Viêm họng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa
Viêm họng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa
Viêm họng là một trong những bệnh về đường hô hấp phổ biến nhất hiện nay. Hiểu rõ về bệnh lý, nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa sẽ giúp người bệnh chủ động điều trị, tránh được những biến chứng không mong muốn.
Viêm họng là gì?
Viêm họng là thuật ngữ y tế dùng để chỉ tình trạng niêm mạc hầu họng bị viêm nhiễm, sưng to, gây đau rát và khó chịu cho người bệnh khi thực hiện nhai nuốt. Thông thường, triệu chứng viêm họng có thể tự khỏi chỉ sau 1 tuần mà không cần can thiệp bất cứ loại thuốc nào. Các thể bệnh viêm họng đa phần đều không gây nguy hiểm đến tính mạng và ít để lại biến chứng nếu được điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần phải cảnh giác bởi trong những trường hợp nặng, viêm họng có thể gây viêm nhiễm amidan.
Bất kỳ ai cũng có thể trở thành đối tượng của viêm họng. Trong đó, phổ biến nhất phải kể đến những đối tượng như:
Trẻ em: Đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là đối tượng chính của căn bệnh dai dẳng này. Nguyên nhân là bởi hệ thống miễn dịch của trẻ em chưa được hoàn thiện, sức đề kháng còn kém nên là điều kiện vô cùng thuận lợi cho vi khuẩn, virus tấn công. Trẻ em có thể mắc viêm họng thành nhiều đợt trong năm, khỏi xong tái lại nếu cha mẹ không có cách tăng sức đề kháng và bảo vệ trẻ.
Phụ nữ mang bầu: Những triệu chứng bệnh viêm họng thông thường sẽ xuất hiện vào 3 tháng đầu và cuối thai kỳ. Đối tượng phụ nữ có bầu vô cùng nhạy cảm, không nên sử dụng thuốc tây bởi có thể gây ra một số dị tật ở trẻ sơ sinh.
Người cao tuổi: Đây cũng là đối tượng thường xuyên mắc phải viêm họng do sức đề kháng suy giảm. Do đó, những người tuổi cao cần mặc ấm, giữ thân nhiệt ổn định và tránh xa môi trường ô nhiễm để bảo vệ vòm họng.
Viêm họng có rất nhiều thể bệnh, mỗi thể lại có cách điều trị và triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, các bác sĩ đã thống kê những thể viêm họng thường gặp nhất giúp người bệnh phân biệt như sau:
Viêm họng cấp tính: Là căn bệnh phổ biến nhất của viêm họng. Viêm họng cấp tính có thể xuất hiện riêng nhưng cũng có trường hợp bệnh đi kèm với một số chứng bệnh như: viêm amidan, cúm, bạch hầu, ho gà, viêm VA… Khi đó, viêm họng cấp tính sẽ trở nên đặc biệt nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh này dễ lây lan qua đường hô hấp, nước bọt hoặc họng nên người bệnh cần chủ động đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác.
Viêm họng mạn tính: Xảy ra khi cổ họng xuất hiện tình trạng viêm nhiễm lan tỏa. Căn bệnh này thường thấy ở những người mắc viêm xoang mạn tính, viêm phế quản mạn tính, viêm mũi… Nguyên nhân chủ yếu của viêm họng mạn tính là do viêm xoang mũi hoặc do người bệnh tiếp xúc thường xuyên với khói bụi.
Viêm họng xung huyết: Thường thấy vào thời điểm thời tiết giao mùa khiến cơ thể không thích ứng kịp và mắc bệnh. Bên cạnh đó, bệnh cũng thường xuất hiện ở những người mắc bệnh rối loạn nội tiết, suy gan nên không thể coi thường. Người bệnh cần xác định đúng nguyên nhân viêm họng xung huyết thì mới có cách điều trị phù hợp nhất.
Viêm họng giả mạc: Còn được biết đến với tên viêm họng bạch hầu. Đây là một thể viêm họng ít gặp nhưng cũng gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Nguyên nhân chủ yếu của viêm họng giả mạc là do vi khuẩn, chúng làm xuất hiện những màng giả niêm mạc màu trắng dễ dàng nhận biết.
Viêm họng do liên cầu khuẩn: Xuất hiện chủ yếu do các loại vi khuẩn gây ra. Độ tuổi phổ biến nhất dễ mắc căn bệnh này là từ 5 đến 15 tuổi. Nếu không được chạy chữa kịp thời, bệnh sẽ xuất hiện những biến chứng như sốt thấp khớp, viêm thận, áp xe amidan….
Nguyên nhân viêm họng
Xác định đúng nguyên nhân viêm họng là yếu tố then chốt giúp bác sĩ đề ra phác đồ điều trị nhanh chóng nhất cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, người bệnh cũng hiểu và tránh xa các yếu tố gây viêm họng để phòng tránh căn bệnh này.
Hiện nay, có rất nhiều yếu tố có thể gây ra viêm họng. Tuy nhiên, có đến 90% người mắc phải tình trạng này là do virus. Cụ thể như sau:
Do virus
Một số loại virus gây ra viêm họng mà người bệnh cần tránh như: adenovirus, virus cúm, virus sởi, virus thủy đậu, virus quai bị, bạch cầu đơn nhân, virus ho gà, Epstein-Barr virus, Herpes simplex virus, virus á cúm… Những loại virus này thường gặp ở trong không khí, tại môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi… Khi virus xâm nhập vào cơ thể người sẽ tiếp xúc với dịch đờm, nước bọt và gây bệnh. Ngoài ra, bệnh cũng có thể phát do con người đã mắc một số bệnh lý nền như cảm lạnh, cúm, quai bị….
