijden van leerstellige aantekeningen of commentaren in hun publicaties.
Ze hielden voortdurend vast aan hun grondbeginsel om alle personen de gelegenheid te bieden de Schriften in hun eigen taal te bezitten, waarbij de prijs geen belemmering vormt voor eigendom.

United Bible Societies.

Gedurende de negentiende eeuw beperkten de meeste bijbelgenootschappen hun activiteiten tot het werken binnen hun nationale grenzen. De ABS en BFBS, en in mindere mate de National Bible Society of Scotland (NBSS) en het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) of de Netherlands Bible Society, vormden een opvallende uitzondering.
Deze vier “missionaire” verenigingen voldeden niet alleen aan de behoeften in hun eigen land, maar trokken ook over de hele wereld om zich bezig te houden met vertaling en verspreiding van de Schrift, grotendeels in navolging van de missionarissen van hun eigen nationale kerken, met weinig communicatie of overleg onder elkaar.
In het begin was er weinig wrijving, maar naarmate het bereik van deze grotere samenlevingen zich verder uitbreidde, begonnen gebieden van overlapping en spanning te verschijnen. In de vroege jaren van de twintigste eeuw werden enkele experimentele comity-regelingen getroffen, waarmee de weg werd gebaand voor een formeel overleg in Londen in 1932 waarbij drie van de belangrijkste verenigingen aan het werk waren in overzeese gebieden, namelijk de ABS, BFBS en NBSS. De bijeenkomst in Londen leidde tot vernieuwende samenwerkingsinspanningen, in het bijzonder tussen ABS en BFBS in plaatsen als Brazilië en Japan, en tot een grotere conferentie in 1939 in Amsterdam, toen werd voorgesteld om een ​​soort wereldraad van bijbelgenootschappen op te richten. Het uitbreken van de oorlog in Europa maakte het onmogelijk om die plannen uit te voeren.

Na de oorlog, in 1946 op een conferentie die op Haywards Heath in Engeland werd gehouden, brachten 63 afgevaardigden van twaalf Europese bijbelverenigingen en het ABS de United Bible Societies (UBS) tot stand, een losse federatie van nationale genootschappen. De UBS bloeit en dient vandaag als een waardevol centrum voor coördinatie, evaluatie, en strategische planning.

Naar Laton E. Holmgren