HỒI KÝ THỨ HAI

HỒI KÝ THỨ HAI

Lời Giới Thiệu

Bản thảo đầu tiên trong Hồi Ký Thứ Nhất của Chị Lucia đã cho các vị Bề Trên của Chị thấy rằng Chị vẫn còn ghi nhớ như in và không muốn tiết lộ một số điều mà Chị chỉ nói ra vì đức vâng lời mà thôi. Tháng Tư năm 1937, linh mục Fonseca (Phon-xê-ca) đã viết cho Đức Giám Mục như sau: "...Hồi Ký Thứ Nhất (của chị Lucia) cho người đọc cảm tưởng là vẫn còn một số chi tiết quan trọng liên hệ đến việc Đức Mẹ Hiện Ra... nhưng chưa được đề cập tới. Vì thế, có thể nào hoặc có khó khăn gì trong việc thuyết phục Chị Lucia viết hết mọi chi tiết mà Chị có thể nhớ được - một cách có ý thức và với lòng đơn sơ của Phúc Âm - để tôn vinh Đức Trinh Nữ chăng? Đây chỉ là ý kiến (riêng của con) và nếu Đức Cha thấy có ích, thì chỉ một mình Đức Cha mới có thể thực hiện được mà thôi..."

Với sự đồng ý của Mẹ Bề Trên Tỉnh Dòng Nữ Tu Dorothean (Đô-rê-tê-an), là mẹ Madre Maria do Carmo Corte Real (Ma-đrê đô cac-mô Cooc-tê rê-an), Đức Giám Mục José (Hô-dê) đã chỉ thị cho Chị Lucia thi hành. Trong thư hồi âm, Chị Lucia trả lời Đức Giám Mục ngày mồng 7, tháng Mười Một, năm 1937 như sau: "Con đã bắt đầu viết hôm nay, vì đây là Thánh Ý Chúa." Vì thế, bản thảo này đã khởi sự ngày mồng 7, tháng Mười Một, và kết thúc, như chúng ta biết, vào ngày 21... Nghĩa là chỉ mất có hai tuần lễ để hoàn tất một tài liệu dài như thế. Trong khi đó Chị vẫn bị gián đoạn vì công việc nhà dòng, với một thời khóa biểu không cho phép Chị có những giờ rảnh rỗi riêng. Như đã nói, tài liệu này gồm 38 trang, viết đầy hai mặt giấy với những chữ viết sát nhau, hầu như không cần phải sửa chữa gì. Một lần nữa, điều này cho thấy rằng đầu óc Chị Lucia rất minh mẫn, sáng suốt, tinh thần điềm đạm và quân bình.

Những đề tài trong đoạn Hồi Ký này càng làm chúng ta ngạc nhiên hơn nữa: những lần thiên thần hiện đến, những ơn lành kỳ diệu nhân dịp Chị Rước Lễ Lần Đầu, Trái Tim Vô Nhiễm Đức Mẹ trong lần Hiện Ra hồi tháng Sáu, năm 1917, và rất nhiều chi tiết khác đã không được biết đến cho tới lúc đó.

Điều Lucia muốn cho người đọc hiểu khi viết tài liệu này được giải thích rõ rệt trong bài viết có nhan đề là "Câu Chuyện Fatima Như Đã Thực Sự Xảy Ra". Vì vậy, đây không phải là một vài dữ kiện về lý lịch cá nhân như trong hồi ký thứ nhất, trong đó những lần Hiện Ra chỉ là phụ thuộc. Trong Hồi Ký này, những lần Hiện Ra được dành cho một vị trí nổi bật hơn.

Có thể nói Chị Lucia viết tài liệu này với tâm trạng sau đây: "Con sẽ không còn được hưởng niềm vui chỉ một mình con chia sẻ với Chúa Bí Mật tình yêu của Ngài nữa, nhưng kể từ nay, người khác cũng sẽ ca ngợi lòng thương xót vĩ đại của Chúa... Này con là tôi tớ Chúa! Xin tiếp tục sử dụng nữ tỳ của Ngài theo cách thức mà Chúa cho là tốt nhất."

J. M. J.

Ôi, Thánh Ý Chúa quả thật là Thiên Đàng của con. (1)

LỜI MỞ ĐẦU

Kính thưa Đức Cha:

Giờ đây, với cây viết trong tay, con sẵn sàng tuân theo thánh ý Thiên Chúa của con. Vì con không có mục đích nào khác ngoài mục đích này, nên con xin khởi đầu với câu châm ngôn mà Vị Sáng Lập thánh thiện của Hội Dòng chúng con đã truyền lại cho tới nay, và noi gương người, con cũng sẽ lập lại nhiều lần trong lúc làm việc này: "Ôi, Thánh Ý Chúa, quả thật là Thiên Đàng của con!”

Kính xin Đức Cha cho phép con được nói lên ý niệm thâm sâu nằm trong câu châm ngôn này. Mỗi khi con muốn giữ chặt một bí mật vì lòng kính yêu hoặc vì không thích tiết lộ điều ấy ra, thì câu châm ngôn này sẽ là kim chỉ nam chỉ đường cho con.

Con phân vân tự hỏi liệu những điều con viết ra đây có lợi ích gì không, vì ngay cả chữ viết của con cũng không lấy gì làm sáng sủa. (2) Nhưng con không đòi hỏi gì. Con biết rằng đức vâng lời hoàn hảo không cần tìm hiểu lý do. Lời nói của Đức Cha cũng đủ cho con rồi, vì nó xác định rằng việc này là để vinh danh Đức Mẹ trên trời. Với lòng xác tín này, con xin Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria ban ơn lành và che chở cho con, và sấp mình dưới chân Mẹ, con xin dùng chính những lời rất thánh của Mẹ để thưa cùng Chúa:

"Con là nữ tỳ hèn mọn nhất trong các nữ tỳ của Chúa, giờ đây xin hoàn toàn tuân theo Thánh Ý Chúa, vén màn bí mật để tỏ lộ câu chuyện Fatima như đã thực sự xảy ra. Con sẽ không còn được thưởng thức niềm vui một mình con chia sẻ với Chúa Bí Mật tình yêu của Ngài nữa, nhưng kể từ nay, những người khác cũng sẽ cùng con ca ngợi lòng thương xót vĩ đại của Chúa...”

I. TRƯỚC LÚC HIỆN RA

Thời Thơ Ấu Của Lucia

Kính thưa Đức Cha,

"Thiên Chúa đã đoái nhìn đến nữ tỳ hèn hạ của Ngài", vì thế mọi người sẽ ca ngợi tình thương cao vời của Chúa (3).

Kính thưa Đức Cha, con nghĩ rằng Chúa nhân lành đã đoái thương ban cho con đặc ân biết sử dụng lý trí ngay từ thời thơ ấu. Con nhớ rằng con đã nhận thức được những hành động của con, ngay cả khi mẹ còn ẳm con trên tay. Con nhớ con đã được ru ngủ với những tiếng ru của mẹ. Chúa đã ban cho bố mẹ con năm người con gái và một người con trai (4)(5), mà con là út (6). Con còn nhớ là các anh chị đã tranh nhau để được bồng bế và chơi với con. Những lần như vậy, không ai dành được hết, vì mẹ sẽ bồng con lên không cho các anh chị dành nhau. Nếu mẹ bận không bế được thì sẽ giao con lại cho bố, và bố sẽ vỗ về nưng niu con.

Điều con học được đầu tiên là kinh Kính Mừng. Trong khi bồng con trên tay, mẹ dạy kinh này cho chị Carolina, áp út, lớn hơn con năm tuổi. Hai chị lớn của con đều đã lớn tuổi rồi. Mẹ con khi biết rằng con sẽ lập lại như con két những điều nghe được, liền muốn các chị bế con theo bất cứ nơi nào các chị đến. Các chị của con, như người ta thường nói trong làng, là những ngọn đèn soi đường trong đám thiếu niên. Không có một ngày hội hoặc một buổi dạ vũ nào mà các chị không đi dự. Những ngày hội trước mùa Chay, ngày lễ Thánh Gioan và lễ Giáng Sinh, lúc nào cũng có dạ vũ.

Ngoài ra, còn có mùa hái nho. Rồi tới mùa hái ô-liu, với những buổi ca vũ hầu như mỗi ngày. Những ngày hội lớn của giáo xứ như lễ Trái Tim Chúa Giêsu, Đức Mẹ Mân Côi, Thánh An-tôn, và cứ như thế..., chúng con rút thăm những ổ bánh ngọt; sau đó chắc chắn là đến màn khiêu vũ. Chúng con được mời tham dự hầu như tất cả mọi đám cưới xa gần, vì nếu họ không mời mẹ con làm phù dâu chính, thì họ cũng nhờ mẹ con giúp nấu ăn. Trong những lễ cưới, dạ vũ thường bắt đầu ngay sau bữa tiệc và kéo dài đến sáng hôm sau. Vì các chị luôn phải đem con theo nên các chị sửa soạn cho con cũng giống như trang điểm cho chính các chị vậy. Một chị là thợ may, nên con luôn được mặc đẹp hơn bất cứ đứa bé gái nào khác. Con mặc váy đầm xếp nếp, giây thắt lưng sáng chói, khăn choàng cổ với những góc thả dài ra sau, và một cái nón trang điểm với những hột nữ trang vàng óng ánh cùng với những lông chim màu sắc rực rỡ. Đức Cha có thể nghĩ rằng các chị trang điểm cho con giống như cho một con búp bê hơn là cho một em bé.

Những Giải Trí Bình Dân

Trong buổi dạ vũ, các chị đặt con ngồi trên một tủ gỗ hoặc một chỗ cao, để người ta đừng dẫm lên con. Khi đã ngồi vào vị trí rồi, con thường phải hát một số bài theo điệu đàn ghi-ta, hoặc đàn concertina (đàn accordion nhỏ). Các chị đã dạy con hát cũng như nhảy theo một số điệu “van” (waltz) để phòng hờ những lúc không có người nhảy cùng. Con trình diễn điệu “van” rất khéo, vì thế nên những người hiện diện rất hoan nghênh và chú ý đến con. Một số người còn thưởng quà cho con, với hy vọng làm vui lòng các chị.

Vào những chiều Chúa Nhật mùa hè, đám trẻ tuổi này thường tụ tập ở sân nhà con dưới bóng mấy cây vả, còn mùa đông thì ngay tại chỗ lan can mà bây giờ là nhà của chị Maria. Họ ở đó suốt buổi chiều để chơi đùa chuyện vãn với các chị. Cũng tại nơi đó chúng con thường chơi rút thăm những hạt hạnh nhân ngọt ngào trong mùa lễ Phục Sinh, và hầu hết những hạt này đều chạy cả vào túi áo con, vì một số người thắng cuộc cho con với hy vọng lấy lòng các chị. Trong những buổi chiều như vậy, mẹ con thường ngồi ngay cửa bếp nhìn ra sân, để có thể theo dõi những sinh hoạt ngoài trời này. Đôi khi mẹ cầm sách trong tay để đọc; khi thì mẹ nói chuyện với các cô dì hoặc những người láng giềng ngồi cạnh mẹ. Lúc nào mẹ cũng nghiêm trang, và mọi người đều biết rằng lời mẹ nói giống như lời Kinh Thánh mà mọi người phải tuân theo không được cãi lại. Con chưa bao giờ thấy ai đứng trước mặt mẹ mà ăn nói thô tục hoặc tỏ ý khinh thường mẹ con. Họ thường nói rằng mẹ con đáng giá hơn tất cả những đứa con gái của bà cộng lại. Con thường nghe mẹ nói rằng:

"Tôi không hiểu nổi tại sao lại có những người thích ngồi lê đôi mách hết nhà này đến nhà khác! Đối với tôi, không có gì tuyệt diệu hơn là ngồi tại nhà đọc sách trong yên tịnh! Mấy cuốn sách chứa đầy sự tuyệt hảo! Và truyện các Thánh thì luôn luôn tuyệt hảo!"

Hình như con đã kể cho Đức Cha nghe rồi, là trong tuần, con thường chơi ở nhà với đám trẻ con hàng xóm. Mẹ các em phải ra đồng làm việc, và họ đã xin phép mẹ để cho con họ đến chơi với con. Trong bài viết về Jacinta là em họ của con, con nghĩ con cũng đã kể về những trò chơi và trò giải trí trong những dịp đó rồi vì thế bây giờ con thấy không cần đề cập đến nó nữa. Giữa sự thương yêu, vỗ về và cưng chiều như vậy, con đã rất hạnh phúc trong sáu năm đầu của đời con. Nói đúng hơn, thế gian đã mỉm cười chào đón con, và hơn nữa, sự đam mê khiêu vũ đã bắt đầu bắt rễ trong tâm hồn đáng thương của con. Và con cũng thú thực rằng, ma quỷ sẽ dùng những điều này để kéo con xuống vực thẳm nếu Chúa nhân từ không ban cho con những hồng ân đặc biệt của Ngài.

Nếu con không lầm, con cũng đã kể cho Đức Cha nghe trong cùng một báo cáo rằng mẹ con thường dạy giáo lý cho chúng con trong những buổi trưa hè. Mùa đông, mẹ dạy chúng con sau giờ ăn tối, khi chúng con ngồi quây quần chung quanh lò sưởi, nướng và ăn hạt dẻ nhà và hạt dẻ rừng (acorn) ngon thơm.

Lucia Rước Lễ Lần Đầu

Ngày Cha sở dự định cho các trẻ em trong xứ đạo được Xưng Tội Rước Lễ Lần Đâu đã gần kề. Lúc đó con đã biết về giáo lý và đã được sáu tuổi. Mẹ con nghĩ là con đã sẵn sàng để được Rước Lễ Lần Đầu. Mẹ liền cho chị Carolina dẫn con tới lớp giáo lý dành cho các em đang chuẩn bị cho ngày trọng đại này. Vì thế con đã vui mừng đi với hy vọng sắp được đón nhận Thiên Chúa lần đầu tiên. Vị linh mục giảng bài ngồi trên ghế đặt trên một bục cao. Cha gọi con đến bên cạnh người và mỗi khi có những em nào không trả lời được những câu Cha hỏi, thì Cha liền kêu con trả lời để cho chúng mắc cỡ.

Buổi chiều trước ngày trọng đại đã đến, Cha liền ra thông báo là tất cả các trẻ em phải tới nhà thờ trưa hôm đó để Cha chọn lựa lại lần cuối và cho biết những em nào sẽ được phép Rước Lề Lần Đầu. Điều con không ngờ là khi Cha kêu con đến bên người, Cha đã vuốt đầu con và nói rằng con phải đợi cho tới khi được bảy tuổi! Con lập tức khóc òa lên giống như con thường làm với mẹ, con gục đầu vào lòng Cha và nức nở. Lúc đó có một vị linh mục khác (7) được mời đến để giúp giải tội vừa bước vào nhà thờ. Thấy tình trạng của con, Cha hỏi tại sao con khóc. Sau khi biết được lý do, Cha liền dẫn con theo tới phòng mặc áo và khảo sát con về giáo lý và về mầu nhiệm Thánh Thể. Sau đó người nắm tay con và dẫn tới Cha xứ, nói rằng:

"Thưa Cha Pena, Cha có thể cho đứa trẻ này Rước Lễ. Nó đã hiểu được chuyện nó sẽ làm còn hơn cả nhiều đứa trẻ khác nữa."

"Nhưng nó mới có sáu tuổi," vị linh mục tốt bụng phản đối.

"Không sao đâu! Con sẽ chịu trách nhiệm về chuyện đó."

"Được rồi," vị linh mục tốt bụng liền nói với con. "Con về nói với mẹ là con sẽ được Rước Lễ Lần Đầu ngày mai."

Con không thể nào diễn tả được niềm vui của con. Ra khỏi đó, con vừa vỗ tay vui mừng, vừa chạy về nhà để báo tin cho mẹ.

Mẹ liền lập tức chuẩn bị cho con sẵn sàng đi Xưng Tội ngay chiều hôm đó. Mẹ dẫn con đến nhà thờ, và khi tới nơi, con thưa với mẹ rằng con muốn xưng tội với Cha khác. Vì thế chúng con đến phòng áo chỗ vị linh mục đó đang ngồi để giải tội. Mẹ con quỳ trước bàn thờ lớn ngay cạnh cửa phòng áo, cùng với các bà mẹ khác cũng đang đợi tới lượt con mình được xưng tội. Ngay tại chỗ đó, trước mặt Thánh Thể, mẹ con đã dặn dò con mấy lời cuối.

Đức Mẹ Mân Côi Mỉm Cười Với Lucia

Khi tới phiên con, con đã đến quỳ dưới chân Chúa kính yêu, mà vị linh mục là đại diện, để xin Chúa thứ tha những tội lỗi của con. Khi xong, con thấy mọi người đang cười.

Mẹ kêu con lại gần và nói: "Con à, con không biết rằng xưng tội là một chuyện kín đáo cần phải nói nhỏ thôi sao? Tất cả mọi người đều đã nghe con! Chỉ có một điều mà không ai nghe được: là những điều con đã nói vào lúc chót."

Trên đường về, mẹ đã gắng vặn hỏi con mấy lần về điều mà mẹ gọi là điều bí mật của việc con xưng tội. Nhưng con chỉ trả lời mẹ bằng yên lặng.

Tuy nhiên, bây giờ con sẽ tiết lộ bí mật của kỳ xưng tội lần đầu này. Sau khi nghe con nói xong, vị linh mục tốt bụng đã nói như sau:

"Này con, linh hồn con là đền thờ của Chúa Thánh Thần. Hãy giữ cho nó luôn trong sạch để Ngài có thể hành động theo thánh ý Ngài."

Khi được nghe những lời này, con cảm thấy đầy lòng kính trọng đối với tâm hồn con, và con hỏi Cha giải tội nhân từ là con cần phải làm những gì.

"Hãy quỳ dưới chân Đức Mẹ và cầu xin với một niềm tin mạnh mẽ để xin Mẹ gìn giữ trái tim con, giúp con chuẩn bị ngày mai đón nhận Con yêu dấu của Mẹ một cách xứng đáng và gìn giữ trái tim con cho một mình Ngài!"

Trong nhà thờ có rất nhiều tượng Đức Mẹ; nhưng vì chị con có bổn phận săn sóc bàn thờ Đức Mẹ Mân Côi (8), nên con cũng thường hay đến đó để cầu nguyện. Vì lý do đó con cũng đến cùng một chỗ trong dịp này để cầu xin Mẹ với tất cả lòng thành kính của con, để Mẹ gìn gữ trái tim hèn mọn của con cho một mình Chúa. Trong lúc con lập đi lập lại lời cầu nguyện khiêm nhượng này, mắt dán chặt vào tượng, con có cảm tưởng rằng Đức Mẹ đã mỉm cười và với cái nhìn âu yếm cùng cử chỉ thương yêu, đã xác định với con rằng Mẹ sẽ làm như điều con xin. Tâm hồn con tràn ngập niềm vui, và vì xúc động con đã không thốt được nên lời.

Sự Khát Vọng Chờ Đợi

Đêm đó các chị của con đã thức khuya để may cho con một áo đầm trắng và một vòng hoa. Còn con, vì quá đỗi vui mừng nên cũng không ngủ được, thời gian có vẻ như ngừng lại! Suốt đêm đó con cứ thao thức hỏi coi trời đã sáng chưa, hoặc hỏi các chị có muốn con thử áo chưa, hoặc thử vòng hoa, và cứ như vậy mãi.