Do vi khuẩn
Tuy không chiếm đa số nhưng cũng có không ít trường hợp mắc viêm họng do vi khuẩn. Đặc biệt, viêm họng do vi khuẩn thường diễn biến khá nghiêm trọng và phức tạp. Người bệnh không điều trị từ sớm sẽ có nguy cơ mắc phải một số biến chứng nặng nề đến hệ hô hấp và rất khó có thể khôi phục hoàn toàn. Những loại vi khuẩn chủ yếu gây ra hiện tượng này đó là Streptococcus pyogenes, Corynebacterium diphtheriae, lậu cầu, Chlamydia,…
Do dị ứng
Những yếu tố dị nguyên bên ngoài môi trường cũng là nguyên nhân gây viêm họng cần tránh. Những yếu tố dị nguyên dễ mắc viêm họng nhất là: lông động vật, phấn hoa, bụi bẩn, hóa chất… Những yếu tố này có thể gây kích thích hệ thống miễn dịch và giải phóng ra histamin vào họng. Hậu quả là cổ họng sẽ sưng to, gây đau đớn và viêm nhiễm cho người bệnh. So với những nguyên nhân kể trên, viêm họng do dị ứng thường diễn biến khá nhẹ, thông thường chỉ gây triệu chứng tại chỗ. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể đi kèm với các triệu chứng của bệnh viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc….
Hút thuốc lá
Những người thường xuyên hút thuốc lá hoặc bị động hít phải khói thuốc cũng có thể mắc viêm họng. Khói thuốc không chỉ gây bệnh này mà còn kích thích niêm mạc cổ họng và làm sưng viêm amidan. Người bệnh sẽ cảm thấy cổ họng nóng rát, khó chịu không thể nhai suốt bình thường.
Không khí khô hanh
Khi thời tiết khô hanh, nhất là vào mùa thu và đông sẽ làm cổ họng khô, khó chịu. Độ ẩm không khí thấp cũng là tác nhân gây kích thích cổ họng nghiêm trọng.
Nói to, la hét trong thời gian dài
Khi cổ họng phát ra âm thanh quá lớn, giao tiếp quá nhiều sẽ kích thích mô thanh quản. Tiếp đó, cổ họng sẽ sưng to và kèm theo triệu chứng mất giọng.
Trào ngược dạ dày thực quản
Đây cũng là yếu tố gây nên tình trạng viêm họng không thể coi thường. Khi mắc trào ngược dạ dày thực quản, hiện tượng axit dịch vị trào ngược lên cổ họng sẽ phá hủy niêm mạc và gây viêm họng.
Do nguyên nhân khác
Ngoài những nguyên nhân chính kể trên, cũng có những yếu tố gián tiếp khiến viêm họng khởi phát và trở nên nghiêm trọng hơn như:
Thời tiết thay đổi đột ngột.
Trẻ em có hệ thống miễn dịch kém.
Mắc các bệnh lý về đường hô hấp.
Hệ miễn dịch kém.
Sinh sống trong môi trường ô nhiễm.
Thường xuyên tiếp xúc với những yếu tố gây kích thích niêm mạc hầu họng.
Triệu chứng viêm họng
Thông thường, người bệnh sẽ nhận diện triệu chứng viêm họng khá rõ ràng mà không cần đến các xét nghiệm của bác sĩ. Những dấu hiệu của viêm họng dễ nhận biết nhất như:
Khi vi khuẩn tấn công vào hầu họng sẽ làm sưng họng, làm xuất hiện những hạch bạch huyết dọc cổ họng. Những hạch này làm cổ họng sưng to đồng thời khiến người bệnh có cảm giác khó chịu khi nhai nuốt, ngứa rát….
Khi soi vào cổ họng, người bệnh có thể dễ dàng thấy niêm mạc cổ họng bị xung huyết, sưng lên và có màu đỏ chứ không phải màu hồng như bình thường. Tại vách họng, bạn có thể thấy nhiều mạch máu hoặc mụn nhỏ nổi rõ, bên trên phủ nhiều chất nhầy, dịch cổ họng.
Khi bị viêm họng do vi khuẩn, cổ họng người bệnh trở nên nhạy cảm hơn và dễ có cảm giác buồn nôn, nôn ngay cả khi không ăn gì.
Dịch tiết nước bọt trong cổ họng thay đổi rõ rệt. Ban đầu, khi bệnh mới khởi phát, dịch tiết cổ họng còn ít, lỏng và nhạt màu. Khi bệnh nặng hơn, chất dịch này trở nên đặc hơn, có màu sẫm và nhiều hơn trước. Những chất dịch này còn làm tắc cổ họng, làm người bệnh bị mất hoặc khan tiếng.
Ho có đờm: Những chất dịch tiết ra trong cổ họng khiến người bệnh thường xuyên có cảm giác muốn khạc nhổ, ho khạc ra ngoài. Khi đó, dịch tiết từ bên trong sẽ ra ngoài khiến cổ họng dễ chịu hơn.
Bệnh viêm họng trở nặng hoặc kéo dài sẽ gây nên hiện tượng sốt nhẹ và đau đầu. Ngoài ra, một số triệu chứng bạn cũng có thể gặp là ù tai, cảm cúm, nhức tai.
Khi cơ thể gặp phải một trong những triệu chứng trên, người bệnh cần đi khám tại những bệnh viện lớn để được bác sĩ thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời.