Troepen in en rond Ekeren 1939 - 1940
ALGEMEEN : het belgisch leger
Begin 1940 zijn zowat 600.000 manschappenf gemobiliseerd, het grootste aantal ooit in de Belgische geschiedenis. Hiervan waren ongeveer 27.000 beroepsmilitair. Het veldleger bestaat uit 18 Infanteriedivisies, waarvan 12 actief en 6 reserve.
Getalsterkte Belgische Leger:
600.000 manschappen waarvan
- 4.929 officieren van het aktief kader
- 16.614 officieren van het reservekader
- 12.300 beroeps onderofficieren
- 46.000 onderofficieren van het reservekader
- 10.000 gespecialiseerde beroepssoldaten (ongeveer)
Het Belgische leger is opgedeeld in 5 actieve Legerkorpsen (LK) en 2 reserve LK.
De Belgische verdediging is als volgt opgebouwd:
- de alarmlinie
- de vooruitgeschoven posities
- de dekkingslinie
- de weerstandslinie
- het nationale reduit
- de reserves.
De alarmlinie is een gordel van alarmpunten langs de grenzen. Elke overschrijding van onze grenzen moet worden gemeld aan het Hoofdkwartier, waarna enkele vooraf bepaalde vernielingen worden uitgevoerd.
De troepen behoren tot de Rijkswacht en eenheden van de vooruitgeschoven posities.
De vooruitgeschoven posities moeten de kracht van de aanvaller vaststellen en de tijd winnen voor de bezetting van de dekkingslinie en de versperring van een aantal belangrijke toegangswegen.
Deze positie loopt in het noorden via de kanalen langs de Belgisch-Nederlandse grens, vanaf de Versterkte Positie Antwerpen tot aan de samenloop van het Kanaal van Bree met het Albertkanaal; vandaar gaat het zuidelijk langs Henri-Chapelle tot Arlon.
De eenheden bestaan uit lichte troepen met moto’s en fietsen, behalve tussen Turnhout en Antwerpen, waar infanterie-eenheden ingezet worden. In de Ardennen bevindt zich de Groep K (Gen. Keyaerts) met de 1e Div. Ard.Jagers langs de grenzen en de 1e Cav.Div. op de Ourthe om de terugval achter de Maas te beschermen.
De dekkingslinie is de oude weerstandslinie die niet verdedigbaar geacht wordt door de Geallieerden.
Deze zal tijdelijk verdedigd worden door Belgische troepen.
De dekkingslinie is 210 km lang; ze wordt beschermd door het antitankkanaal van Antwerpen, het Albertkanaal en de Maas, gedragen door de Versterkte Posities (Positions fortifiées) van Antwerpen, Luik en Namen. De linie is als volgt bezet:
- langs het antitankkanaal van Antwerpen: het Ve LK. actief (Gen. Edouard Van Den Bergen). Van uit zijn commandopost in het Fort van Lier beveelt het korps 2 divisies:
- de 17e Div. aan de noordrand (Gen. Daufresne de la Chevalerie)
- de 13e Div. ten noordoosten van de stad (Gen. Duthoy)
- langs het Albertkanaal
- 12e en 15e Div. (IVe LK)
- 9e en 6e Div. (IIe LK)
- 14e en 1e Div. (Kav.Korps)
- 4e en 7e Div. (Ie LK)
- langs de Maas
- 3e en 2e Div. (IIIe LK)
- 2e Div.Ard.Jagers en 8e Div. (VIIe LK)
Een tussenliggende positie is voorzien aan de Gete en de Mehaigne om de terugval op de dekkingspositie te vergemakkelijken; deze positie wordt bezet door 2 regimenten van de 2e Cav.Div. die gelegerd zijn tussen Halen en Tienen.
De weerstandslijn is de Koningshooikt-Waverstelling (KW-stelling), die door de Maas wordt verlengd boven Namen. De 10e Div. is reeds rond Leuven gelegerd om de doorgang naar Brussel te verhinderen. Het Belgische leger zal deze linie verdedigen, van Antwerpen over Leuven tot aan de Versterkte Positie Namen (VIIe LK).
Na de aankomst van Franse en Britse troepen zullen de Geallieerde troepen zich gezamenlijk ontplooien langs de weerstandslijn.
In het nationale reduit bevinden zich de hospitalen, de reserves, de arsenalen en de opslagplaatsen; de bevoorrading gebeurt vrij vlot dank zij de Noordzeehavens. Tenslotte vormt het reduit de laatste verdedigingsgordel.
De verdediging is voorzien langs het Kanaal van Terneuzen, het Bruggenhoofd van Gent (2 regimenten van de 16e Div.) en de Schelde tot aan de Franse grens.
De kuststreek wordt verdedigd door eenheden onder het commando van de Maritieme Basis: de 1e eskadrille van het Marinekorps; 5 infanterie-bataljons en 5 batterijen van het 5e Art. (Leger), waarvan 1 op spoor en 4 statische: te Oostende met 4 Duitse kanonnen van 170’ in kazemat, te Knokke met identieke stukken, te Zeebrugge met Franse kanonnen van 120’ (Model Bange) en tenslotte 13 kanonnen van 47’ onder koepel langs de kuststreek.
De reserves bestaan uit eenheden op maneuvers en grenstroepen langs de Franse grens.
Het gaat met name om het 2e en 3e Lansiers, het 1e en 2e Lichte Reg. en de wielrijdersgroep van de 16e Div. De 5e Div. is gelegerd ten zuiden van Brussel. De 11e Div. bevindt zich te Leopoldsburg, waar op 10 mei een oefening is voorzien met scherpe munitie, en dit in aanwezigheid van Koning Leopold.
Troepen in en rond Ekeren 1939 - 1940 voor 10 MEI 1940
Deze troepen hadden Ekeren verlaten voor het uitbreken van de oorlog.
Transportkorps 14de infanteriedivisie (14ID)
Het korps stond onder leiding van Kapitein-commandant J. Carette.
Deze fungeerde tijdelijk als plaatscommandant voor de troepen gelegerd in onze gemeente. In mei 1940 is deze eenheid reeds uit Ekeren weg.
Kapitein-commandant Carette Jules werd geboren te Laken op 31 mei 1891. Op 14 augustus 1917 trad hij toe tot het 1ste Linieregiment. Hij nam deel aan de campagne en wordt tot hulp-onderluitenant benoemd bij het Transportkorps op 19 november 1917, tot kapitein op 26 juni 1920 en tot commandant op 27 november 1933.
In 1940 neemt hij deel aan de campagne bij het Troepenkorps van de
14de Divisie. Hij wordt zwaar gekwetst en overgebracht naar het
hospitaal in Gent waar hij zal overlijden op 1 juli 1940.
37e linie regiment (Infanterieregiment van de tweede reserve)
Het 37Li wordt gemobiliseerd op 11 september 1939 met reservisten van de militieklassen 1928 tot en met 1931. Er is een tekort aan actieve officieren zodat de omkadering bijna volledig geleverd wordt door de reserve. Het doel om minstens één actieve officier per compagnie te voorzien, wordt nooit gerealiseerd. Wel worden dertien actieve onderofficieren over de compagnies verdeeld.
Hoewel het regiment Nederlandstalig is zijn er per compagnie twee pelotons Vlamingen en één peloton Walen.
Na een kampperiode van een tweetal weken te Leopoldsburg, verhuist het regiment naar de Versterkte Positie Antwerpen waar het zeven maanden zal verblijven. Het bataljon werkt in hoofdzaak aan het aanleggen van loopgrachten en veldversterkingen:
• de staf logeert op Kasteel Amerloo te Schoten
• het Iste bataljon verblijft in de kazerne van Brasschaat
• het IIde bataljon kantonneert te Ekeren (Sint-Mariaburg)
• het IIIde bataljon wordt ondergebracht in het dorp Brasschaat
Op 4 april 1940 vertrekt het regiment uit de Versterkte Positie Antwerpen. Het regiment vertrekt naar de kust voor een rustperiode. Aanvankelijk verblijven de bataljons aan de Westkust te Oostduinkerke en Lombardzijde om statische posities aan te leggen. Bij het uitbreken van de oorlog verblijft het regiment nog steeds aan de kust.
22ste Linieregiment (22Li)
De 12de Infanteriedivisie maakt deel uit van de Versterkte Positie Antwerpen en bemant de oostelijke sector tussen de oude pantserforten en de nieuw aangelegde anti-tankgracht in de Voorkempen. Commandopost in Fort 2 te Wommelgem
24ste Regiment Artillerie (24A)
Het 24A werd op 1 september 1939 gemobiliseerd te Villers Saint Simeon en brengt de mobilisatie voornamelijk door te Ekeren en Schoten. Bij het uitbreken van de oorlog bevindt het 24A zich te Gent.
13de Regiment Artillerie.
3 september 1939. - 13 januari 1940 in Ekeren,
troepen IN EN ROND ekeren OP 10 mei 1940
Het Vde legerkorps
Dit legerkorps bestaat uit 2 infanteriedivisies die instaan voor de verdediging rond Antwerpen. Het legerkorps heeft ook het bevel over de Verdediging van de Nederschelde en de 25ste Compagnie van de transmissietroepen (25C TTr)
2de Versterkings- en Opleidingscentrum (2VOC)
Speciale Vestingseenheden (Unités Spéciales de Forteresse) De Vestingsinfanterie
Groot Hagelkruis
Op de Hoeve Broeimans (?) aan de Grote Hagelkruisstraat 129 (?) te Ekeren is een verzamelplaats voor gewonde paarden ingericht. Vermoedelijk gaat het hier over de boerderij aan de hoek Akker-Groot Hagelkruis.
Steenstraat
In nummer 65 was de commandopost van de 17de infanteriedivisie gevestigd.
Meer info?
Deze website geeft een zeer gedetailleerde beschrijving van de volledige veldtocht. De site bevat voor elke eenheid van het Belgische leger van 1939/1940 een chronologisch overzicht van de mobilisatieperiode en de dagen tussen de Duitse aanval op ons land en de terugkeer van de laatste militairen uit Frankrijk in augustus en september 1940.