Ngày vui mừng cuối cùng cũng đã đến; nhưng chín giờ sáng - nó lâu tới quá! Con đã mặc áo đầm trắng, và chị Maria dẫn con vào bếp để xin bố mẹ tha cho những lỗi lầm của con, sau đó con hôn tay và xin bố mẹ chúc lành cho con. Sau nghi thức đơn sơ này, mẹ con dặn dò lần cuối. Mẹ dặn những điều mẹ muốn con xin với Chúa khi con đón nhận Ngài trong trái tim con, và lúc chia tay, còn nói thêm:

"Quan trọng hơn cả là hãy xin Chúa cho con được trở nên một vị thánh."

Lời mẹ in sâu vào tâm trí con, và đó cũng là điều đầu tiên con thưa với Chúa khi được rước Ngài. Ngay đến bây giờ, con vẫn có cảm tưởng nghe được tiếng vang của mẹ lập lại câu đó với con. Con đi đến nhà thờ cùng với các chị, và anh con đã bế con trên tay trong suốt đoạn đường này, để không cho dù một hạt bụi nhỏ trên đường chạm vào con. Ngay khi tới nhà thờ, con liền chạy lại bàn thờ Đức Mẹ để lập lại những lời cầu nguyện. Quỳ tại đó con suy niệm về nụ cười của Đức Mẹ ngày hôm trước, cho tới khi các chị đi tìm và dẫn con đến chỗ đã được dành sẵn. ở đó có rất đông các trẻ em xếp thành bốn hàng - hai hàng cho con trai và hai hàng cho con gái - đứng từ cuối nhà thờ lên tận bệ quì trên cung thánh.

Ngày Trọng Đại

Khi ca đoàn bắt đầu hát bài Nhập Lễ và giờ phút trọng đại tới gần, tim con đã đập dồn dập, trong sự mong đợi Thiên Chúa tối cao từ thiên đình đến viếng thăm, để kết hợp chính Ngài với trái tim hèn mọn của con. Cha xứ bước xuống và đi từng hàng chúng con đang đứng để ban cho chúng con Bánh ăn Thiên Thần. Con đã may mắn được rước Chúa đầu tiên. Khi Cha bước xuống các bậc bàn thờ, con có cảm tưởng như trái tim con muốn nhảy vọt ra khỏi lồng ngực. Nhưng ngay sau khi Cha đặt Mình Thánh trên lưỡi con, con liền cảm nhận một sự thanh tịnh và bình an bất khả thay thế. Con cảm thấy như mình đang chìm đắm trong bầu không khí siêu nhiên đến nỗi con như được nhìn thấy và nghe thấy Chúa mến yêu hiện diện thực sự bằng giác quan thể xác của con. Con liền cầu xin với Chúa rằng:

"Lạy Chúa, xin hãy làm cho con nên thánh. Xin giữ trái tim con luôn trong sạch cho một mình Chúa mà thôi."

Rồi như từ tận đáy thẳm tâm hồn con, Chúa thân thương đã nói rõ rệt với con những lời này:

“Ơn sủng ban cho con hôm nay sẽ sống mãi trong linh hồn con, và sẽ phát sinh hoa trái đời sống vĩnh cửu."

Con cảm thấy đã được đổi mới trong Chúa.

Đến gần một giờ trưa buổi lễ mới chấm dứt, vì đường xa nên có nhiều linh mục đến trễ, vì bài giảng, và vì phải tuyên xưng lại lời hứa lúc rửa tội. Mẹ con đến tìm, sợ rằng con có thể ngất xỉu vì mệt. Nhưng con, quá no đầy với Bánh của Thiên Thần, đã không cảm thấy muốn ăn một thứ gì. Sau dịp đó, con mất hết thú vị về những sự việc thế gian và chỉ cảm thấy thoải mái tại những chỗ vắng vẻ, nơi con có thể ở một mình để hồi tưởng lại nỗi vui sướng trong ngày Rước Lễ Lần Đầu.

Gia Đình Lucia

Những lần được ẩn dật như thế rất hiếm. Vì như Đức Cha đã biết, con phải trông coi những đứa trẻ mà hàng xóm đã cậy nhờ chúng con chăm nom; ngoài ra, mẹ con cũng rất bận rộn giống như một y-tá. Mỗi khi bị bệnh lặt vặt, họ thường đến nhà chúng con để nhờ mẹ giúp đỡ, chỉ dẫn, nhưng khi những người bệnh nặng không đến được thì họ lại mời mẹ con tới nhà họ. Mẹ thường phải ở đó cả ngày, và có khi cả đêm nữa. Có những người bị bệnh lâu dài hoặc vì nhu cầu của họ, đôi khi mẹ còn gởi các chị con đến coi chừng giúp họ lúc ban đêm, để cho thân nhân của họ có cơ hội nghỉ ngơi. Mỗi khi người bệnh có con nhỏ hoặc những người không chịu được ồn ào của con nít, mẹ đem mấy em đó về nhà giao cho con trông coi. Con giải khuây các em bằng cách chỉ cho chúng đánh sợi: Các em quay những khung gỗ để quấn chỉ thành cuộn; quấn nó vào ống chỉ; cột chỉ vào ống để cuốn thành những búp chỉ; và các em điều khiển các cuộn chỉ khi sợi được căng ra trên khung sẵn sàng để dệt.

Với cách đó, chúng con luôn bận rộn. Nhà con thường có một vài em gái đến học nghề dệt và may. Các em này rất quý gia đình con, và hay nói rằng thời gian đẹp nhất trong đời các em là những ngày các em được ở trong nhà chúng con. Có một số ngày trong năm các chị con phải ra đồng làm việc ban ngày, nên các chị dệt và may vào buổi tối. Ăn tối xong, bố con hướng dẫn đọc kinh và sau đó bắt đầu làm việc.

Mỗi người đều có một việc để làm: chị Maria ngồi bên khung dệt; bố con cuốn len; chị Têrêsa và Gloria thì may; mẹ con xe chỉ, chị Carolina và con, sau khi dọn dẹp nhà bếp, thì giúp việc may, tháo những đường chỉ khâu lược, khâu nút, và cứ tiếp tục như thế; để bớt buồn ngủ, anh con đàn concertina, và chúng con hát những bài hát khác nhau. Hàng xóm cũng hay ghé lại để nhập cuộc; và mặc dù mất ngủ, họ cũng thường nói rằng âm thanh vui vẻ của nhà chúng con đã xua đuổi lo lắng, phiền muộn và cho họ cảm thấy hạnh phúc. Con cũng nghe một số các bà đôi khi nói với mẹ con rằng:

"Chị may mắn quá! Chúa đã ban cho chị những người con thật dễ thương, ngoan ngoãn!"

Tới mùa hái bắp, chúng con lột vỏ bắp dưới ánh sáng trăng. Con ngồi trên một đống bắp, và chạy đi ôm hôn mọi người một vòng mỗi khi tìm được một trái bắp đậm màu.

Hồi Tưởng Dĩ Vãng

Con không biết những điều con kể liên quan đến việc Rước Lễ Lần Đầu có phải là những việc đã thực sự xảy ra hay chỉ là ảo tưởng của một đứa con nít. Có điều con biết rõ là nó đã và vẫn ảnh hưởng mạnh tới con đến tận hôm nay để giúp con kết hợp với Chúa. Con cũng không hiểu tại sao con lại kể cho Đức Cha nghe về đời sống của gia đình con. Nhưng Chúa đã soi sáng cho con làm như vậy, Ngài có mục đích riêng của Ngài. Có lẽ để cho Đức Cha thấy rằng, sau những năm ngập tràn tình thương, con sẽ cảm nhận được nhiều hơn những đau khổ Chúa sẽ gởi đến. Như Đức Cha đã muốn con viết lại tất cả những đau khổ Chúa gởi cũng như tất cả những ân sủng Chúa đã ban cho con do lòng thương xót của Ngài, nên con nghĩ rằng tốt hơn là cứ kể lại những gì đã xảy ra (10). Hơn nữa con cảm thấy rất an tâm, bởi vì con biết Đức Cha sẽ đốt bỏ những gì mà Ngài nhận thấy sẽ không tôn vinh danh Chúa và Rất Thánh Đức Mẹ.

II. NHỮNG LẦN HIỆN RA

Lucia, Cô Bé Chăn Chiên

Con sống như vậy cho đến khi được bẩy tuổi, lúc mẹ con quyết định cho con đi chăn đàn chiên của nhà. Bố con không đồng ý, các chị con cũng vậy. Vì yêu mến con, họ muốn dành cho con một ngoại lệ. Nhưng mẹ con không chịu. "Nó cũng giống như mấy đứa khác," mẹ nói, "Con Carolina mười hai tuổi rồi. Nghĩa là nó có thể làm việc ngoài đồng, hoặc học nghề dệt, hoặc nghề may, nghề nào mà nó thích."

Thế là con được giao cho việc chăn chiên (11). Tin con sắp thành cô bé chăn chiên được loan truyền mau chóng trong đám trẻ chăn chiên khác; hầu hết chúng đều ghé qua nhà và kêu con cùng đi cho vui. Con đồng ý với hết mọi người và hẹn với từng người là sẽ gặp nhau trên sườn đồi cỏ. Ngày hôm sau, đồi cỏ là một khối dầy đặc những đàn cừu cùng với chủ chăn của chúng, giống như một đám mây đã hạ trên đồng cỏ. Nhưng con thấy muốn bịnh giữa những tiếng ồn ào huyên náo đó, nên con đã chọn ba đứa trong đám trẻ chăn chiên, và không nói gì với ai, chúng con đã đem cừu của mình qua đồng cỏ bên kia đồi. Ba người con đã chọn là: Têrêsa Matia, cùng với hai chị của em, là Maria Rosa và Maria Justino (12). Ngày hôm sau, chúng con đi tới một ngọn đồi tên là Cabeço (ca-bê-xô). Chúng con đi về hướng Bắc. Valinhos, nơi mà Đức Cha đã biết, nằm ở phía Nam của ngọn đồi này. Phía Đông ngọn đồi là cái hang mà con đã đề cập khi viết về Jacinta. Cùng với đàn chiên, chúng con leo lên gần tới đỉnh đồi. Dưới chân chúng con là những hàng cây đủ loại - ô-liu, sồi, thông, dẻ xanh, và cứ thế trải dài xuống tận thung lũng phía dưới.

Một Điềm Tiên Báo Huyền Bí Năm 1915

Khoảng nửa buổi thì chúng con ăn trưa. Sau đó con mời các bạn lần chuỗi Mân Côi. Các bạn liền nhiệt liệt hưởng ứng. Vừa mới bắt đầu, thì trước mắt chúng con là một hình người lơ lửng trong không trung bên trên mấy tàng cây; trông giống như một ông phỗng tuyết gần như trong suốt vì ánh nắng mặt trời.

"Cái gì vậy?" các bạn sợ hãi hỏi con.

"Em không biết!"

Chúng con tiếp tục cầu nguyện, đôi mắt dán chặt vào hình ảnh trước mặt. Khi chúng con đọc kinh xong thì hình đó cũng biến mất. Với bản tính của con, con đã quyết định không nói gì; nhưng các bạn con đã kể lại cho gia đình nghe ngay khi vừa về đến nhà. Tin này lan ra nhanh chóng, và một hôm khi con về đến nhà, mẹ liền hỏi con:

"Lại đây! Họ nói con đã thấy cái gì trên đồi mà mẹ không biết. Con đã thấy cái gì vậy?"

"Con không biết," và cũng vì không thể giải thích được, nên con nói tiếp như sau:

"Trông nó giống như một người trùm trong tấm khăn trải giường!" Con muốn nói là con không biết đó là cái gì, nên con nói thêm:

"Không thấy mắt hay tay gì cả."

Mẹ con chấm dứt câu chuyện với một thái độ khinh thường: "Chuyện vô lý của trẻ con!" (13)

Một thời gian sau, chúng con đem đàn chiên tới chỗ cũ, và lại xảy ra như lần trước. Các bạn con, một lần nữa, lại kể cho mọi người nghe. Sau một thời gian gián đoạn ngắn, chuyện này lại xảy ra nữa. Đây là lần thứ ba mẹ con nghe người ta nói về những điều này, trong khi ở nhà con không hề hé môi nói một lời nào. Mẹ liền kêu con với vẻ không bằng lòng và hạch hỏi:

"Nào, lại đây coi! Mấy đứa bay nói đã thấy gì ở trên đồi?"

"Thưa mẹ, con không biết. Con không biết nó là cái gì!"

Có vài người bắt đầu chế diễu chúng con. Các chị của con nhớ lại rằng từ khi Rước Lễ Lần Đầu con thường hay lơ đãng nên hỏi con một cách khinh bỉ:

"Em đã thấy một người phủ trong tấm khăn trải giường hả?"

Con đã cảm nhận rằng những lời nói miệt thị và những cử chỉ này đau buốt thấu xương, vì cho tới lúc đó con chỉ toàn được cưng chiều thương yêu. Thật ra những điều này không có gì đáng bận tâm. Đức Cha thấy đó, con đã không biết những gì Chúa nhân lành sẽ dành cho con trong tương lai.

Thiên Thần Hiện Ra Năm 1916

Vào thời gian này, như con đã kể với Đức Cha, Phanxicô và Jacinta đã xin và được phép bố mẹ cũng đi chăn chiên của gia đình. Con liền từ giã các bạn chăn chiên tốt bụng để cùng đi với hai em Phanxicô và Jacinta. Để tránh những đồng cỏ có những trẻ chăn chiên khác, chúng con chọn lựa những đồng cỏ của cô dượng và của bố mẹ con.

Một hôm đẹp trời, chúng con đem đàn chiên đến một miếng đất của bố mẹ con nằm dưới chân phía đông ngọn đồi con đã nói trên đây. Miếng đất này tên là Chousa Velha.Tới nơi được một lúc, khoảng nửa buổi, thì mưa phùn nhẹ bắt đầu rơi, mỏng như sương mù. Chúng con leo lên sườn đồi, theo sau là đàn chiên, để tìm chỗ ẩn náu dưới những tảng đá lớn mọc nhô ra. Đây là lần đầu tiên chúng con đến cái hố thánh này khuất giữa mấy tảng đá. Lõm đá này nằm giữa vườn cây ô-liu của bố đỡ đầu của con tên là ông Anastácio. Từ chỗ đó chúng con có thể nhìn thấy ngôi làng nhỏ bé nơi con sinh ra, nhà bố mẹ con, và các thôn Casa Velha và Eira da Pedra. Vườn cây ô-liu, thuộc quyền sở hữu của một số người khác nhau, trải dài vào tận ranh giới của các thôn này. Chúng con ở giữa những tảng đá này cả ngày hôm đó, mặc dù mưa đã tạnh và mặt trời chiếu sáng trong trẻo. Chúng con ăn trưa và lần chuỗi Mân Côi. Con không nhớ rõ là ngày hôm đó chúng con có đọc kinh như cách con đã tả với Đức Cha, là chỉ đọc chữ Kính Mừng Maria và Lạy Cha cho mỗi hạt hay không, vì chúng con rất muốn đùa giỡn! Khi đọc kinh xong, chúng con liền chơi trò "đá sỏi"!

Chúng con mới chơi được một chút thì có một trận gió lớn rung chuyển cây cối. Chúng con nhìn lên sợ hãi không biết chuyện gì sẽ xảy ra, vì ngày hôm đó bầu trời rất yên tĩnh. Rồi chúng con nhìn thấy trên mấy cây ô-liu, hình tượng như con đã diễn tả, đang tiến đến gần chúng con (14). Jacinta và Phanxicô chưa bao giờ được thấy hoặc nghe con nói về hiện tượng này. Khi hình ảnh này đến gần, chúng con đã có thể nhận rõ hình dạng hơn. Đó là một thiếu niên chừng mười bốn hoặc mười lăm tuổi, trắng hơn tuyết, trong suốt như pha lê khi ánh mặt trời chiếu qua, và rất đẹp đẽ. Khi tới gần chúng con, vị ấy liền nói:

"Đừng sợ! Ta là Thiên Thần Hòa Bình đây. Các em hãy cầu nguyện với ta."

Quỳ gối, vị ấy cúi đầu cho đến khi trán chạm mặt đất, và bảo chúng con hãy lập lại những lời này ba lần:

"Lạy Chúa, con tin kính, con thờ lạy, con trông cậy và con yêu mến Chúa! Con xin Chúa tha thứ cho những người không tin kính, không thờ lạy, không trông cậy, và không yêu mến Chúa."

Rồi đứng lên, Thiên Thần nói: "Hãy cầu nguyện như vậy. Trái tim Chúa Giêsu và Đức Mẹ Maria đều luôn lắng nghe những lời cầu khẩn của các em."

Lời nói của Thiên Thần đã in sâu vào tâm trí chúng con làm chúng con không thể nào quên được. Từ lúc đó, chúng con thường bỏ ra nhiều giờ lâu dài, quỳ phủ phục xuống như Thiên Thần, lập lại những lời ngài đã dạy, cho tới khi chúng con mệt lả cả người. Con cảnh cáo các bạn con ngay rằng, điều này phải được giữ kín và cám ơn Chúa, các em đã làm đúng như vậy.

Một thời gian trôi qua (15) và mùa hè đã đến, khi chúng con phải về nhà để nghỉ trưa. Một hôm, chúng con đang chơi trên nắp đá giếng nước ở tận đằng sau vườn của bố mẹ con, nơi chúng con gọi là Arneiro. (Con đã nói về giếng nước này với Đức Cha trong chuyện Jacinta rồi). Bất ngờ, chúng con thấy bên cạnh chúng con một người giống như lần trước, cũng có thể gọi là Thiên Thần như con đã cảm nhận được.

"Các em đang làm gì đấy?" Thiên Thần hỏi. "Hãy cầu nguyện đi, cầu nguyện thật nhiều! Trái Tim Cực Thánh Chúa Giêsu và của Mẹ Maria đã có những dự kiến thương xót đối với các em. Hãy liên tục dâng lời cầu nguyện và hy sinh lên Đấng Tối Cao."

Con hỏi "Chúng em phải hy sinh như thế nào?"

"Hãy hy sinh tất cả những gì các em có thể làm, và dâng lên Thiên Chúa để đền bù những tội lỗi đã xúc phạm đến Ngài, và cầu xin cho những người tội lỗi được ăn năn trở lại. Làm như thế, các em sẽ đem hòa bình đến cho quốc gia các em. Ta là Thiên thần Bổn Mạng của Bồ Đào Nha đây. Điều cần nhất là các em hãy đón nhận và vâng chịu tất cả đau khổ Chúa sẽ gởi tới."

Một thời gian dài trôi qua, cho đến một hôm chúng con đem đàn chiên tới cánh đồng của bố mẹ con, nằm trên sườn đồi mà con đã nói trước đây, cao hơn Valinhos một chút. Ở đó có vườn ô-liu được gọi là Pregueira. Sau bữa ăn trưa, chúng con định đi tới cái lõm đá ở phía bên kia đồi để cầu nguyện. Muốn tới đó, chúng con phải vòng qua sườn đồi và leo qua vài tảng đá nằm phía trên Pregueira. Đàn chiên chen lấn nhau để qua những tảng đá này một cách khó khăn.

Vừa tới nơi, chúng con liền quỳ rạp xuống, trán đụng mặt đất và bắt đầu lập lại lời cầu nguyện Thiên Thần đã dạy:

"Lạy Chúa, con tin kính, con thờ lạy, con trông cậy và con yêu mến Chúa..." Con không biết mình đã lập đi lập lại lời kinh này bao nhiêu lần cho tới khi thấy một luồng ánh sáng kỳ diệu chiếu trên thân thể chúng con. Chúng con bật người dậy để coi chuyện gì đã xảy ra, và thấy Thiên Thần ngay trước mặt. Tay trái ngài cầm một chén thánh với Mình Thánh treo lơ lửng bên trên, có những giọt máu chảy từ đó xuống chén thánh (16). Để Chén Thánh lơ lửng trên không, Thiên Thần quỳ xuống bên cạnh chúng con và bảo chúng con lập lại ba lần:

"Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi Cực Thánh, Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, con hết lòng thờ lạy Chúa! Con xin dâng lên Chúa Mình và Máu châu báu, Linh hồn, và thiên tính Chúa Giêsu Kitô, hiện diện trong các Nhà Tạm trên thế giới, để đền tạ cho những lăng nhục, phạm thánh, và sự thờ ơ mà thiên hạ hằng xúc phạm đến Chúa. Vì công nghiệp vô cùng của Trái Tim Cực Thánh Chúa Giêsu, và vì Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria, xin Chúa cho kẻ có tội được ơn hoán cải." (17)

Sau đó đứng lên, Thiên Thần đỡ lấy Chén Thánh và Mình Thánh trong tay ngài. Ngài cho con rước Mình Thánh và cho Jacinta và Phanxicô rước Máu Thánh từ trong Chén Thánh (18). Thiên thần vừa làm như thế vừa nói:

"Hãy rước Mình Thánh và Máu Thánh Chúa Giêsu Kitô, đang bị những người vong ơn bội nghĩa xúc phạm ghê gớm. Hãy đền tạ tội lỗi của họ và hãy an ủi Chúa."

Một lần nữa, Thiên Thần phủ phục xuống đất và cùng với chúng con lập lại ba lần lời kinh "Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi...", sau đó ngài biến mất.

Chúng con phủ phục như vậy trong một thời gian khá lâu, đọc lại lời kinh nguyện nhiều lần. Cuối cùng, khi đứng lên, chúng con thấy trời đã tối, chúng con liền trở về nhà.

Khó Khăn Trong Gia Đình

Kính thưa Đức Cha, thời kỳ này là cuối năm thứ ba con làm cô bé chăn chiên, từ khi con được bảy tuổi đến nay là mười tuổi. Trong thời gian này, gia đình con, và có thể nói, cả xứ đạo chúng con, đã hoàn toàn thay đổi. Cha Pena không còn là Cha xứ, và Cha Boicinha (19) đã đến thay thế. Khi vị linh mục nhiệt thành này biết được xứ đạo chúng con đang bắt chước tục lệ của những người dân ngoại để tổ chức các buổi dạ vũ không ngừng, Cha lập tức lên tòa giảng kêu gọi chống lại điều đó trong các ngày Chúa Nhật. Tại nơi công cộng hoặc riêng tư, Cha đã không bỏ lỡ bất cứ cơ hội nào để chống lại tục lệ xấu này. Ngay khi nghe vị linh mục tốt lành giảng về điều này, mẹ con liền cấm các chị con không được đi dự những buổi giải trí như thế nữa. Gương của các chị con cũng làm cho nhiều người bắt chước và tránh không tham dự, nên tục lệ này dần dần biến mất. Bọn trẻ con cũng vậy, các em thường thích nhảy múa với nhau, giống như con đã giải thích với Đức Cha khi viết về em họ Jacinta của con.

Nhân bàn đến đề tài này, một hôm có người nói với mẹ con: "Cho tới bây giờ, đi dự dạ vũ không có tội, nhưng vì chúng ta có một ông Cha xứ mới, nên nó trở thành tội. Sao kỳ vậy?"

"Tôi không biết," mẹ con đáp. "Tôi chỉ biết rằng Cha không muốn chúng ta khiêu vũ, và các con gái của tôi sẽ không tham dự những buổi như vậy nữa. Cùng lắm, tôi sẽ cho phép chúng ca vũ một chút ở trong gia đình, bởi vì Cha nói điều đó không có gì nguy hại."

Trong thời gian này, hai chị lớn của con sau khi lập gia đình, không còn ở nhà nữa. Bố con giao du với những người xấu, và sự yếu đuối của bố đã mạnh hơn; điều này có nghĩa là chúng con bị mất đi một số đất đai (20). Khi mẹ con nhận thấy mức thu hoạch trong nhà giảm sút lần, mẹ liền cho hai chị con là Gloria và Carolina đi ở đợ.

ở nhà bây giờ chỉ còn lại có anh con, lo trông coi một vài cánh đồng còn lại của gia đình; mẹ con chăm sóc việc nhà; và con dẫn đàn chiên ra đồng cỏ. Người mẹ đau khổ của con giống như một người bị chìm vào hố phiền muộn. Mỗi chiều, khi chúng con ngồi quanh ngọn lửa để chờ bố con về ăn cơm tối, mẹ con nhìn lại chỗ của các chị con bây giờ đã trống vắng, mẹ thường thốt lên buồn bã: "Lạy Chúa, những niềm vui của gia đình con đã biến đâu hết rồi?" Nói xong, mẹ gục đầu trên một bàn nhỏ bên cạnh và khóc lóc đau đớn. Anh con và con thường khóc theo mẹ. Đó là cảnh buồn bã nhất mà con đã được chứng kiến. Với niềm mong nhớ được gặp các chị, cùng với việc thấy mẹ khổ sở như thế, con thấy trái tim như rạn nứt. Mặc dầu chỉ là một đứa trẻ, con đã hiểu rất rõ hoàn cảnh của gia đình con lúc đó.

Con nhớ lại lời Thiên Thần đã nói: "Trên hết, hãy đón nhận những hy sinh Chúa sẽ gởi đến." Những lúc như thế, con thường trốn vào một chỗ vắng, để khỏi làm cho mẹ phải đau khổ thêm, khi thấy con phải khổ. Chỗ này, như thường lệ, là giếng nước nhà con. ở đó con quỳ gối, gục đầu trên nắp giếng, nước mắt tuôn trào hòa cùng nước giếng và con dâng những đau khổ này lên Chúa. Đôi khi, Jacinta và Phanxicô đến tìm con và thấy con đang đau khổ như thế. Giọng con nức nở trong tiếng khóc nói không ra lời, các em cũng chia sẻ đau khổ với con rồi cũng khóc theo. Rồi Jacinta lớn tiếng dâng lên Chúa như sau: "Lạy Chúa, chúng con xin dâng lên Chúa tất cả những đau khổ và hy sinh này như một hành vi đền tạ, và xin Chúa ban cho kẻ có tội được ơn hoán cải." Công thức cầu nguyện không luôn luôn giống như vậy, nhưng ý nghĩa thì lúc nào cũng giống nhau.

Sự đau khổ quá sức này làm sức khỏe mẹ con hao mòn dần. Mẹ không còn làm việc được nữa và phải gọi chị Gloria về săn sóc mẹ và lo việc nhà. Mẹ đã gặp tất cả các bác sĩ giải phẩu và bác sĩ trong vùng. Chúng con đều đã thử hết mọi phương cách chữa trị, nhưng bệnh tình của mẹ vẫn không thuyên giảm. Vị Cha xứ tốt lành đã tử tế đem mẹ con đi Leiria bằng xe của Cha do một con lừa kéo để nhờ các bác sĩ ở đó chẩn bệnh. Chị Têrêsa đã cùng đi với mẹ đến Leiria. Khi trở về, sống dở chết dở vì cuộc hành trình đầy khó khăn sau những lần chẩn bệnh nhiều nơi nhưng vẫn không thấy khỏe hơn. Cuối cùng, có một vị bác sĩ giải phẫu ở S. Mamede đã chẩn bệnh và nói rằng mẹ con bị yếu tim, một đốt xương sống bị lệch và thận yếu. Ông đã chữa trị nghiêm ngặt bằng cách dùng những mũi kim nóng cháy (châm cứu) và một số thuốc men khác. Điều này cũng giúp mẹ con khỏe hơn một chút.

Đó là hoàn cảnh của chúng con khi biến cố ngày 13 tháng Năm xảy đến. Vào thời gian đó, anh con cũng đến tuổi đăng lính. Sức khỏe của anh rất tốt và anh hội đủ điều kiện để nhập ngũ. Ngoài ra, chiến tranh đang tiếp diễn nên xin miễn dịch rất khó. Mẹ con sợ sẽ chỉ còn lại có một mình bà, không ai trông coi mấy cánh đồng nên cũng gọi chị Carolina về nhà. Trong khi đó, cha đỡ đầu của anh con hứa sẽ xin cho anh được miễn dịch. Ông đã cậy nhờ vị bác sĩ có trách nhiệm khám bệnh, và Chúa nhân lành đã đoái thương ban ơn để mẹ con không phải lo lắng về điều này nữa.

Đức Mẹ Hiện Ra

Con sẽ không chậm trễ để diễn tả lại việc Hiện Ra trong ngày 13 tháng Năm. Chuyện này Đức Cha đã biết rất rõ, nên nếu con kể lại sẽ phí thì giờ. Đức Cha cũng đã biết việc mẹ con đã nghe được những chuyện xảy ra, và mẹ đã tìm đủ mọi cách để con thú nhận là đã bịa chuyện. Chúng con cũng đã cam kết với nhau là sẽ không bao giờ nói cho ai nghe những gì Đức Mẹ đã nói với chúng con hôm đó. Sau khi hứa là sẽ đem chúng con lên thiên đàng, Đức Mẹ nói rằng:

"Các con có sẵn sàng dâng bản thân các con cho Chúa để đón nhận những đau khổ Ngài sẽ gởi đến, như một hành vi đền tạ những tội đã xúc phạm đến Ngài và để cầu nguyện cho người tội lỗi được ơn thống hối không?"

"Thưa, chúng con sẵn sàng," chúng con trả lời như vậy.

"Nếu thế thì các con sẽ chịu rất nhiều đau khổ, nhưng ân sủng Chúa sẽ là nguồn an ủi cho các con."

Ngày 13 tháng Sáu, là lễ kính Thánh An-tôn, một ngày hội lớn trong xứ đạo chúng con. Hôm đó, chúng con thường đem chiên ra đồng thật sớm và khoảng chín giờ thì chúng con cho chiên về chuồng, sau đó đi dự hội. Mẹ và các chị con biết con rất thích những ngày hội lễ, cứ nói với con rằng: "Để coi con có dám bỏ buổi hội mà đi Cova da Iria để nói chuyện với Bà ấy không!" Vào đúng ngày đó, không có ai nói với con một lời nào. Theo con nghĩ, họ hành động như vậy giống như nói rằng: "Hãy để mặc kệ nó; rồi xem nó sẽ hành động ra sao!"

Con lùa đàn chiên ra đồng vào sáng sớm và có ý định sẽ đem nó về chuồng vào lúc chín giờ, dự Thánh Lễ lúc mười giờ và sau đó sẽ đi Cova da Iria. Nhưng khi mặt trời vừa mới lên, anh con đã ra gọi con. Anh nói con về nhà vì có một số người muốn nói chuyện với con. Anh ở lại với đàn chiên, còn con thì đi về nhà để xem họ muốn gì. Con thấy một số người cả đàn bà lẫn đàn ông, có người đến từ những nơi xa như Minde, Tomar, Carrascos, Boleiros, v.v...(21). Họ muốn được cùng đi với con tới Cova da Iria. Con nói với họ là hãy còn sớm và mời họ đi dự Thánh Lễ lúc 8 giờ sáng. Sau đó con trở về nhà. Những người tốt lành này đợi con ở ngoài sân, dưới bóng mấy cây vả.

Mẹ và các chị con vẫn cố chấp với thái độ khinh thường, và điều này xé nát tim con, vì nó làm con đau đớn giống như bị sỉ nhục.

Khoảng 11 giờ, con rời nhà và tạt qua nhà cô dượng, nơi Jacinta và Phanxicô đang đợi con. Chúng con cùng đi tới Cova da Iria, háo hức cho giây phút chờ đợi bấy lâu. Tất cả bao nhiêu người đi theo chúng con đặt ra hàng ngàn câu hỏi. Hôm đó, lòng con đau đớn vô cùng. Con biết mẹ con đang khổ sở và mẹ muốn bằng mọi giá ép buộc con phải nhận là con đã bịa chuyện. Con rất muốn vâng lời mẹ, nhưng có một điều là con không thể nói dối. Vì từ lúc còn nằm nôi, mẹ đã khắc sâu trong lòng các con của mẹ phải ghê tởm sự nói dối, và mẹ thường phạt nặng bất cứ đứa nào dám nói dối.

Mẹ thường nói, "Mẹ muốn các con lúc nào cũng nói thật, không lẽ bây giờ mẹ lại để cho đứa con út làm như vậy hay sao? Nếu đó chỉ là một chuyện nhỏ nhặt...! Đằng này một chuyện tầy đình như vậy, nó đã gạt biết bao nhiêu người làm cho họ tới đây từ nhiều nơi xa xôi!" Sau khi khổ sở than trách như thế, mẹ thường quay lại nói với con: "Con hãy quyết định coi con muốn gì! Hoặc là chấm dứt sự lường gạt này bằng cách nói với họ là con đã nói dối, hoặc là mẹ sẽ nhốt con vào một phòng tối mà con sẽ không được thấy cả ánh sáng mặt trời. Mẹ đã chịu biết bao đau khổ bây giờ lại tới chuyện này sao!" Các chị cũng về phe với mẹ, và bầu khí chung quanh con rất đỗi khinh bỉ và coi thường.

Rồi con nhớ lại những ngày đã qua và tự hỏi: "Những yêu thương mà gia đình đã dành cho con cách đây không lâu nay biến đâu hết rồi?" Có một điều an ủi là con được khóc trước mặt Chúa và dâng cho Ngài những hy sinh của con. Chính hôm đó, với những gì con phải chịu như con đã kể, hình như Đức Mẹ đã biết những chuyện xảy ra, liền nói với con:

"Con đang chịu nhiều đau khổ lắm phải không? Đừng ngã lòng. Mẹ sẽ không bao giờ bỏ rơi con. Trái Tim Vô Nhiễm của Mẹ sẽ là nơi ẩn náu và là đường dẫn con đến với Chúa."

Khi Jacinta thấy con khóc, em đã cố gắng an ủi con và nói:

"Chị đừng khóc nữa. Chắc chắn đây là những hy sinh mà Thiên Thần đã nói là Chúa sẽ gởi đến cho chúng ta. Vì thế chị mới phải bị đau khổ, nhờ đó chị mới đền tạ với Chúa và hoán cải được kẻ tội lỗi."

Những Nghi Ngờ Và Cám Dỗ của Lucia (22)

Khoảng thời gian đó, Cha xứ cũng bắt đầu biết chuyện xảy ra, liền nhắn mẹ đưa con tới nhà xứ. Mẹ con cảm thấy nhẹ nhõm trở lại vì nghĩ rằng Cha xứ sẽ lãnh trách nhiệm cho những biến cố này. Vì lý do đó, mẹ liền nói với con:

"Sáng mai, việc đầu tiên là chúng ta sẽ đi dự Thánh Lễ. Sau đó con sẽ đến nhà Cha sở. Mẹ sẽ để cho Cha buộc con phải khai sự thật; Cha muốn dùng cách nào cũng được, miễn là con phải thú nhận con đã bịa chuyện; như thế mẹ mới yên lòng."

Các chị cũng hùa theo mẹ và dọa nạt cho con khiếp sợ khi nói chuyện với Cha xứ. Con đã kể lại cho Jacinta và Phanxicô nghe.

"Chúng em cũng sẽ cùng đi," các em trả lời. "Cha cũng dặn mẹ đưa chúng em tới đó, nhưng mẹ đã không dọa chúng em như vậy. Không sao đâu! Nếu họ đánh chúng ta, chúng ta sẽ chịu đau khổ vì lòng mến Chúa và cho các người tội lỗi."

Ngày hôm sau (23) con lẽo đẽo theo sau mẹ, và mẹ không nói với con một lời nào trong suốt đoạn đường. Thú thật là con cũng run vì không biết điều gì sẽ xảy ra. Trong Thánh Lễ, con dâng đau khổ lên cho Chúa. Sau đó, con theo mẹ ra khỏi nhà thờ và đến nhà Cha sở, và vừa bắt đầu leo được mấy bậc thềm dẫn tới mái hiên, mẹ quay lại nói lớn:

"Đừng làm phiền mẹ nữa! Hãy thưa với Cha bây giờ là con đã nói dối, để đến ngày Chúa Nhật Cha sẽ thông báo trong nhà thờ là con đã bịa chuyện và như thế mọi chuyện sẽ chấm dứt. Như vậy là tốt nhất! Cả một đám đông ùn ùn kéo tới Cova da Iria chỉ để cầu nguyện dưới chân mấy cây sồi!"

Không nói gì thêm, mẹ đưa tay gõ cửa. Bà chị của Cha ra mở cửa và mời chúng con ngồi đợi trên một ghế dài. Cuối cùng, Cha xứ cũng xuất hiện. Cha dẫn chúng con vào văn phòng, ra dấu cho mẹ con ngồi xuống một cái ghế và gọi con đến bàn của ngài. Khi con thấy Cha hỏi con một cách từ tốn và tử tế, con rất ngạc nhiên. Con vẫn còn lo sợ cho những gì sắp xảy ra. Cuộc phỏng vấn này rất kỹ lưỡng và có thể nói rất mệt mỏi. Vị linh mục đã kết luận với lời nhận xét ngắn ngủi sau đây:

"Tôi không thấy điều này mặc khải từ thiên đàng. Thường thì Thiên Chúa bảo các linh hồn được Ngài mặc khải đến trình lại cho Cha giải tội hoặc Cha xứ những điều đã xảy ra. Nhưng ngược lại, con bé này đã cố dấu không muốn nói ra. Điều này cũng có thể do ma quỷ đánh lừa. Chúng ta phải đợi xem. Tương lai sẽ cho chúng ta biết phải nghĩ như thế nào.”

Sự Khuyến Khích Của Jacinta và Phanxicô

Suy nghĩ về điều này đã làm con khổ sở như thế nào thì chỉ có Chúa biết, vì chỉ mình Chúa mới thấu rõ tâm hồn sâu thẳm của chúng ta. Con bắt đầu nghi ngờ không biết những mặc khải này có phải do ma quỷ bày ra hay không, vì nó luôn tìm đủ cách để làm cho con bị mất linh hồn. Con cũng thường nghe nói rằng ma quỷ luôn đem lại chống đối và mất trật tự. Con bắt đầu nghĩ rằng quả đúng là từ lúc con bắt đầu thấy những điều này, thì gia đình con đã không còn được như cũ nữa, vui tươi và bình an đã biến mất. Con cảm thấy quá đau khổ! Con nói sự nghi ngờ của con cho hai người em họ con nghe.

Jacinta cãi: "Không, đây không phải là từ ma quỷ đâu! Nhất định không phải! Người ta nói ma quỷ rất xấu xí và nó ở dưới tận hỏa ngục. Nhưng còn Bà này thì lại tuyệt đẹp, và chúng ta thấy Bà đi lên thiên đàng!"

Thiên Chúa đã dùng cách này để làm giảm bớt sự nghi ngờ của con. Nhưng trong tháng đó, con mất hết hăng say để làm việc hy sinh hãm mình, và cuối cùng con đã lưỡng lự không biết có nên nói là mình đã nói dối để cho mọi chuyện được chấm dứt không.

"Đừng làm vậy!" Jacinta và Phanxicô kêu lên. "Chị không thấy rằng bây giờ chị sẽ nói dối, và nói dối là một tội sao?"

Trong lúc bị khủng hoảng như thế, con có một giấc mơ càng làm cho tâm hồn con thêm tăm tối. Con thấy ma quỷ đang cười nhạo báng vì đã đánh lừa được con và đang cố kéo con xuống hỏa ngục. Khi thấy mình bị ma quỷ lôi kéo, con đã la thật lớn và gọi Đức Mẹ đến giúp. Tiếng la đã đánh thức mẹ con. Mẹ lo lắng gọi con và hỏi có chuyện gì vậy. Con không nhớ đã nói gì với mẹ, nhưng con nhớ rằng cả thân con như tê liệt vì sợ hãi và đêm hôm đó con đã không ngủ lại được. Giấc mơ này đã để lại một đám mây mù trong linh hồn con đang thật sự sợ hãi và đau khổ. Niềm an ủi duy nhất của con là tìm một chỗ thanh vắng để khóc cho vơi đau khổ trong tâm hồn. Ngay cả sự có mặt của hai người em họ cũng làm con coi như một gánh nặng, vì thế con bắt đầu tránh né cả hai em. Tội nghiệp các em! Có những lúc các em đi tìm con, gọi tên con và đã không nghe tiếng đáp lại, nhưng con đang ở gần đó, và đang trốn trong những xó xỉnh mà các em đã không nghĩ tới để đến tìm.

Ngày 13 tháng Bẩy sắp tới mà con vẫn còn nghi ngại không biết có nên đi hay không. Con nghĩ rằng: "Nếu đó là ma quỷ, tại sao con phải đến gặp nó? Nếu người ta hỏi tại sao con không đi thì con sẽ trả lời họ rằng có thể là ma quỷ đã hiện ra, vì thế con sẽ không đi. Mặc cho Jacinta và Phanxicô muốn làm gì thì làm; con sẽ không trở lại Cova da Iria nữa." Con đã quyết định như thế và con quyết tâm thực hành như vậy.

Đến chiều ngày 12 thì thiên hạ kéo đến trông chờ những biến cố sẽ xảy ra ngày hôm sau. Vì vậy con gọi Jacinta và Phanxicô và cho hai em biết quyết định của con.

"Chúng em sẽ đi," các em trả lời. "Bà ấy bảo chúng ta phải tới đó."

Jacinta tình nguyện sẽ nói chuyện với Bà ấy, nhưng em rất khó chịu vì con không đi, và em bắt đầu khóc. Con hỏi tại sao em khóc.

"Bởi vì chị không chịu đi!"

"Không, chị sẽ không đi. Nghe chị đây này! Nếu Bà ấy có hỏi chị đâu thì em cứ nói là chị không đến vì sợ đây là do ma quỷ."

Con bỏ các em rồi đi tìm chỗ trốn vì con không muốn phải trả lời những người tới tìm để hỏi han con. Mẹ con nghĩ là con đã đi chơi với đám trẻ trong làng, nhưng lúc đó con đang trốn sau mấy đống đá trong miếng đất của người hàng xóm, nằm sát cạnh với Arneiro, hơi xéo về phía đông cái giếng mà con đã đề cập rất nhiều lần. Mẹ mắng con ngay khi con bước vô nhà tối hôm đó:

"Rõ thật là một pho tượng thạch cao tuyệt đẹp! Từ khi không phải chăn chiên, không phải làm gì ngoài việc đi chơi, con tôi đã ở đâu mà không ai kiếm ra được vậy?"

Ngày hôm sau, khi gần tới giờ, tự nhiên con thấy cần phải ra đi, có một động lực lạ lùng nào thúc đẩy mà con khó lòng cưỡng lại nổi. Con liền ra đi và tìm đến nhà dượng để coi Jacinta có còn đó không. Con thấy em ở trong phòng cùng với Phanxicô, đang quỳ gối khóc bên cạnh giường ngủ.

"Các em không đi sao?" Con hỏi.

"Không, nếu chị không đi! Chúng em không dám. Chị đi nhé!"

"Ừ, chị sẽ đi," con đáp.

Mặt hai em sáng lên mừng rỡ, và các em cùng ra đi với con.

Những đám đông người đã chờ sẵn chúng con dọc đường, và khó khăn lắm chúng con mới tới được nơi đó. Hôm đó là ngày Đức Mẹ đoái thương tiết lộ cho chúng con điều Bí Mật. Sau đó, để hồi phục tinh thần nhiệt thành đang suy yếu trong lòng con, Mẹ đã nói với chúng con rằng:

"Hãy hy sinh chính bản thân mình cho người tội lỗi, hãy nói thật nhiều lần với Chúa Giêsu, nhất là những lúc các con đang làm những việc hy sinh, như sau: ‘Ôi lạy Chúa Giêsu, con làm việc này vì lòng mến Chúa, cho các người tội lỗi được ơn trở lại và để đền tạ những xúc phạm đến Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria.’"

Mẹ Của Lucia Nghi Ngờ

Cám ơn Thiên Chúa nhân lành, lần hiện ra này đã giúp đánh tan mây mù trong tâm hồn con và con đã lấy lại được bình an. Mẹ con càng lo lắng khi thấy ngày càng đông người đến từ những nơi xa xôi.

"Tội nghiệp cho những người này," mẹ nói, "tới đây vì bị con lường gạt, con cũng biết rõ như vậy, và mẹ không biết làm cách nào để họ đừng bị lừa nữa."

Có một người đàn ông khoe rằng ông đã trêu chọc, nhục mạ và hơn nữa còn đánh cho chúng con một trận, một hôm đã hỏi mẹ con rằng:

"Thưa bà, bà nghĩ sao về những điều con bà đã trông thấy?"

"Tôi không biết," mẹ trả lời. "Đối với tôi nó chỉ là một đứa nói dối, nó đang dắt cả nửa thế giới đi lạc đường."

"Bà đừng nói như vậy, vì có người sẽ giết nó chết. Tôi nghĩ có người ở chung quanh đây rất thích làm chuyện đó."

"Ồ, tôi không sợ, miễn sao họ bắt nó nói lên sự thật là được rồi. Vì chính tôi luôn luôn nói thật, cho dù nó có đối nghịch với các con tôi, đối nghịch với người khác, hoặc đối nghịch cả với chính tôi nữa."

Và sự thực là như vậy. Mẹ con luôn luôn nói thật, ngay cả khi nó nghịch lại với chính mẹ. Chúng con, là con của mẹ, cũng được in sâu vào lòng tấm gương sáng này.

Một hôm, mẹ lại quyết định bắt con sửa lại những điều sai lầm con đã nói, như lời mẹ diễn tả. Mẹ sẽ đem con tới nhà Cha xứ lần nữa. ở đó, con sẽ phải thú nhận là con đã nói dối và xin ngài tha tội cho, và sẽ làm những việc đền tội mà Cha thấy xứng đáng hoặc muốn con phải làm. Lần này, mẹ tấn công rất dữ dội, con không biết phải làm gì. Trên đường đi, khi qua nhà dượng, con chạy vào nói cho Jacinta biết, lúc đó em hãy còn nằm trên giường. Nói xong con vội vàng chạy ra theo mẹ. Trong chuyện kể về Jacinta, con đã trình với Đức Cha việc Jacinta và Phanxicô đã hành động như thế nào trong lần thử thách này mà Chúa đã gởi đến, việc hai em đã cầu nguyện và chờ con ở giếng nước…

Dọc đường, mẹ giảng cho con một bài. Có một lúc, con nói với mẹ giọng run rẩy: "Nhưng thưa mẹ, làm sao con có thể nói rằng con đã không thấy, khi con thật sự đã thấy?" Mẹ con liền lặng thinh. Khi đến gần nhà Cha xứ, mẹ tuyên bố rằng: "Hãy nghe mẹ nói đây! Mẹ muốn con nói sự thật. Nếu con đã thấy, thì nói là thấy! Nhưng nếu con đã không thấy, thì phải nhận là mình đã nói dối."

Không nói thêm lời nào, chúng con leo lên bậc thềm và vị linh mục tốt lành đã đón chúng con trong phòng làm việc của ngài với cử chỉ hiền lành, và có thể nói là đầy yêu mến nữa. Cha hỏi con một cách nghiêm nghị, nhưng rất lịch sự, và dùng một số mưu lược để coi con có mâu thuẫn với chính mình hoặc những lời con nói có ăn khớp với nhau không. Cuối cùng, Cha cho chúng con về, nhún vai như muốn ám chỉ rằng: "Cha không biết phải làm gì với những chuyện này!"

Hăm Dọa Của Ông Thị Trưởng

Ít ngày sau đó, bố mẹ con được lệnh báo là cả ba đứa chúng con, Jacinta, Phanxicô và con, sẽ cùng đi với bố của mình đến Vila Nova de Ourém để gặp ông Thị Trưởng theo giờ ấn định. Điều này có nghĩa là chúng con phải làm một cuộc hành trình mười lăm cây số, một đoạn đường khá dài cho ba đứa trẻ nhỏ. Phương tiện duy nhất thời đó là đi bộ hoặc cỡi lừa. Dượng con liền trả lời rằng dượng sẽ đi một mình và sẽ không dẫn các con theo.

"Các cháu chưa bao giờ đi bộ trong một cuộc hành trình dài như thế," dượng nói, "và các cháu cũng không quen cỡi lừa, các cháu sẽ không ngồi vững trên lưng lừa nổi. Vả lại, đâu cần phải đem hai đứa nhỏ như thế đến trước tòa án."

Bố mẹ của con thì nghĩ ngược lại:

"Con gái của tôi sẽ đi. Hãy để nó tự trả lời cho chính nó. Đối với tôi, tôi không hiểu một chút gì về chuyện này cả. Nếu nó đã nói dối, thì cũng là điều rất tốt để nó bị trừng phạt."

Sáng sớm hôm sau, họ cho con ngồi trên lưng lừa, và cùng với bố và dượng của con, cuộc hành trình bắt đầu. Con đã bị té xuống đất ba lần trên đường đi. Con nghĩ rằng con đã kể với Đức Cha việc Jacinta và Phanxicô đau khổ như thế nào trong ngày hôm đó, vì nghĩ rằng con sẽ bị giết chết. Về phần con, điều làm con đau đớn nhất là thái độ đối xử khác biệt của bố mẹ con. Điều này thật rõ ràng, vì con đã thấy cách xử sự của cô dượng đối với con của họ. Con còn nhớ đã nghĩ như sau trên đường đi:

"Sao bố mẹ mình lại quá khác biệt với cô dượng như vậy? Họ dám thí mạng sống mình để bảo vệ các con, trong khi bố mẹ mình thì lại đem nộp mình cho họ muốn xử mình ra sao thì xử! ‘Nhưng con phải nhẫn nhục,’ con đã tự nhủ lòng con như thế, ‘Ôi lạy Chúa của con, bởi vì việc này cho con diễm phúc chịu thêm đau khổ vì tình yêu Chúa và cho những người tội lỗi được ăn năn thống hối.’ ” Suy nghĩ như thế thường đem an ủi đến cho con.

Khi tới văn phòng ông Thị Trưởng, con đã được ông ta thẩm vấn trước mặt bố, dượng và một số những người mà con không quen biết. Ông Thị Trưởng nhất định bắt con phải khai điều Bí Mật ra và hứa với ông là sẽ không bao giờ trở lại Cova da Iria nữa. Để được như ý, ông đã dùng đủ cách, từ hứa hẹn đến hăm dọa. Khi thấy không có kết quả gì, ông ngưng và tuyên bố rằng ông sẽ toại nguyện dù ông có phải giết con. Ông liền khiển trách dượng con nặng nề là đã không tuân lệnh của ông, và cuối cùng, ông cho chúng con ra về.

Khó Khăn Trong Gia Đình Lucia

Trong chỗ riêng tư của gia đình con có thêm khó khăn mới, và họ đổ trách nhiệm lên đầu con. Đồi Cova da Iria là một miếng đất thuộc quyền sở hữu của gia đình con. Chỗ đất trũng xuống thì phì nhiêu hơn, và chúng con trồng bắp, rau, đậu và các loại rau khác ở đó. Trên sườn đồi thì trồng cây ô-liu, dẻ, sồi, và dẻ xanh. Bây giờ, từ lúc mọi người bắt đầu tới đó, chúng con không thể trồng được thứ gì nữa. Mọi thứ đều bị dẵm nát. Số người càng ngày càng đông, những thú vật của họ mang theo đã ăn hết những thứ gì chúng tìm được và biến nơi đó thành hoang tàn. Mẹ con phàn nàn vị sự mất mát: "Này, từ nay mỗi khi cần đồ ăn, thì hãy đến xin Bà ấy cho con nhá!" Các chị của con cũng họa theo: "Đúng rồi, em sẽ có tất cả những gì mọc ở đồi Cova da Iria!"

Những lời nói này cắt thấu tim con, quá đau đớn, đến nỗi con không dám cầm lấy một miếng bánh mì để ăn nữa. Để buộc con phải nói sự thật, giống như lời mẹ thường nói, mẹ dùng cuống chổi hoặc những thanh củi cạnh lò sưởi để đánh con. Nhưng với tình thương của một người mẹ, mẹ đã cố gắng phục hồi sức khỏe đang suy yếu nơi con. Mẹ rất lo lắng khi thấy con gầy gò, xanh xao, và sợ con sẽ ngã bệnh. Thật tội nghiệp mẹ con! Bây giờ con mới hiểu được hoàn cảnh của mẹ, con thương mẹ quá! Thật ra mẹ đã rất đúng khi thấy con không xứng đáng để được những ơn như thế, và do đó đã nghĩ rằng con nói láo.

Do một ơn lành đặc biệt Chúa ban, con không hề, cho dù chỉ là một ý tưởng nhỏ hoặc một cảm giác tức giận nào với những thái độ và hành động của mẹ đối với con. Như Thiên Thần đã báo trước là Chúa sẽ gởi đến cho con nhiều đau khổ, con luôn luôn thấy được bàn tay Chúa trong những việc đó. Tình yêu, và sự quý trọng con dành cho mẹ luôn luôn phát triển, giống như con hằng ấp ủ. Và bây giờ con rất cám ơn mẹ đã đối xử với con như vậy, còn hơn là mẹ tiếp tục cưng chiều âu yếm con.

Vị Linh Hướng Đầu Tiên Của Lucia

Con nghĩ là trong vòng tháng này (24) linh mục tiến sĩ Formigao đã tới chất vấn con lần đầu tiên. Cha đã tra hỏi rất nghiêm ngặt và cặn kẽ. Con rất thích Cha, vì ngài đã nói với con rất nhiều về việc tập luyện các nhân đức và dạy con nhiều cách thực hành. Cha đã cho con coi hình thánh nữ Agnes và kể chuyện thánh nữ đã tử đạo như thế nào, Cha cũng khuyến khích con nên noi gương thánh nữ. Cha tiếp tục đến chất vấn con mỗi tháng và lần nào trước khi chấm dứt, Cha cũng khuyên răn con nhiều điều đã giúp con rất nhiều về mặt tâm linh. Một hôm Cha nói với con rằng:

"Con ơi, chắc là vì con yêu mến Chúa nhiều, nên Chúa đã trả lại cho con rất nhiều yêu thương và ân sủng."

Những lời này đã gây một ảnh hưởng mạnh mẽ trong linh hồn con, vì từ đó trở đi, con đã tập thói quen luôn luôn nói với Chúa rằng: "Lạy Chúa, con yêu mến Chúa để cám tạ Chúa vì những hồng ân Chúa đã ban cho con." Con rất yêu thích lời nguyện ngắn này, vì thế con đã dạy lại cho Jacinta và anh của em, và nó cũng in sâu trong tim các em, cho nên có khi giữa những lúc đang chơi các trò chơi vui nhộn, Jacinta liền hỏi: "Chị không quên nói với Chúa là chị yêu mến Chúa nhiều vì những ân sủng Chúa đã ban cho chúng ta đó chứ?"

Bị Giam ở Nhà Tù Ourém

Trong lúc đó, ngày 13 tháng Tám đã tới. Ngay từ chiều hôm trước, dân chúng lũ lượt từ bốn phương kéo về. Họ muốn gặp và hỏi han chúng con, cũng như nhắn gởi những lời cầu nguyện để chúng con có thể dâng lên Đức Mẹ dùm họ. Giữa những đám người như vậy, chúng con như những trái banh trong bàn tay bọn con trai đang đùa giỡn với nhau. Chúng con bị dành giật, lôi kéo bên này, chuyển qua bên kia không ngừng. Mọi người khi hỏi chuyện đã không cho chúng con có cơ hội để trả lời ai. Giữa những sự lộn xộn như vậy, ông Thị Trưởng ra lệnh xuống đòi con tới nhà cô, nơi ông đang đợi. Khi con tới nơi thì đã thấy ông đang ở trong phòng hai em họ của con. Ông thẩm vấn chúng con ngay tại đó và với những cố gắng mới, ông bắt chúng con phải khai bí mật ra và hứa sẽ không trở lại đồi Cova da Iria nữa. Khi không được như ý, ông liền ra lệnh cho bố và dượng của con đem chúng con tới nhà Cha xứ.

Con sẽ không dám ngưng ở đây để kể lại cho Đức Cha nghe về tất cả những gì đã xảy ra trong lúc chúng con bị giam cầm, vì ngài đã biết tất cả rồi. Giống như lần trước con đã trình bày cùng Đức Cha, điều làm con cảm thấy đau đớn và khổ sở nhất trong dịp này là sự kiện con cảm thấy hoàn toàn bị gia đình bỏ rơi, và hai người em họ của con cũng đã cảm thấy như vậy. Sau cuộc hành trình hoặc lần bị giam cầm này, vì con đã không biết gọi nó là điều gì, con được trở về nhà, theo như con còn nhớ, có lẽ là ngày 15 tháng Tám. Để mừng sự trở về của con, bố mẹ liền cho con dẫn đàn chiên ra đồng cỏ. Cô dượng con muốn con của họ ở nhà với họ, vì thế họ đã cho anh Gioan của các em đi thế. Bởi vì đã trễ, chúng con chỉ quanh quẩn trong vùng đất của thôn xóm mình thôi, nơi đó gọi là Valinhos (25).

Điều kế tiếp xảy ra, như Đức Cha đã rõ; vì thế con cũng không ngừng tại đây để kể lại việc đó. Một lần nữa, Đức Trinh Nữ đã khuyên chúng con hãy tập sự hãm mình, và kết thúc với những lời sau:

"Hãy cầu nguyện, cầu nguyện thật nhiều, và làm việc hy sinh cho những kẻ tội lỗi; có rất nhiều linh hồn phải sa hỏa ngục vì không có ai hy sinh và cầu nguyện cho họ."

Hãm Mình và Đau Khổ

Ít ngày sau, khi chúng con đang đi dọc đường cùng với bầy chiên thì con tìm thấy một đoạn giây thừng đã rớt từ một xe bò. Con nhặt lên và để đùa nghịch, con quấn chặt nó vào cánh tay. Sau một lúc con cảm thấy sợi giây làm con đau đớn.

Con nói với hai em, "Coi nè, sợi giây này làm chị đau đây nè! Mình có thể cột sợi giây này ngang lưng và dâng Chúa sự hy sinh này."

Tôi nghiệp, hai em đã vui mừng chấp nhận lời con đề nghị. Chúng con liền chia sợi giây thành ba khúc bằng cách trải nó trên một phiến đá và lấy một cục đá sắc cạnh để làm dao chặt. Không biết có phải vì độ dày hoặc vì sự nhám nhúa sần sùi của sợi giây hoặc vì đôi khi chúng con cột nó quá chặt, nhưng việc hãm mình này thường gây cho chúng con rất nhiều đau đớn. Đôi khi, Jacinta đã không cầm được nước mắt, vì giây này đã làm em đau đớn. Mỗi lần con thúc dục em cởi nó ra, em liền trả lời rằng: "Không đâu! Em muốn dâng hy sinh này lên Thiên Chúa để đền tạ cho những người tội lỗi được ơn hoán cải.”

Một hôm khác, chúng con chơi dỡn bằng cách bứt những cây nhỏ mọc trên bờ tường và ấn nó xuống bàn tay để nghe tiếng nó nổ lốp bốp. Trong lúc Jacinta bứt những cây này, em đã hái được vài cây tầm ma, lá có gai nhọn sắc và chích vào tay em. Khi nắm chặt trong tay, em thấy nó làm em đau, em liền nói: "Coi này! Coi này! Mình có thể dùng cái này để hành xác được nè!" Từ lúc đó, chúng con thường dùng cây tầm ma này để đánh vào chân, hầu chúng con được dâng lên Chúa thêm một việc hy sinh nữa.

Nếu con không lầm, thì cũng cùng trong tháng này chúng con đã có thói quen cho những trẻ em nghèo phần ăn trưa của chúng con như đã kể cho Đức Cha nghe khi nói về Jacinta. Cũng trong cùng tháng này, mẹ con bắt đầu cảm thấy được bình an hơn một chút. Mẹ nói rằng: "Nếu chỉ thêm một người nữa nói rằng họ cũng đã trông thấy điều gì thì có thể tôi sẽ tin! Nhưng đàng này giữa một đám đông người như vậy, mà chỉ có ba đứa chúng nó nói đã nhìn thấy thôi!"

Tháng trước đó, có một số người nói là họ đã nhìn thấy nhiều điều khác nhau. Một vài người đã được thấy Đức Mẹ, một vài người khác đã thấy những dấu lạ khác biệt của mặt trời, và cứ như thế. Mẹ con tuyên bố: "Hồi trước tôi đã nghĩ rằng, nếu có một người nào khác được thấy điều gì thì tôi sẽ tin; nhưng bây giờ, rất nhiều người nói đã thấy điều này điều nọ, nhưng tôi vẫn không tin được!" Bố con lúc đó cũng bắt đầu bênh vực con, và đối với những ai la mắng con, bố con hay nói rằng: "Chúng ta không biết điều đó có phải là thật hay không, nhưng chúng ta cũng không cả quyết được điều đó là một sự giả dối."

Rồi đến việc cô dượng con, vì mệt mỏi với những người tiếp tục tìm đến đòi gặp và nói chuyện với chúng con, nên đã bắt đầu kêu người con khác là Gioan đi chăn chiên thế cho hai em của mình, còn chính họ thì ở nhà với Jacinta và Phanxicô. Sau đó ít lâu, họ đã bán cả đàn chiên đi. Vì không thích đi với bất cứ ai khác, nên con bắt đầu dắt chiên ra đồng một mình. Như con đã kể với Đức Cha, lúc ở đồng cỏ gần nhà, anh em Jacinta liền tới với con; và lúc con đến những đồng cỏ xa hơn, hai em đứng đợi con trên đường về. Con có thể nói rằng đây là những ngày thực sự vui vẻ của con. Một mình ở giữa đàn chiên, mặc dù tận trên những đỉnh đồi cao hay ở sâu dưới thung lũng, con đã suy niệm về những cảnh đẹp đẽ của Thiên Đàng và cám ơn Chúa nhân từ đã ban cho con bao nhiêu hồng ân. Khi tiếng của một trong các chị con vang lên trong thinh vắng, gọi con về để nói chuyện với một người nào hoặc là có ai đến tìm gặp con, thì con cảm thấy hơi khó chịu, và an ủi duy nhất của con lúc đó là được dâng lên Chúa thêm một sự hy sinh nữa.

Một hôm, có ba người đàn ông đến nói chuyện với chúng con. Sau khi tra hỏi xong, điều mà chúng con không thích tí nào, họ nói trước khi ra về: "Các cháu hãy quyết định khai những bí mật này ra. Nếu không, ông Thị Trưởng sẽ lấy mạng các cháu!" Jacinta, mặt sáng lên mừng rỡ và không cần che dấu điều đó, em nói ngay: "Tốt lắm! Cháu rất yêu mến Chúa và Đức Mẹ, như thế là cháu sắp được gặp mặt các Ngài rồi!" Người ta đồn rằng ông Thị Trưởng sẽ giết chúng con thật. Điều này khiến cho một người dì của con đã lập gia đình và hiện cư ngụ tại Casais, đã đến nhà dụng ý đem chúng con đến ở với dì. Bà giải thích: "Dì sống ở một thị trấn khác, vì thế ông Thị Trưởng này sẽ không làm gì được các cháu ở đó." Nhưng kế hoạch của dì đã không được thực hiện vì chúng con không muốn đi, nên đã trả lời dì: “Họ có giết chúng cháu thì cũng vậy thôi! Chúng cháu sẽ được lên Thiên Đàng!"

Ngày 13 tháng Chín

Ngày 13 tháng Chín đã cận kề. Ngoài những gì con đã kể, Đức Mẹ đã nói với chúng con hôm đó rằng:

"Thiên Chúa rất hài lòng vì những hy sinh của các con, nhưng Ngài không muốn các con thắt giây thừng khi đi ngủ; các con chỉ nên thắt ban ngày thôi."

Khỏi cần nói, chúng con vâng theo lời Chúa tức khắc. Hình như là tháng trước đó, Chúa đã có ý định sẽ ban một dấu lạ, nên mẹ con hết sức hy vọng rằng hôm đó, những dấu hiệu được ban sẽ rõ ràng và minh bạch hơn. Tuy nhiên Chúa nhân từ có lẽ muốn cho chúng con có thêm cơ hội dâng hy sinh lên Ngài, đã không cho một tia sáng vinh quang nào của Ngài xuất hiện hôm ấy cả. Mẹ con mất niềm tin thêm một lần nữa, và những hành hạ ở nhà lại bắt đầu trở lại. Mẹ đã có rất nhiều lý do để bực mình. Đồi Cova da Iria đã hoàn toàn thất thu, không những nó không còn là một đồng cỏ tươi tốt cho đàn chiên của chúng con, mà nó cũng không còn cho chúng con rau trái trồng tại đó nữa. Thêm vào đó, mẹ con gần như xác tín như mẹ thường nói, tất cả những gì xảy ra đều là do ảo giác điên khùng và trí tưởng tượng của trẻ con. Một người chị của con đã không làm được việc gì khác ngoài việc phải đi gọi con về và thay con chăn chiên, để con trả lời cho những người đến tìm gặp và hỏi chuyện con.

Những thì giờ phung phí như vậy không có nghĩa gì đối với một gia đình giàu có, nhưng với chúng con là những người phải lao động để sinh sống, nên đã trở thành một gánh nặng. Sau đó một thời gian, mẹ con buộc phải bán đàn chiên đi, điều này gây thiệt hại không ít cho mức thu hoạch của gia đình con. Mọi người đều cho rằng đó là do lỗi của con, và trong những giây phút nguy kịch, đã trút hết lên đầu con. Con hy vọng Chúa nhân từ nhận tất cả những điều này của con vì con đã dâng tất cả lên cho Ngài, luôn luôn với tâm hồn vui vẻ để có thể dâng chính mình con làm của lễ hy sinh lên Chúa và cho các linh hồn tội lỗi. Về phần mẹ con, mẹ đã nhận tất cả với một tinh thần chịu đựng và kiên nhẫn anh hùng; nếu mẹ có trừng phạt hoặc đánh đập con thì cũng bởi vì mẹ nghĩ là con đã nói dối. Mẹ hoàn toàn nhận chịu những Thánh Giá mà Chúa gởi đến, và đôi khi mẹ đã nói: "Có phải đây là những việc Chúa làm để trừng phạt tội lỗi của con không? Nếu thế thì xin chúc tụng Chúa!"

Tinh Thần Hy Sinh Của Lucia

Một hôm, một người hàng xóm, không biết vì lý do gì, đã nói rằng một người đàn ông nào đó đã cho con tiền, mặc dù con không nhớ rõ số tiền đó là bao nhiêu. Không chần chờ, mẹ liền kêu con và hỏi về số tiền đó ngay. Khi con thưa rằng con không có nhận tiền của ai, mẹ liền dùng đến cán chổi để ép buộc con phải đưa cho mẹ số tiền đó. Sau khi con bị một trận đòn nên thân, chị Carolina cùng với một người bạn khác trong xóm tên là Virginia liền vô can. Cả hai nói là họ đã có mặt trong buổi thẩm vấn và đã không thấy ông đó đưa gì cho con cả. Nhờ sự cản ngăn của các chị, con đã lẻn ra được chỗ giếng nước thân yêu, và tại đó, con đã dâng thêm một hy sinh nữa lên Chúa nhân lành.

Người Khách Cao Lớn

Nếu con không lầm, thì cũng cùng trong tháng này (26) có một anh thanh niên tìm đến nhà con. Anh rất to lớn nên con run lên vì sợ hãi. Khi con thấy anh ta phải khom lưng để chui qua khung cửa vào tìm con, con đã nghĩ chắc đó là một người Đức. Vào thời đó đang có chiến tranh, những người lớn thường dọa cho con nít sợ khi nói rằng: "Coi chừng người Đức đến giết con bây giờ."

Vì thế con nghĩ là giờ chết của con đã đến. Anh đó cũng thấy vẻ sợ hãi của con, anh liền tìm cách trấn an con; anh đặt con ngồi trên lòng anh và hiền lành hỏi chuyện con. Khi hỏi xong, anh liền xin phép mẹ cho con dẫn anh tới chỗ Đức Mẹ hiện ra và cùng cầu nguyện với anh ấy. Mẹ cho phép, và chúng con ra đi. Nhưng dọc đường, con run sợ vì chỉ có một mình con với người lạ mặt này. Nhưng con tìm lại được bình an với ý nghĩ rằng nếu người ấy có giết con, thì con sẽ được gặp Chúa và Đức Mẹ.

Khi đến nơi, anh quỳ xuống và yêu cầu con cùng lần chuỗi với anh để xin Đức Mẹ ban cho anh một ơn đặc biệt: đó là cho anh cưới được cô gái trẻ mà anh quen biết. Con nghĩ về ơn anh đang xin và thầm nhủ rằng: "Nếu cô gái đó cũng sợ anh như con đang sợ, thì cô ấy sẽ không bao giờ bằng lòng!" Khi lần chuỗi xong, anh thanh niên tử tế này đã đi với con gần hết quãng đường về nhà và chia tay thân mật sau khi nhắc lại ý nguyện của anh cho con nghe. Con liền chạy một mạch tới nhà cô mà lòng vẫn sợ là anh ấy có thể đổi ý và quay trở lại!

Con rất ngạc nhiên vì vào ngày 13 tháng Mười, sau khi Đức Mẹ hiện ra, tự nhiên thấy mình đang ở trên tay của anh thanh niên này, và đi băng qua đầu của những người khác. Điều này chắc chắn đã làm vừa lòng những người hiếu kỳ đang muốn nhìn thấy mặt con! Một hồi sau, chàng thanh niên tốt bụng này, vì không thể thấy được đường đi, đã vấp ngã. Con không bị té xuống đất vì đã rớt trên đám người đang chen lấn ở chung quanh. Liền lúc đó, những người khác liền chụp lấy con, và chàng thanh niên đó đã biến mất. Sau một thời gian, con lại thấy anh ta, nhưng lần này anh đi cùng với người thiếu nữ con đã nói trên đây mà bây giờ là vợ của anh! Anh trở lại để cám ơn Đức Trinh Nữ về ơn lành anh đã nhận được, và xin Đức Mẹ chúc lành cho tương lai của họ. Chàng thanh niên này hiện giờ là Bác Sĩ Carlos Mendes ở thành Torres Novas.

Ngày 13 tháng Mười

Kính thưa Đức Cha, bây giờ là ngày 13 tháng Mười. Đức Cha biết rõ tất cả những gì đã xảy ra trong ngày hôm đó rồi. Trong tất cả những lời Mẹ nói trong lần Hiện Ra này, có một câu đã in sâu vào tâm hồn con đó là lời yêu cầu sau đây của Mẹ Thiên Quốc:

"Đừng làm mất lòng Đức Chúa, là Thiên Chúa chúng ta nữa, vì Ngài đã bị xúc phạm quá nhiều!" Thật là một lời phàn nàn đáng yêu, một lời yêu cầu dịu dàng! Ai sẽ cho con quyền làm cho những lời này vang dội khắp thế giới, để cho tất cả con cái của Mẹ thiên quốc chúng ta đều nghe được tiếng nói của Mẹ?

Người ta đồn rằng chính quyền sẽ cho nổ một quả bom gần chỗ chúng con tụ họp để cầu nguyện ngay trong lúc Đức Mẹ hiện ra. Điều này không làm cho con sợ hãi chút nào. Con đã nói cho hai em nghe. Chúng con đều sung sướng kêu lên: "Thật là tuyệt diệu! Nếu chúng ta được ban ơn lên thiên đàng cùng với Đức Mẹ ngay tại chỗ đó!" Bố mẹ con, tuy vậy rất sợ hãi, và cũng là lần đầu tiên hai ông bà muốn cùng đi với con. Bố mẹ nói rằng nếu con gái của họ sẽ phải chết, họ cũng muốn được chết theo. Bố con liền nắm tay con và đi tới chỗ Hiện Ra. Nhưng khi Đức Mẹ bắt đầu Hiện Ra, con đã không để ý gì tới bố nữa cho tới khi con trở về với gia đình tối hôm đó.

Chiều hôm đó con đã ở cùng với hai em. Chúng con giống như những vật lạ mà quần chúng đang muốn gặp và quan sát. Tối đến, con đã mệt nhừ sau khi phải trả lời nhiều câu hỏi và nhiều lần chất vấn. Điều này cứ tiếp diễn không ngừng ngay cả khi trời đã khuya. Một số người vì không thể hỏi chuyện con ngày hôm đó, đã ở lại đến ngày hôm sau để chờ đến phiên họ. Một số người cũng cố gắng hỏi con vào buổi tối, nhưng vì quá mệt mỏi, con đã thiếp ngủ ngay trên nền nhà. Cám ơn Chúa, con đã không biết tí gì về vấn đề tự trọng hoặc tự ái, nên con đã rất thoải mái đối xử với mọi người cũng như đối với bố mẹ con vậy.

Ngày hôm sau, hoặc nói đúng hơn, vào những ngày sau đó, những cuộc hỏi han vẫn tiếp tục. Hầu như mỗi ngày, người ta đều đến đồi Cova da Iria để xin Mẹ thiên quốc chúng ta che chở cho họ. Ai cũng muốn gặp mấy đứa trẻ đã được nhìn thấy Đức Mẹ, muốn đặt câu hỏi, và muốn lần chuỗi với chúng con. Có những lúc, con quá mệt mỏi vì phải lập lại nhiều lần những lời đã nói, và cũng phải cầu nguyện nhiều, nên con đã tìm lý do để từ chối và tìm chỗ ẩn tránh. Nhưng những người này cứ cố nài nỉ và con đã phải cố gắng không ít, để làm vui lòng họ. Con liền lập lại lời nguyện quen thuộc từ tận đáy lòng: "Lạy Thiên Chúa của con, con xin dâng điều này vì lòng yêu mến Chúa, để đền tạ vì những xúc phạm đến Trái Tim Vô Nhiễm Đức Mẹ Maria, cho kẻ có tội được ăn năn trở lại và cho Đức Thánh Cha!"

Các Linh Mục Thẩm Vấn

Trong bài viết về em họ của con, con đã kể cho Đức Cha chuyện hai vị linh mục thánh thiện đã đến nói cho chúng con nghe về Đức Thánh Cha, và cũng nói rằng ngài rất cần những lời cầu nguyện. Từ đó trở đi, không một lời cầu nguyện hay một hy sinh nào chúng con dâng lên Chúa mà không cầu nguyện cho Đức Giáo Hoàng. Lòng yêu thương Đức Thánh Cha của chúng con tăng lên sâu đậm, vì thế khi Cha xứ nói rằng con có thể phải đi Roma để Đức Thánh Cha thẩm vấn, con liền vỗ tay vui mừng và nói với hai người em họ: "Ồ, thật là vui thích nếu chị được đi gặp Đức Thánh Cha!" Hai em liền khóc và nói: "Chúng em không được đi, nhưng chúng em sẽ dâng hy sinh này để cầu nguyện cho ngài."

Cha xứ đã tra hỏi con lần cuối cùng (27). Các biến cố đã kết thúc trong thời gian đó, và Cha xứ cũng không biết phải nói gì về những điều này. Ngài bắt đầu tỏ vẻ khó chịu. "Tại sao tất cả những người đó quỳ mọp cầu nguyện trong một nơi hoang vắng như thế, trong khi tại đây chính Chúa Hằng Sống đang ngự trên bàn thờ, trong Bí Tích Thánh Thể thì lại bị bỏ rơi một mình cô đơn trong Nhà Tạm? Tất cả những số tiền họ để lại đó làm gì, số tiền họ để dưới gốc cây sồi không cho một mục đích gì hết, trong khi đó, nhà thờ đang được tu sửa thì lại không được hoàn tất vì không có đủ tiền?" (28)

Con hiểu rất rõ tại sao Cha nói như vậy, nhưng con nào có làm gì được đâu! Nếu con có quyền gì đối với tâm hồn của những người đó, chắc con sẽ dẫn họ đến nhà thờ của xứ đạo, nhưng con không có khả năng đó, nên con chỉ biết dâng lên Chúa thêm một hy sinh nữa mà thôi.

Vì Jacinta có thói quen cúi đầu, mắt dán chặt xuống đất và chỉ nói một hai chữ trong những buổi thẩm vấn, nên con là người thường được gọi ra để làm vừa lòng sự tò mò của khách hành hương. Vì lý do đó, con vẫn bị tiếp tục gọi tới nhà Cha xứ. Có một lần, một vị linh mục từ Torres Novas đến để tra hỏi con 29. Cha đã hỏi kỹ càng từng chi tiết một và đã cố gắng để muốn con khai ra tất cả mọi điều, vì thế sau đó con cảm thấy áy náy vì đã giữ lại một số điều. Con liền hỏi ý kiến hai người em họ về vấn đề này:

"Chị không biết," con hỏi các em, "là mình có làm gì sai không khi mình đã không kể ra hết mọi điều khi họ hỏi chúng ta là Đức Mẹ có nói gì nữa không. Khi chúng ta chỉ nói rằng Đức Mẹ đã nói với chúng ta rằng đó là điều bí mật, chị không biết rằng mình đã nói dối hay không, khi đã không nói ra hết những điều còn lại."

"Em không biết," Jacinta trả lời, "cái đó tùy chị! Chị là người đã không muốn chúng em nói ra điều gì kia mà."

"Dĩ nhiên là chị không muốn các em nói ra điều gì," con đáp lại. "Là vì họ sẽ hỏi lại là chúng ta đã hãm mình bằng những cách nào! Như vậy thì còn gì nữa! Này nhá! Nếu em im lặng và không nói gì ngay từ đầu, thì đến giờ này cũng không ai biết được là chúng ta đã thấy Đức Mẹ hoặc nói chuyện với Người, hoặc với Thiên Thần; và cũng không ai cần phải biết những điều này!"

Tội nghiệp em, vì sau khi nghe con lý luận, em liền òa lên khóc. Giống như hồi tháng Năm, em liền xin con tha lỗi cùng một cách thức giống như lần đó mà con đã kể trong chuyện về cuộc đời của em. Như thế là con vẫn phải tự đối diện với sự áy náy của mình, và không biết phải làm cách nào để giải tỏa sự nghi ngờ mình đang có.

Một thời gian ngắn sau đó, có một linh mục khác xuất hiện; Cha đến từ Santarém. Linh mục này hình như là anh em của vị linh mục con vừa nói trên, hoặc hình như là họ đã bàn thảo với nhau để hỏi cùng những câu hỏi, cùng dùng những phương cách để làm con phải khai ra hết mọi sự, cười và chế nhạo con cũng cùng một kiểu; vả lại, chiều cao và hình dạng cũng rất giống nhau. Sau buổi phỏng vấn này, sự nghi ngờ của con càng gia tăng mạnh mẽ hơn lúc nào hết, và con thật sự đã không biết phải hành động ra sao. Con liền liên tục khẩn khoản cầu xin Chúa và Đức Mẹ dạy cho con biết phải làm gì. "Ôi lạy Chúa, lạy Mẹ mến yêu của con trên Thiên Đàng, Chúa và Mẹ đã biết con không muốn xúc phạm đến Chúa vì phải nói dối; nhưng Chúa và Mẹ cũng biết rõ là nếu con phải nói cho họ hết mọi điều Mẹ đã nói cho con biết thì cũng không đúng!"

Giữa lúc bối rối như thế, con rất được hạnh phúc để nói chuyện với Cha sở xứ Olival (30). Con không hiểu tại sao, nhưng Cha đã gợi trong con sự tự tin, và con đã thổ lộ sự nghi ngờ của mình cho Cha biết. Con đã giải thích trong chuyện về Jacinta là Cha đã dạy chúng con cách giữ những bí mật như thế nào. Cha còn dạy chúng con phương cách để phát triển đời sống tâm linh. Trên hết mọi sự, Cha đã dạy chúng con phương cách làm vui lòng Chúa trong tất cả mọi sự và dâng lên Chúa không ngừng những hy sinh nhỏ bé. Cha nói: "Con à, nếu con thấy mình đang muốn ăn một thứ gì, thì nhịn đi và chọn một món khác để ăn; như vậy là con sẽ dâng một hy sinh lên Chúa. Nếu con cảm thấy mình đang muốn được chơi đùa, thì đừng chơi và con lại có một hy sinh khác để dâng lên Chúa. Nếu có người đến hỏi han, con không tránh được mà phải trả lời họ, thì đó là ý Chúa muốn như vậy: con hãy dâng luôn hy sinh này lên Chúa."

Vị linh mục thánh thiện này đã dùng một ngôn ngữ mà con hiểu được một cách rất rõ ràng, và con rất quý mến ngài. Từ đó trở đi, Cha không bao giờ quên để ý tới linh hồn con. Thỉnh thoảng Cha cho gọi con đến để gặp ngài, hoặc ngài tiếp xúc với con qua một bà góa thánh thiện là Senhora Emilia (31) đang sống ở một ngôi làng nhỏ gần Olival. Bà rất sùng đạo và thường tới đồi Cova da Iria để cầu nguyện. Sau đó, bà hay ghé lại nhà con và xin phép cho con được đến ở với bà một vài ngày. Sau đó chúng con đến thăm vị Cha Sở đáng kính, và Cha đã nhân từ mời con ở lại một vài ngày với một trong những người chị em của Cha. Những dịp như thế, Cha kiên nhẫn ngồi một mình với con hàng nhiều giờ để dạy con cách tập luyện các nhân đức và hướng dẫn con bằng những lời khuyên bảo đầy khôn ngoan. Mặc dầu lúc đó con không hiểu chút gì về linh hướng, nhưng con có thể thật sự nói rằng Cha là vị linh hướng đầu tiên của con. Con rất mừng vui và vì thế, luôn biết ơn và giữ những kỷ niệm thánh thiện về vị linh mục thánh thiện này.

III. SAU VIỆC ĐỨC MẸ HIỆN RA

Lucia Đi Học

Ối chà, con viết mà không theo một thứ tự hay một mục đích nào cả giống như đã nói trước đây, vậy mà con đã bỏ sót một số điều đáng lẽ cần phải nói tới! Nhưng con đang làm như Đức Cha đã dạy là: viết lại những gì con có thể nhớ và viết một cách đơn sơ. Con sẽ làm y như vậy mà không phải lo lắng gì về thứ tự hoặc lối hành văn. Như thế, con nghĩ sự vâng lời của con sẽ hoàn hảo hơn, và do đó, sẽ làm vui lòng Chúa và Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria nhiều hơn.

Con xin được trở lại giai đoạn ở nhà của bố mẹ con. Con đã kể với Đức Cha việc mẹ con bán đàn chiên. Chúng con chỉ còn giữ lại ba con chiên mà mỗi khi ra đồng, chúng con đem nó đi theo. Những lúc ở nhà, chúng con cho nó vào chuồng và cho nó ăn ở đó. Mẹ con liền cho con đi học, và trong những giờ rảnh, mẹ muốn con học dệt vải và may vá. Làm như thế, mẹ sẽ bảo đảm an toàn cho con ở nhà và không mất thì giờ đi tìm con. Một hôm đẹp trời, các chị con xin phép mẹ cho họ cùng đi với một số bạn gái đến làm vườn nho cho một ông nhà giàu ở Pe de Cao (32). Mẹ con quyết định cho các chị đi với điều kiện là con cũng được cùng đi. Như con đã nói ở trên, mẹ con không bao giờ cho các chị đi đâu trừ phi các chị dẫn con đi theo.

Lucia và Cha Xứ

Cũng vào thời gian đó, Cha xứ bắt đầu chuẩn bị cho các trẻ em Rước Lễ trọng thể. Từ khi con lên sáu, con đã Rước lễ trọng thể mỗi năm, nhưng năm nay, mẹ con không muốn con làm như vậy nữa. Vì lý do đó, con đã không tham dự các lớp Giáo Lý. Sau giờ tan học, mấy đứa trẻ kia tới hành lang nhà Cha xứ, trong khi con về nhà tiếp tục may vá và dệt vải. Vị Cha xứ tốt lành đã không thích sự kiện con vắng mặt ở các lớp Giáo Lý. Một hôm, khi con đang trên đường về nhà sau lúc tan học, chị của Cha đã cho một bé gái đuổi theo con. Em bắt kịp con trên đường đi Alijustrel, gần nhà một ông nhà nghèo có biệt danh là "Ốc Sên” (Snail). Em đó nói là chị của Cha xứ muốn gặp con, và con phải trở lại liền.

Vì nghĩ rằng họ muốn gặp con để thẩm vấn thêm, con liền xin lỗi và nói là mẹ con muốn con về thẳng nhà sau giờ học. Nói xong, con liền lẹ bỏ chạy như điên băng qua cánh đồng tìm chỗ trốn để không ai có thể tìm thấy con. Nhưng lần này, tánh tinh nghịch đã đem lại cho con một hậu quả tai hại. Mấy ngày sau, có một lễ lớn trong xứ đạo, và một số các linh mục từ những nơi khác về hát lễ. Khi lễ xong, Cha xứ cho gọi con đến và trước mặt các Cha khác, đã khiển trách con rất nặng nề vì đã không chịu đi học giáo lý và đã không trở lại gặp chị của Cha khi bà ấy cho người đi tìm con. Nói cách khác, tất cả lầm lỗi và khuyết điểm của con được đem ra ánh sáng, và bài giảng kéo dài khá lâu.

Cuối cùng, mặc dù con không hiểu do đâu, một linh mục thánh thiện đã xuất hiện và tìm cách bênh vực con. Cha đã cố gắng biện hộ cho con và nói rằng có lẽ mẹ con đã không cho phép con. Nhưng Cha xứ đã đáp lại liền: "Mẹ nó hả! Ôi, bà ta là một vị thánh! Nhưng còn đứa trẻ này, để coi nó sẽ ra như thế nào!"

Vị linh mục thánh thiện sau này là Cha sở thành Torres Novas, đã hỏi con một cách hiền từ là tại sao con không đến học giáo lý. Con liền thưa lại đó là vì mẹ con muốn vậy. Cha xứ tỏ vẻ không tin lời con, liền cho gọi chị Gloria vẫn còn ở nhà thờ đến để hỏi cho ra lẽ. Sau khi biết được là con nói thật, Cha xứ liền kết luận rằng: "Được rồi! Hoặc là con bé này phải đến học giáo lý trong những ngày còn lại của khóa này rồi sau đó đến xưng tội với tôi và sẽ cùng Rước Lễ trọng thể với những đứa khác, hoặc là nó sẽ không bao giờ được rước Lễ trong giáo xứ này nữa!"

Khi nghe xong điều này, chị con liền thưa với Cha xứ là con sẽ phải cùng đi với các chị năm ngày trước ngày rước lễ, và nếu phải làm đúng như lời yêu cầu của Cha xứ thì thật là khó khăn cho chúng con. Chị nói thêm là nếu Cha xứ muốn, thì con sẽ đi xưng tội và rước Lễ vào một ngày nào khác trước ngày chúng con phải đi xa. Cha xứ không để ý đến lời đề nghị của chị con, và cứ nhất định giữ ý của ngài.

Khi về tới nhà, chúng con liền kể lại cho mẹ nghe. Mẹ con liền đến gặp Cha xứ và xin ngài cho con được xưng tội và Rước Lễ vào một ngày khác, nhưng Cha xứ vẫn không đổi ý. Mẹ con liền quyết định là sau ngày Rước Lễ trọng thể, anh con sẽ dẫn con đi mặc dầu cuộc hành trình khá dài và đường xấu, ngoằn ngoèo lên xuống theo dốc núi, đi lại rất khó khăn. Con nghĩ con đã toát mồ hôi lạnh mỗi khi nghĩ tới việc phải đi xưng tội với Cha xứ! Vì lo lắng quá nên con òa lên khóc.

Trước ngày Rước lễ trọng thể, Cha xứ cho gọi tất cả trẻ em đến nhà thờ vào buổi trưa để xưng tội. Con ra đi mà lòng nặng trĩu âu sầu. Khi bước vào nhà thờ, con thấy có vài Cha khác cũng đang giải tội. Ở cuối nhà thờ có Cha Cruz từ thành Lisbon. Con đã nói về Cha này trước đây, và con rất thích ngài.

Con đã không để ý là Cha xứ đang ngồi ở một tòa giải tội trống gần phía giữa nhà thờ, con chỉ nghĩ rằng: "Mình sẽ đến Cha Cruz để xưng tội trước và xin ngài dạy cho mình biết phải làm gì, rồi sau đó mình sẽ đến Cha xứ sau." Cha Cruz đón nhận con với lòng nhân từ bao la. Sau khi nghe con xưng tội, Cha liền khuyên bảo con. Ngài nói là nếu con không muốn xưng tội với Cha xứ thì con không phải làm như vậy; và Cha xứ không thể từ chối không cho con Rước Lễ chỉ vì lý do đó. Con vui mừng rạng rỡ khi nghe lời khuyên này, và con làm việc đền tội ngay. Con liền lẻn ra khỏi nhà thờ, phập phồng lo sợ là lỡ có ai chạy theo kêu con trở lại. Ngày hôm sau, con đến nhà thờ với y phục trắng, lòng vẫn sợ là sẽ không được Rước Lễ. Nhưng sau buổi lễ Cha xứ chỉ giản dị nói rằng không phải Cha không biết chuyện con không vâng lời ngài khi đến xưng tội với một Cha khác đâu.

Cha xứ ngày càng tỏ vẻ không thích và không tin những sự việc đã xảy ra, cho đến một hôm, ngài rời xứ đạo. Tin đồn rằng Cha xứ rời xứ đạo là vì con (33), vì Cha không muốn chịu trách nhiệm về những chuyện này. Cha là một linh mục rất nhiệt thành và được nhiều giáo dân quý mến, và hậu quả là con đã phải gánh chịu nhiều đau khổ. Một số các bà sùng đạo, mỗi khi gặp con liền tỏ vẻ không thích bằng cách la mắng, và đôi khi còn đánh đấm hay đá cho con vài cái.

Bạn Đồng Hành Cùng Chia Buồn và Cùng Hy Sinh

Ít khi Jacinta và Phanxicô gặp những sự "nâng niu" từ trời gởi đến như thế này, vì bố mẹ của hai em sẽ không để yên cho ai đụng đến các em. Nhưng hai em đã đau khổ khi thấy con phải đau khổ, và nhiều lần nước mắt các em đã chảy dài khi thấy con gặp cảnh khốn khổ hoặc bị nhục mạ.

Một hôm, Jacinta nói với con rằng: "Phải chi bố mẹ của em cũng giống như bố mẹ của chị, thì mấy người đó cũng sẽ đánh đập em luôn, và như thế em sẽ có thêm nhiều hy sinh để dâng lên Chúa." Tuy thế, em đã luôn biết cách dùng mọi hoàn cảnh để hành xác mình. Đôi khi chúng con có thói quen làm việc hy sinh dâng Chúa bằng cách nhịn khát trong vòng chín ngày hay một tháng mà không uống nước. Có lần chúng con hy sinh như vậy ngay cả trong tháng Tám, khi mà khí trời rất nóng nảy, khó thở. Một hôm trên đường về từ đồi Cova da Iria, sau khi đã lần chuỗi Mân Côi ở đó, chúng con tới một cái ao bên vệ đường, và Jacinta đã nói với con:

"Em khát nước quá, và đầu em nhức như búa bổ! Em sẽ uống vài giọt nước này vậy."

"Đừng uống nước này," con đáp. "Mẹ chị không muốn các chị uống nước này vì không tốt cho chúng ta đâu. Chúng ta hãy xin bà Maria dos Anjos một chút vậy." (Bà ấy là người hàng xóm của chúng con, bà mới lập gia đình và sống trong một căn nhà nhỏ gần đó.)

"Không, em không muốn uống nước sạch. Em thà uống nước này hơn, bởi vì thay vì dâng lên Chúa sự nhịn khát, em sẽ dâng lên Chúa sự hy sinh khi uống nước dơ này."

Quả vậy, nước này rất dơ bẩn. Người ta giặt đồ tại đó, thú vật đến đó uống nước cũng như lội qua đó. Đó là lý do tại sao mẹ con cảnh cáo chúng con không được uống nước này.

Những lần khác Jacinta có thể nói:

"Thiên Chúa chắc rất vui lòng với những hy sinh của chúng ta, bởi vì em khát nước quá, khát quá! Nhưng em không muốn uống vì em muốn chịu đau khổ vì tình yêu Chúa."

Một hôm, chúng con đang ngồi tại ngưỡng cửa nhà dượng, thì thấy một số người đang tiến tới. Không có đủ giờ để làm gì khác hơn, Phanxicô và con chạy vào trong nhà để trốn dưới gầm giường, em ở một phòng và con ở một phòng khác. Jacinta nói:

"Em sẽ không trốn đâu. Em sẽ dâng hy sinh này lên Chúa."

Những người này đến và nói chuyện với em, chờ đợi một thời gian khá lâu để coi có tìm ra được con không. Cuối cùng, họ cũng ra về. Con liền rời chỗ ẩn trốn và hỏi Jacinta:

"Em đã trả lời ra sao khi họ hỏi em có biết chị và Phanxicô trốn ở đâu không?"

"Em đã không nói gì cả. Em cúi đầu xuống, mắt dán xuống đất và không nói gì. Em đã luôn làm thế khi em không muốn nói sự thật; và em cũng không muốn nói dối vì nói dối là có tội."

Thật vậy, em đã chuyên môn làm như thế và nếu ai hỏi em thì chỉ uổng công thôi, vì họ sẽ không nhận được một câu trả lời nào. Nếu có thể trốn được thì tốt, còn thường thì chúng con ít khi muốn dâng hy sinh theo kiểu này (= để cho người ta phỏng vấn).

Một hôm khác, chúng con đang ngồi dưới bóng mát hai cây vả vắt ngang qua con đường phía trước nhà các em. Phanxicô bắt đầu chạy chơi ra xa một chút. Em thấy một số các bà đang tiến về hướng chúng con, em liền chạy lại báo cho chúng con biết. Chúng con vội vàng leo lên mấy cây vả. Thời trang hồi đó là đội nón to vành, rộng như cái sàng sảy thóc, và chúng con chắc chắn là với những vành nón như vậy, họ sẽ không nhìn thấy chúng con trốn trên cây. Khi các bà đã đi qua rồi, chúng con tuột xuống nhanh như cắt và chạy vào trốn trong ruộng bắp.

Thói quen đi ẩn trốn mỗi khi có thể trốn được cũng là một trong những sự phàn nàn của Cha xứ. Cha đã cay đắng phàn nàn rằng chúng con đã cố tránh các linh mục. Thật ra Cha nói rất đúng. Chính các linh mục là những người đã thật sự bắt chúng con trải qua những cuộc tra hỏi, thẩm vấn khắc nghiệt nhất, sau đó còn quay trở lại và tra hỏi lại từ đầu. Mỗi khi chúng con phải đứng trước mặt các ngài là chúng con luôn chuẩn bị để dâng lên Chúa những hy sinh to lớn nhất!

Chính Quyền Phản Đối

Trong lúc đó, chính quyền tỏ ra phản đối diễn tiến của sự việc. Ngay tại chỗ Đức Mẹ hiện ra, một số người đã dựng mấy cây cột làm thành một cổng chào hình vòng cung. Họ đã cẩn thận chăm sóc treo những cây đèn luôn được đốt sáng. Một đêm, một số đàn ông được lệnh đến kéo những cây cột này xuống và chặt luôn cây sồi mà Đức Mẹ đã hiện ra trên đó, sau đó họ dùng xe kéo đi. Sáng hôm sau, tin này lan ra nhanh chóng như một đám cháy rừng. Con chạy vội ra nơi đó để coi có thật vậy không. Nhưng con rất mừng khi thấy rằng mấy ông đó đã lầm to, thay vì chặt cây sồi, họ đã hạ một trong những cây mọc gần đó! Con liền xin Đức Mẹ tha thứ cho họ và cầu xin cho họ được ơn hối cải.

Một thời gian sau, vào ngày 13 tháng Năm, con không nhớ rõ đó là năm 1918 hay là năm 1919 (34), tin đồn vào lúc tảng sáng là các đoàn kỵ binh đang có mặt tại Fatima để ngăn chặn mọi người không cho đến đồi Cova da Iria. Mọi người đã sợ hãi và đến báo tin cho con biết, họ còn quả quyết rằng đây là ngày cuối cùng của đời con. Con đón nhận tin này một cách bình thản và đi đến nhà thờ. Khi tới Fatima, con đi giữa đàn ngựa đang đứng đầy trong sân nhà thờ và bước vào nhà thờ. Con tham dự Thánh Lễ do một linh mục lạ chủ tế, rước Lễ, cảm tạ Chúa và đi về nhà mà không ai nói với con một tiếng nào. Con không biết có phải là họ đã không thấy con, hoặc là con không đáng cho họ để ý.

Tin tức tiếp tục lan truyền là kỵ binh đã không ngăn chặn được người ta tới đồi Cova da Iria. Mặc dầu tình hình như thế, con cũng đã tới đó để lần hạt Mân Côi. Trên đường đi, có một số phụ nữ từ phương xa đến nhập bọn với con. Khi gần đến nơi, hai người kỵ binh quất ngựa và phi nhanh về phía chúng con. Họ đến gần và hỏi chúng con đi đâu. Những phụ nữ này đã can đảm trả lời là "chuyện này không can hệ gì đến các ông". Họ quất roi như muốn thúc ngựa chạy ngang qua cho nó đạp lên chúng con. Các bà liền bỏ chạy tứ phía và một lúc sau, con thấy một mình con đứng giữa hai kỵ binh. Họ hỏi tên con và con đã không ngần ngại trả lời ngay. Họ liền hỏi có phải con là người đã nhìn thấy thị kiến không, con đã xác nhận như vậy. Họ liền ra lệnh cho con đi giữa hai con ngựa và đi thẳng đến Fatima.

Khi tới cái ao mà con đã nói lúc trước, người phụ nữ sống ở đó mà con đã nhắc trên đây, khi thấy con đi giữa hai con ngựa từ đằng xa, liền chạy ra giữa đường khi con tới gần, giống như bà Veronica. Các ông lính không ngần ngại đuổi bà ta ra, và bà đã khóc lóc thảm thiết, lớn tiếng ta thán về sự bất hạnh của con. Đi thêm chừng vài bước, họ liền ngừng lại và hỏi bà ấy có phải là mẹ của con không. Con trả lời là không phải. Họ không tin lời con, và hỏi căn nhà đó có phải của con không. Một lần nữa, con trả lời là "Không". Vẫn không chịu tin, họ liền ra lệnh cho con đi trước một chút cho tới khi con về tới nhà.

Khi chúng con tới khoảng đất vùng ngoại ô của Aljustrel, nơi có một con suối nhỏ và những rãnh đào để trồng nho, họ kêu con ngừng lại, và nói với nhau, có lẽ để làm cho con sợ.

"Có những rãnh đào sẵn đây rồi. Ta hãy dùng kiếm chặt đầu cho nó chết phứt đi rồi chôn nó tại đây. Như thế chúng ta có thể giải quyết một lần cho xong chuyện này."

Khi nghe những lời này, con nghĩ giờ chết đã đến, nhưng tâm hồn con rất bình an như không có chuyện gì phải lo. Sau một hai phút giống như để họ suy nghĩ lại, người lính kia liền nói:

"Không được, chúng ta không có quyền làm như vậy."

Họ liền ra lệnh cho con tiếp tục đi. Con liền đi thẳng qua ngôi làng nhỏ bé của mình, cho đến khi con về tới nhà. Mấy người hàng xóm liền đổ ra cửa sổ hoặc cửa chính nhà họ để xem chuyện gì đang xảy ra. Một vài người đã cười và chế nhạo con, những người khác thì tỏ vẻ thương hại cho số phận hẩm hiu của con. Khi tới nhà, họ ra lệnh cho con gọi bố mẹ, nhưng bố mẹ không có nhà. Một người lính xuống ngựa và đi vào để coi bố mẹ con có trốn ở bên trong không. Ông ta lùng kiếm nhưng không thấy ai; ông liền ra lệnh cho con phải ở trong nhà cả ngày hôm đó. Sau đó ông leo lên ngựa và cả hai liền bỏ đi.

Chiều hôm đó, người ta nói với nhau rằng binh lính đã rút lui vì thua dân chúng. Khi mặt trời lặn, con đang lần hạt Mân Côi ở trên đồi Cova da Iria với hàng trăm người khác. Con nghe kể lại rằng, trong lúc con bị bắt, có một số người đã đi báo cho mẹ con biết và mẹ con đã nói rằng: "Nếu thật sự con tôi đã thấy Đức Mẹ, Đức Mẹ sẽ bênh vực cho nó; và nếu nó đã nói dối, thì nó bị phạt là đáng tội rồi." Và mẹ tiếp tục an tâm như trước đó. Bây giờ có người sẽ hỏi con: "Và lúc chuyện đó xảy ra, thì những người bạn đồng hành nhỏ bé của con ở đâu?" Con không biết. Có lẽ vì những tin tức loan truyền, bố mẹ các em đã không cho phép các em ra khỏi nhà trong ngày hôm đó.

Mẹ Của Lucia Bị Bệnh Nặng

Những đau khổ của con có lẽ đã làm vui lòng Chúa, vì Ngài đang chuẩn bị cho con uống một chén cay đắng nhất. Mẹ con ngã bệnh nặng. Có một thời gian, chúng con nghĩ là mẹ sắp chết. Tất cả chúng con quây quần chung quanh giường bệnh để đón nhận phép lành cuối cùng của mẹ, và để hôn tay người mẹ sắp chết. Vì con là con út, nên phiên con tới chót. Khi mẹ thấy con, mặt mẹ sáng lên một chút, vòng tay ôm cổ con và thở dài, than vãn: "Tội nghiệp con tôi, con sẽ ra sao nếu không có mẹ! Mẹ đang hấp hối với trái tim tan nát vì con." Sau đó mẹ bật lên khóc nức nở và cay đắng, mẹ ôm ghì con chặt hơn trong vòng tay mẹ.

Chị hai con liền ráng kéo con ra khỏi tay mẹ, dẫn con vào bếp, cấm không cho con trở vào phòng bệnh nữa và nói rằng: "Mẹ sẽ chết trong đau khổ vì tất cả những buồn phiền mà em đã gây ra cho mẹ!" Con quỳ gối xuống, gục đầu trên băng ghế, và thấy tâm hồn tan nát, cay đắng hơn bao giờ hết. Con đã dâng hy sinh này lên Thiên Chúa. Ít phút sau, hai người chị lớn khác nghĩ rằng đã hết hy vọng, liền nói với con rằng: "Lucia! Nếu thật sự em đã thấy Đức Mẹ, thì hãy ra đồi Cova da Iria ngay và xin Đức Mẹ chữa bệnh cho mẹ. Hãy hứa với Đức Mẹ bất cứ điều gì em muốn và các chị sẽ làm theo; như thế thì các chị mới tin."

Không bỏ lỡ giây phút nào, con đi liền. Để khỏi cho ai nhìn thấy, con băng qua các cánh đồng dọc theo mấy con đường mòn, miệng đọc kinh Mân Côi suốt dọc đường. Khi tới nơi, con dâng lên Mẹ lời khẩn nguyện của con, kể lể, khóc lóc cho vơi những ưu sầu đè nặng trên vai. Con trở về nhà trong niềm an ủi với hy vọng là Đức Mẹ Yêu Mến Của Con Trên Trời sẽ nghe lời con cầu nguyện và chữa lành cho người mẹ dưới thế của con. Khi về tới nhà, mẹ con đã cảm thấy dễ chịu hơn một chút rồi. Ba ngày sau, mẹ đã có thể làm lại được những việc trong nhà.

Con đã hứa với Đức Mẹ rằng, nếu Đức Mẹ nhận lời con cầu xin, con sẽ đến đó chín ngày liền với các chị con, lần chuỗi Mân Côi và đi bằng đầu gối từ ngoài đường cho tới cây sồi; và ngày thứ chín chúng con sẽ đem theo chín trẻ em nghèo, rồi sau đó dọn cơm cho các em ăn. Chúng con đã giữ đúng như lời hứa, và mẹ con đã cùng đi với chúng con.

"Lạ thật!" mẹ nói. "Đức Mẹ đã chữa bệnh cho mẹ, mà mẹ vẫn cảm thấy chưa tin hẳn! Mẹ không hiểu sao lại như vậy!"

Bố Của Lucia Qua Đời

Thiên Chúa nhân lành đã cho con niềm an ủi này, nhưng một lần nữa Ngài lại đến gõ cửa và muốn con dâng một hy sinh khác, và hy sinh này cũng không phải là nhỏ. Bố con là một người khỏe mạnh và tráng kiện; bố thường nói bố không biết nhức đầu là cái gì. Nhưng chỉ chưa đầy hai mươi bốn tiếng đồng hồ, sau một cơn sưng phổi, bố con đã ra đi vĩnh viễn (35). Sự đau buồn trong con quá lớn lao làm con nghĩ là con cũng có thể chết theo bố. Bố là người duy nhất luôn luôn gần gủi con như một người bạn, và cũng là người duy nhất bênh vực cho con mỗi khi trong gia đình bàn cãi về chuyện của con.

"Lạy Chúa! Ôi lạy Chúa!" Con đã than thở trong phòng riêng của con. "Con không bao giờ nghĩ rằng Ngài đã dành sẵn cho con quá nhiều đau khổ như thế này! Nhưng con xin được đau khổ vì tình yêu Chúa, để đền tạ những tội đã xúc phạm đến Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria, để cầu nguyện cho Đức Thánh Cha và để cho người tội lỗi được ăn năn trở lại."

Hai Người Em Họ Của Lucia Bị Bệnh Nặng

Cũng vào thời gian đó, bệnh tình của Jacinta và Phanxicô cũng bắt đầu trở nặng hơn (36). Jacinta thường nói với con:

"Em đau ngực quá chị ạ, nhưng em sẽ không cho mẹ biết! Em muốn chịu đau khổ này vì Chúa, để đền tạ những tội đã xúc phạm đến Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ Maria, để cầu nguyện cho Đức Thánh Cha và để cho người tội lỗi được ăn năn trở lại." Một buổi sáng khi con tới thăm em, em đã hỏi con rằng:

"Chị đã dâng cho Chúa được bao nhiêu hy sinh đêm vừa rồi?"

"Ba. Chị thức dậy ba lần để đọc những kinh Thiên Thần đã dạy cho mình."

"Còn em, em đã dâng Chúa nhiều, nhiều lắm. Em không nhớ là bao nhiêu lần, nhưng em đã bị đau nhức nhiều và em đã không than vãn gì hết."

Phanxicô nói rất ít. Em thường làm tất cả những gì em thấy chúng con làm, và rất ít khi đề nghị một điều gì. Trong cơn bệnh, em đã chịu đựng đau khổ một cách kiên nhẫn và dũng cảm, không bao giờ kêu la một tiếng hoặc thở than một lời nào. Một hôm, gần ngày em qua đời, con đã hỏi em:

"Phanxicô, em có đau khổ nhiều không?"

"Có chứ, nhưng em chấp nhận tất cả mọi đau khổ vì tình yêu Chúa và Đức Mẹ."

Một hôm, em đưa cho con đoạn giây thừng mà con đã nói trước đây, và nói rằng:

"Chị cất nó đi, không thôi mẹ em trông thấy. Em cảm thấy không còn sức để thắt giây vào bụng em nữa."

Em đã ăn tất cả những gì mẹ em mang tới, và cô đã không hề biết được là em đã không thích món nào. Em tiếp tục làm như thế cho tới ngày em về Thiên Đàng (37). Vào trước ngày em chết, em đã nói với Jacinta và con rằng:

"Em sẽ lên thiên đàng, nhưng khi em ở đó, em sẽ cầu nguyện thật nhiều để xin Chúa và Đức Mẹ mau đưa chị và em Jacinta về đó luôn."

Con nghĩ là con đã mô tả trong chuyện về Jacinta rằng sự chia ly này đã làm cho chúng con đau khổ biết bao. Vì lý do đó, con không muốn lập lại ở đây nữa. Bệnh tình của Jacinta càng ngày càng trầm trọng hơn. Con thấy không cần phải nói lại vì con đã kể rồi. Con chỉ xin đưa ra một hoặc hai nhân đức mà con thấy em đã làm, mà con nghĩ là con chưa đề cập tới lúc trước.

Mẹ em biết rằng mỗi lần bắt em uống sữa là việc rất khó. Vì thế, một hôm cô đem đến một chùm nho, một ly sữa, và nói rằng:

"Jacinta, nếu con không uống được sữa thì cứ để đó và ăn nho đi nhé."

"Mẹ ơi, con không muốn nho đâu; mẹ đem nó ra ngoài đi và cứ cho con ly sữa. Con sẽ uống sữa." Rồi, không tỏ vẻ khó chịu chút nào, em uống cạn ly sữa. Cô rất vui mừng vì nghĩ rằng em đã ăn ngon miệng trở lại. Khi cô ra khỏi cửa, em quay lại nói với con:

"Em đang thèm ăn nho và rất khó chịu khi phải uống sữa! Nhưng em muốn dâng hy sinh này lên cho Chúa."

Một buổi sáng, con nhìn thấy em có vẻ đuối sức, nên con đã hỏi là em thấy khó chịu hơn hay sao.

"Đêm hôm qua," em đáp lại, "em bị đau quá, và em muốn dâng lên Chúa hy sinh là không trở mình trên giường; vì thế em đã chẳng ngủ được tí nào."

Vào một dịp khác, em đã nói với con rằng:

"Mỗi khi em ở một mình, em leo xuống giường để đọc kinh Thiên Thần dạy cho mình. Nhưng bây giờ em không thể nào cúi đầu chạm đất được nữa bởi vì nó sẽ làm em bị té ngã ra; vì thế em chỉ quỳ gối để cầu nguyện thôi."

Một hôm, con có dịp được nói chuyện với Cha phó xứ. Cha đã hỏi về bệnh tình của Jacinta. Con nói cho Cha nghe cảm nghĩ của con về bệnh của em, sau đó con thuật lại việc em nói là em không thể cúi đầu sát đất được nữa mỗi khi cầu nguyện. Cha liền dặn con nhắn với em là không cần phải bước ra khỏi giường để cầu nguyện, mà cứ nằm cầu nguyện trên giường, miễn là không làm cho em bị mệt. Con đã đưa tin này đến em ngay khi có cơ hội gặp em sau đó.

"Nhưng Chúa có hài lòng không?" em hỏi như vậy.

"Chúa bằng lòng chứ," con đáp lại. "Thiên Chúa muốn chúng ta làm theo những gì Cha phó dặn."

"Thôi được rồi, em sẽ không ngồi dậy nữa." Mỗi khi có dịp là con thích được lên đồi Cabeẫo để cầu nguyện trong cái hang yêu quý của chúng con. Jacinta rất thích hoa, và trên đường đổ dốc xuống đồi trở về nhà, con thường hay hái hoa huệ và hoa thược dược mỗi khi con tìm được và đem về cho em, nói rằng:

"Em coi nè! Hoa này từ trên đồi Cabeẫo đó!" Em liền đón lấy với sự thèm muốn, và đôi khi, nước mắt lăn trên má, em nói:

"Cứ nghĩ đến chuyện em sẽ không bao giờ được trở lại đó nữa! Ngay cả Valinhos và đồi Cova da Iria! Ôi, em nhớ những chỗ này quá đi thôi!"

"Nhưng có sao đâu, vì em sẽ được lên thiên đàng, em sẽ thấy Chúa và Đức Mẹ."

"Đúng rồi," em đáp lại.

Rồi em vui vẻ nằm đó, bứt và đếm từng cánh hoa.

Ít ngày sau khi ngã bệnh, em đưa cho con sợi giây thừng em đeo trong người và nói rằng:

"Chị giữ nó dùm em; em sợ mẹ trông thấy. Khi nào em khỏe hơn thì chị đưa lại cho em!"

Sợi giây thừng này có ba nút và có hơi dính máu. Con đã dấu nó ở một chỗ kín đáo cho tới ngày con rời khỏi nhà. Vì không biết phải làm gì với nó, con liền đốt đi cùng với sợi giây thừng của Phanxicô nữa.

Sức Khỏe Yếu Kém Của Lucia

Một số người đến từ phương xa để gặp chúng con, khi nhận thấy con có vẻ xanh xao như thiếu máu, liền xin phép mẹ con để con được đến nhà họ ở vài ngày, may ra sự thay đổ khí hậu có thể làm cho con khỏe hơn chăng. Với hy vọng giúp con được khỏe lại, mẹ đã bằng lòng, vì thế họ đã đem con về chỗ này một ít ngày, chỗ kia một ít ngày.

Khi sống xa gia đình như thế này, không phải lúc nào con cũng được đối xử tử tế và yêu mến đâu. Trong khi một số người tỏ vẻ kính phục và coi con như một vị thánh, thì cũng luôn luôn có một số người tỏ vẻ khinh bỉ, cho con là đạo đức giả, là mộng ảo hoặc là phù thủy. Đây là một cách mà Chúa nhân từ đã bỏ muối vào nước để cho nó khỏi bị hư. Cám ơn sự Quan Phòng Linh Thiêng của Chúa, con đi trong lửa mà đã không bị đốt cháy, hoặc đã không yêu chuộng dòi bọ của ảo vọng, kiêu căng, nó thường gặm nhấm tất cả mọi sự. Những dịp như thế, con thầm nghĩ, "Mọi người đều lầm. Con không phải là thánh, như vài người đã nói, con cũng không phải là đứa nói dối như những người khác đã nói. Chỉ mình Chúa biết con là gì mà thôi." Khi trở về nhà, con liền chạy đến gặp Jacinta, và em đã khuyên con:

"Chị nghe em nói này! Đừng đi đâu nữa. Em ở đây có một mình buồn lắm! Từ lúc chị đi khỏi, em đã không nói chuyện với một ai. Em không biết cách nói chuyện với người khác."

Rồi đến lúc Jacinta phải đi Lisbon. Con đã kể lại cảnh chia tay này rồi vì thế con sẽ không nhắc lại nữa. Con cảm thấy rất buồn khi còn lại có một mình! Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn ngủi, Thiên Chúa đã đem lên trời người bố yêu quý của con, rồi đến Phanxicô; và bây giờ Ngài đang đem Jacinta đi, con sẽ không bao giờ gặp lại em trên thế gian này nữa. Khi có cơ hội, con liền chạy lên đồi Cabeẫo và trốn trong cái hang giữa mấy tảng đá. Tại đó, một mình với Thiên Chúa, con liền giãi bày đau khổ và để nước mắt tuôn chảy thật nhiều. Khi xuống đồi, mọi cảnh vật đều nhắc nhở con đến những người bạn nhỏ yêu quý; những tảng đá chúng con thường ngồi, những bông hoa không được hái nữa, vì không còn ai để tặng; Valinhos là nơi ba đứa chúng con đã được thưởng thức những giây phút tuyệt diệu cảnh thiên đàng! Giống như con đã đánh mất những cảm giác của thực tại và vẫn còn sống trong ảo mộng, một hôm con đã đến nhà cô và đi vào phòng của Jacinta để gọi em. Chị Têrêsa của em khi thấy con như thế liền cản đường và nhắc cho con nhớ là Jacinta không còn ở đó nữa!

Sau một thời gian ngắn, tin đưa về là em đã lên thiên đàng (38). Thi thể của em được đem trở lại Vila Nova de Ourém. Cô đã đem con đến đó một ngày để cầu nguyện bên thi thể của đứa con gái nhỏ bé của cô, với hy vọng sẽ làm cho con khuây khỏa đi. Nhưng trong một thời gian dài, u buồn của con có vẻ tăng thêm. Mỗi khi thấy nghĩa địa mở cổng, con liền tới ngồi cạnh mộ của Phanxicô hoặc cạnh mộ của bố con hàng vài giờ liền.

Một thời gian sau những việc này, mẹ con, cám ơn Chúa, đã quyết định đi Lisbon và mang con theo (39). Nhờ sự hảo tâm của linh mục tiến sĩ Formigao, có một bà tốt bụng đã cho chúng con ở nhờ nhà bà, và muốn đóng tiền cho con đi học nội trú nếu con muốn ở lại đó. Mẹ và con đã vui vẻ đón nhận tấm lòng tốt của người đàn bà đầy lòng bác ái này. Tên của bà là Dona Assuncao Avelar. Mẹ con sau khi đi tham khảo các bác sĩ, thì biết là phải giải phẫu thận và cột xương sống, nhưng các bác sĩ không dám bảo đảm mạng sống cho mẹ bởi vì mẹ còn bị yếu tim. Vì thế mẹ đã trở về nhà và gởi con lại cho bà này săn sóc. Khi mọi sự đã chuẩn bị xong xuôi và đúng vào ngày con nhập học, thì con được tin là chính quyền đã biết con đang có mặt tại Lisbon, và đang lùng kiếm con. Vì lý do đó, họ đem con tới nhà tiến sĩ Formigao ở Santarém. Con đã trốn tại đó vài ngày, không được đi đâu, ngay cả việc đi dự Thánh Lễ cũng không.

Sau cùng, chị của Cha sở đến đem con trở về nhà với mẹ, hứa là sẽ lo thu xếp cho con được nhận vào trường nội trú của các nữ tu dòng Dorothean bên Tây Ban Nha. Bà còn căn dặn là khi mọi việc được sắp xếp xong xuôi, bà sẽ đến đón con. Tất cả những chuyện này đã làm con phân tâm đôi chút, và dần dần những buồn phiền đè nặng tâm hồn con cũng từ từ biến mất.

Lucia Gặp Đức Giám Mục Lần Đầu Tiên

Khoảng thời gian này, Đức Cha đã được bổ nhiệm làm Giám Mục Leiria, và Thiên Chúa nhân lành đã giao phó cho Đức Cha đoàn chiên nghèo hèn này đã từ bao nhiêu năm không có chủ chăn (40). Có một số người đã dọa nạt con về việc Đức Giám Mục đến nhậm chức giống hệt như họ đã làm trước đây với một vị linh mục thánh thiện. Họ nói rằng Đức Cha thông hiểu hết mọi sự, và ngài có thể nhìn thấu tâm hồn để biết người ta đang nghĩ gì, và bây giờ ngài sẽ khám phá ra những sự dối trá của con. Nhưng ngược lại con đã không cảm thấy sợ hãi mà còn ao ước được thưa chuyện cùng Đức Cha vì con nghĩ rằng: "Nếu thật sự ngài biết hết mọi sự, thì ngài sẽ biết rằng con đã nói thật." Vì lý do đó, khi có một bà từ Leiria tỏ ý muốn dẫn con đi gặp Đức Cha, con liền hoan hỉ nhận lời. Lúc đó, lòng con tràn đầy hy vọng và mong đợi giờ phút vui tươi này. Cuối cùng, ngày hẹn cũng tới, bà ấy và con đi tới tòa Giám Mục. Chúng con được mời vào và được đưa sang ngồi trong phòng đợi.

Ít phút sau, vị Thơ Ký của Đức Cha đi ra (41), và nói chuyện một cách hiền từ với bà Dona Gilda là người đã cùng đi với con. Thỉnh thoảng, Cha hỏi con đôi câu. Vì con đã được xưng tội với Cha hai lần rồi, nên con đã quen Cha, và vì thế con rất vui khi nói chuyện với Cha. Sau đó ít phút, Linh Mục Tiến Sĩ Marques dos Santos (42) bước vào, ngài đi đôi giầy có móc khóa và khoác một áo choàng rộng lớn. Đó là lần đầu tiên con được thấy một linh mục mặc y phục như thế, nên con đã chú ý ngay.

Cha liền bắt đầu hỏi một dãy những câu hỏi hầu như không bao giờ dứt. Thỉnh thoảng ngài lại cười giống như để chế nhạo câu trả lời của con, và con cảm thấy có lẽ mình sẽ không được nói chuyện với Đức Cha. Cuối cùng, vị Thơ Ký trở lại và nói chuyện với bà cùng đi với con. Vị linh mục này dặn bà ấy là khi Đức Cha đến thì bà sẽ xin phép rút lui vì phải đi đâu đó, vì Đức Cha muốn nói chuyện riêng với con. Khi nghe thế, con rất vui mừng và thầm nghĩ rằng: ‘Đức Cha là người biết hết mọi sự, ngài sẽ không cần phải hỏi con nhiều, và ngài sẽ nói chuyện riêng với con, đúng là một hồng ân!’

Khi Đức Cha đến, người đàn bà đã làm nhiệm vụ của mình rất khéo, và vì thế con đã được hạnh phúc thưa chuyện riêng với Đức Cha. Con sẽ không kể lại những gì đã xảy ra trong buổi phỏng vấn này, bởi vì chắc chắn là Đức Cha còn nhớ rõ hơn con. Nói thật ra, khi con thấy Đức Cha đón nhận con với lòng nhân từ và đã không cố gắng vặn hỏi con những câu dư thừa hoặc vì hiếu kỳ, nhưng chỉ lo lắng đến những điều tốt đẹp cho linh hồn con, và Đức Cha đã sẵn sàng bằng lòng để săn sóc con chiên nhỏ bé này mà Thiên Chúa mới giao cho ngài, lúc đó con dám quả quyết rằng Đức Cha thật sự đã thấu hiểu mọi chuyện; và con đã không chần chờ một giây phút nào để hoàn toàn phó thác trong tay Đức Cha. Từ đó, Đức Cha đã cho con một điều kiện nhưng vì bản tính của con, con đã thấy điều kiện này rất dễ giữ: đó là giữ kín tất cả những gì Đức Cha đã nói với con và luôn luôn sống tốt lành. Con đã giữ kín những bí mật trong lòng, cho tới ngày Đức Cha yêu cầu mẹ con cho phép nói ra.

Giã Biệt Fatima

Cuối cùng, ngày khởi hành đã được quyết định. Buổi chiều hôm trước, con đi từ giã những nơi quen thuộc mà chúng con yêu dấu. Trái tim con rạn nứt vì cô đơn và thương nhớ, vì con biết chắc rằng con sẽ không bao giờ được bước chân trở lại đồi Cabeẫo, Tảng Đá lớn, Valinhos, hoặc nhà thờ giáo xứ nơi mà Thiên Chúa bắt đầu công việc của lòng thương xót của Ngài, và nghĩa trang, nơi thi thể của bố con và của Phanxicô đang yên nghỉ, mà con không bao giờ quên được. Con cũng từ giã cái giếng của chúng con, nó đang phản chiếu lấp lánh dưới ánh trăng dịu dàng, và cả sân lúa cũ nơi con đã bỏ ra rất nhiều giờ để chiêm ngắm cái đẹp của bầu trời đầy sao, và sự vui sướng kỳ diệu bao phủ tâm hồn con trong những lúc mặt trời mọc và lặn. Con rất thích ngắm nhìn những tia nắng mặt trời phản chiếu qua những giọt sương mai, nó làm cho núi đồi giống như được bao phủ bằng những hạt ngọc trong nắng sớm; và buổi chiều, sau khi tuyết rơi, để nhìn những cánh tuyết sáng chói trên cành cây thông giống như được nếm trước cảnh đẹp huyền diệu của thiên đàng.

Không nói lời từ giã với ai, con ra đi vào ngày hôm sau (43) lúc hai giờ sáng, với mẹ và một người lao công nghèo tên là Manuel Correia cùng đi với con tới thành Leiria. Con mang theo tâm sự bí mật trong lòng, không hề được tiết lộ. Chúng con đi ngang qua đồi Cova da Iria, để con được giã biệt lần chót. Tại đây, con đã cầu nguyện kinh Mân Côi lần cuối cùng. Con tiếp tục quay đầu lại để chào giã biệt lần cuối bao nhiêu lâu con còn thấy ngọn đồi này. Chúng con tới Leiria vào lúc chín giờ sáng. Tại đó con đã gặp bà Dona Filomena Miranda mà Đức Cha đã gửi con cho bà. Bà này về sau đã trở thành mẹ đỡ đầu của con khi con nhận Bí Tích Thêm Sức. Xe lửa khởi hành lúc hai giờ chiều hôm đó, và con đứng trong sân ga ôm mẹ con, tội nghiệp, một lần chót, bỏ mẹ con ở lại buồn sầu đứt ruột và tràn trề nước mắt. Xe lửa chuyển bánh, tâm hồn con cũng lún sâu vào biển cả cô đơn và ngập tràn những kỷ niệm mà con không bao giờ quên được.

PHẦN KẾT

Kính thưa Đức Cha, con nghĩ là con vừa mới hái một đóa hoa đẹp nhất và cũng là trái cây ngon nhất trong mảnh vườn nhỏ bé của con, và bây giờ con xin dâng hoa này lên bàn tay Chúa nhân lành, mà Đức Cha là đại diện, cầu xin Thiên Chúa sẽ biến nó thành một mùa gặt phong phú với vô số linh hồn cho đời sống vĩnh cửu. Và vì Thiên Chúa vui lòng vì đức vâng lời khiêm nhường của một tạo vật nhỏ bé nhất của Ngài, con xin được chấm dứt với những lời con đã dùng lúc mở đầu, những lời của người mà chính Đức Chúa, trong lượng từ bi hải hà, đã ban cho con như một người Mẹ, một Đấng Bảo Trợ và một Gương Sáng:

"Này con là nữ tỳ của Chúa! Xin Ngài tiếp tục sử dụng nữ tỳ này theo thánh ý Ngài."

Những Điều Nhớ Thêm Về Jacinta

Tái bút: Con đã quên không nói rằng khi Jacinta phải vào bệnh viện ở Vila Nova de Ourém và ở Lisbon, em đã biết là em sẽ không được lành bệnh, nhưng chỉ là chịu đau khổ thêm mà thôi. Trước khi có người nói cho em biết là em có thể sẽ phải vào bệnh viện ở Nova de Ourém, một hôm em đã nói rằng:

"Đức Mẹ muốn em vào hai bệnh viện, không phải để chữa bệnh, nhưng để chịu thêm nhiều đau khổ vì tình yêu Chúa và cho các người tội lỗi."

Con không biết chính xác Đức Mẹ đã nói gì với Jacinta trong những lần Mẹ hiện ra một mình với em, vì con đã không bao giờ hỏi lại em là Đức Mẹ đã nói gì. Con chỉ lắng nghe những lời em tâm sự với con vài lần. Về vấn đề này, con cố gắng khỏi phải lập lại những gì con đã viết, để đừng quá dài.

Đặc Tính Hấp Dẩn Của Lucia

Trong bài tường trình này, có thể có người sẽ nghĩ rằng không ai trong làng con đã thương yêu hoặc quý mến con. Thật ra không phải vậy. Có một số nhỏ được tuyển chọn trong đoàn chiên Chúa đã tỏ vẻ quý mến con một cách đặc biệt. Đó là những đứa bé. Chúng đã chạy theo con mừng rỡ, và khi các em biết là con sẽ dắt chiên tới những cánh đồng cỏ trong ngôi làng nhỏ bé của chúng con, thì các em thường đến và ở đó với con cả ngày. Mẹ con thường nói rằng:

"Mẹ không biết con có gì hấp dẫn bọn nhỏ như vậy! Chúng chạy theo con như đi dự hội vậy!"

Về phần con, con không thấy thoải mái giữa những tiếng reo vui mừng như vậy, và vì thế, con thường cố gắng tránh xa các em.

Điều này cũng đã xảy ra như vậy đối với các bạn của con ở Vilar; và con cũng dám mạo muội nói rằng nó cũng hiện đang xảy ra với các bạn đồng tu trong nhà dòng. Ít năm trước đây, Chị Phụ Trách Tập Viện, mà bây giờ đã trở thành Mẹ Bề Trên Tỉnh Dòng, đã nói với con rằng:

"Em có một ảnh hưởng rất lớn đối với các chị em khác, vì thế nếu em muốn, em có thể giúp họ rất nhiều." (44)

Và mới gần đây, Mẹ Bề Trên ở Pontevedra (45) đã nói với con rằng:

"Một phần nào, con cũng có trách nhiệm với Thiên Chúa về việc các chị em khác hăng say hay chểnh mảng trong việc tuân hành luật dòng, bởi vì lòng sốt sắng của họ tăng hay giảm trong giờ ra chơi; những gì họ thấy con làm trong giờ đó, họ cũng bắt chước làm theo. Những đề tài con thảo luận trong giờ nghỉ giải lao này giúp họ hiểu thêm luật dòng rõ ràng hơn, và vì thế sẽ giúp họ tuân giữ một cách kiên trì hơn.

Tại sao lại như thế?

Con không biết. Có lẽ đó là một năng khiếu mà Thiên Chúa đã ban cho con, và con phải chịu trách nhiệm vì tài năng này. Nếu con biết sinh lời với số vốn này, thì mong sao con có thể trả lại cho Chúa gấp ngàn lần hơn.

Trí Nhớ Rất Tốt Của Lucia

Có thể có người sẽ hỏi: làm sao con nhớ hết được những việc này? Làm sao? Con không biết. Thiên Chúa nhân lành, Ngài ban phát hồng ân tùy theo ý Ngài, đã ban cho con một phần nhỏ bé của ơn này –trí nhớ của con. Chỉ một mình Ngài biết tại sao thôi. Ngoài ra, theo nhận xét của con, có một sự khác biệt giữa tự nhiên và siêu nhiên: "Khi chúng ta nói chuyện với một tạo vật, ngay cả khi chúng ta đang nói, chúng ta cũng thường hay quên là mình đã nói gì; còn đối với những chuyện siêu nhiêu thì nó thường được khắc sâu đậm hơn trong linh hồn, khi chúng ta vừa thấy vừa nghe, vì vậy nên khó lòng mà quên đi được."

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Chú thích: Hồi Ký thứ Hai

(1) Câu nói này của Thánh Nữ Paula Frassinetti, người sáng lập Hội Dòng Thánh Dorothy.

(2) Mặc dầu nhiều chữ viết thường sai chính tả, nhưng điều này không ảnh hưởng gì tới lối văn rõ ràng và thứ tự trong những bài viết của Chị Lucia.

(3) Luca 1, 48

(4) Tên các anh chị của Lucia là: Maria dos Anjos, Teresa, Manuel, Gloria, Carolina, và một người chị mất hồi còn bé.

(5) Maria dos Anjos mất năm 1986.

(6) Lucia sinh ngày 22 tháng Ba, năm 1907.

(7) Sau này được biết vị linh mục ấy là cha Cruz, S. J., một linh mục thánh thiện, mất năm 1948.

(8) Bức tượng đẹp đẽ này vẫn còn được đặt ở góc bên phải trong nhà thờ của giáo xứ.

(10) Điều này cho thấy sự đơn sơ của Chị Lucia, cùng sự vô tư và thật thà trong tất cả những gì Chị đã viết.

(11) Chuyện này xảy ra năm 1915.

(12) Người đầu tiên vẫn còn sống. Cả ba người đều đã được cha Kondor phỏng vấn về việc Chị Lucia đã đề cập đến ở đoạn này.

(13) Những sự xuất hiện không rõ ràng này của Thiên Thần có lẽ để chuẩn bị Lucia cho những ngày sắp tới.

(14) Đây là lần hiện ra đầu tiên của Thiên Thần, vị đã hiện ra ba lần trong năm 1916.

(15) Lần hiện ra thứ hai của cùng một Thiên Thần.

(16) Thiên Thần hiện ra lần thứ ba và cũng là lần cuối cùng.

(17) Một số nhà thần học đã tỏ ý thắc mắc với lời kinh nguyện này. Vì vậy cần xét hai khía cạnh:

(1) Không nên coi kinh này như được lập lại y hệt từng chữ.

(2) Lối cầu nguyện này cũng đã bị ảnh hưởng bởi những hình thức cầu nguyện phổ thông khác.

(18) Phanxicô và Jacinta chưa được Rước Lễ Lần Đầu. Tuy nhiên các em không bao giờ coi việc này như là một sự rước lễ có tính nhiệm tích.

(19) Tên thật của cha là Manuel Marques Ferreira. Cha mất vào tháng giêng, năm 1945.

(20) Chúng ta không nên phóng đại những hành vi của bố Chị Lucia. Mặc dù ông thích uống rượu thật, nhưng không nên coi ông là một người nghiện rượu. Còn về bổn phận là người công giáo, thật ra ông cũng đã không làm tròn bổn phận này trong xứ đạo Fatima trong một vài năm, vì ông đã không thích vị linh mục ở đây. Tuy nhiên, ông đã dự lễ phục sinh ở Vila Nova de Ourém.

(21) Những nơi này lân cận với Fatima, có nơi xa tới 15 dặm.

(22) Chúng ta nên nhớ rằng đây là một sự bối rối ngoài tầm tay hơn là một sự nghi ngờ thật sự, và nó đã được tạo ra do hoàn cảnh khó khăn trong gia đình của Chị, cũng như do thái độ dè dặt của cha xứ.

(23) Ngày được gọi là "ngày hôm sau" là ngày 11 tháng Tám.

(24) Tiến Sĩ Manuel Nunes Formigao Junio, sau này đã trở thành một tông đồ nhiệt thành của Fatima, đã tới Cova là nơi hiện ra vào ngày 13 tháng Chín chứ không phải trong tháng Tám.

(25) Lucia có nhắc ở đây và vài chỗ khác là lần hiện ra ở Valinhos trong ngày 15 tháng Tám, là ngày Chị trở về từ nhà tù Vila Nova de Ourém. Đây là một sự nhớ lầm; vì ngày Chị được trở về từ Ourém là ngày 15 tháng Tám, nhưng sự hiện ra lại xảy ra vào ngày Chúa Nhật kế đó, là ngày 19 tháng Tám, năm 1917.

(26) Đây là cuộc thăm viếng của Bác Sĩ Carlos de Azevedo Mendes vào ngày 8 tháng Chín, năm 1917.

(27) Chúng tôi có bản tường trình giá trị của cha xứ những đề tài giống nhau đã được tra hỏi trong các buổi phỏng vấn.

(28) Những hồ sơ trong thời gian đó cho thấy lý do vị linh mục này đổi đi nơi khác vì ngài đã gặp khó khăn trong việc tu sưœa nhà thờ.

(29) Cha Canon Ferreira ở thành Torres Novas trong thời gian này, có thú nhận chính ngài là một trong những người đã tra hỏi kỹ càng ngày hôm đó.

(30) Đó là cha Faustino.

(31) Chỗ này là Soutaria. Nhà của Senhora (bà) Emilia đã được xây lại thành một nhà nguyện.

(32) Vườn nho này ở gần Torres Novas, do kỹ sư Mário Godinho làm chủ. Ngày 13 tháng Bảy, chính ông đã chụp tấm hình đầu tiên của các em mà chúng tôi đang giữ làm tài liệu.

(33) Lý do này không đúng. Thật ra, cha xứ đã gặp khó khăn với các giáo dân về việc ngài trùng tu lại nhà thờ.

(34) Đây là ngày 13 tháng Năm, 1920. Những ngày này Chị Lucia đã không nhớ rõ được chính xác.

(35) Bố của Lucia mất ngày 31 tháng Bẩy, năm 1920.

(36) Phanxico và Jacinta ngã bệnh hầu như cùng một lúc, vào cuối tháng Mười, năm 1918.

(37) Phanxicô mất ngày mồng 4 tháng Tư, năm 1919, lúc 10 giờ sáng.

(38) Jacinta mất ngày 20 tháng Hai, năm 1920.

(39) Lucia đã ở lại Lisbon từ ngày 7 tháng Bẩy cho tới ngày 6 tháng Tám, năm 1920.

(40) Đức Tân Giám Mục được bổ nhiệm tới Địa Phận vào ngày 5 tháng Tám, năm 1920.

(41) Linh Mục Augusto Maia, mất năm 1959.

(42) Đức Ông Manuel Marques dos Santos, 1892-1971.

(43) Lucia rời Aljustrel vào sáng sớm ngày 16 tháng Sáu, năm 1921, và tới Leiria vài giờ sau đó. Từ đó, Chị khởi hành đi đến trường học ở Porto, và tới đó vào sáng hôm sau.

(44) Mẹ Maria do Carmo Corte Real.

(45) Mẹ Carmen Refojo, Bề Trên ở Pontevedra, 1933-1939.

Louis Mai Lê Dịch Thuật

Hội Thông Điệp Đức Mẹ

http://www.thongdiepducme.org