1945 : Het einde?

Ten gevolge van de schade aan de kerk gaan de diensten door in de kapel van het Godshuis, Kloosterstraat 32.  Ook de kerk van de Donk is onbruikbaar.  Hier gaan de diensten door in de Zusterschool aan de Prinshoeveweg.

Twee jongens vonden een landmijn nabij het kerkhof.  Ze wierpen de mijn tegen de muur van het kerkhof met een explosie tot gevolg.  Eén van de jongens sterft, de ander wordt zwaar gewond.  Volgens een andere bron trapte hij op de mijn tussen het spoor en het kerkhof.  De jongen werd "ijselijk verminkt en de dood moet oogenblikkelijk zijn geweest"

RAYMAECKERS Alois, geboren te Ekeren op 7 september 1929 (15 jaar) , wonende Lange Sterrestraat 64

Het Ardennenoffensief is voorbij.  De Amerikanen hebben het terrein terug veroverd dat ze verloren hadden op de Duitsers.

WAEGEMANS Carolus, geboren te Zandvliet op 10 mei 1888, echtgenoot van LAMBRECHTS Pauline wonende Statiestraat 38 overlijdt onderweg tussen Gross Rozen en Dora ergens tussen  8 en 12 februari 1945.

Hij werd opgepakt op 15 november 1943 wegens het verdelen van sluikpers.  Hij verdeelde het blad "Peter Pan", een uitgave van  La Libre Belgique, genoemd naar de schuilnaam van de belangrijkste opsteller ervan, de Brusselse advocaat Robert Logelain. De krant werd zowat overal in het bezette België verdeeld.  

In de nacht van 13 op 14 februari 1945 vond het grote geallieerde bombardement op Dresden plaats , waarna er de volgende ochtend nog een derde luchtaanval volgde. De oude hoofdstad van het Keurvorstendom Saksen, werd volledig verwoest. De militaire en industriële infrastructuur werd geheel lamgelegd.

Het aantal burgerslachtoffers bij deze aanvallen bedroeg ca. 25.000, al lopen de schattingen uiteen. Er was immers een  massale instroom van vluchtelingen die weg van het Oostfront naar Dresden waren getrokken. 

Ook twee broers uit Ekeren kwamen om:

VRINTS Carolus, geboren te Boechout op 05 februari 1902, echtgenoot van NAUWELAERTS Anna wonende Kapelsesteenweg 119

VRINTS Franciscus, geboren te Boechout op 03 december 1899, echtgenoot van VAN TUYN Julia wonende Kapelsesteenweg 119 

Ze werden pas op 23 februari 1952 als "vermoedelijk overleden verklaard" in het staatblad.

De noodzaak om het schamele kolenrantsoen aan te vullen, kost regelmatig slachtoffers.  Zo ook in Ekeren.  Ook deze winter komt er iemand om. Het "verminkte lijk" van Achille Huysmans (60 jaar) OLVrouwstraat 70 werd gevonden langs de spoorbaan Ekeren Wilmarsdonk.  Vermoedelijk verrast door een trein bij het kolen rapen.

BRIERS, Amelia Augustine, geboren 04 juni 1888 te Berchem, wonende Klein Hagelkruis 33 overlijdt te Ravensbruck, ergens tussen 29 februari 1945 en 05 maart 1945.  Haar dochter is VERDURME Celina, geboren in Antwerpen op 3 augustus 1910.  Ze is de weduwe van SWANNET Josephus Leopoldus die sneuvelde op 27 mei 1940.  

Beide dames worden opgepakt op 28 maart 1944 als leden van het NKB.  Beiden onder de naam van hun respectievelijke echtgenoten: Vandurme en Swannet.

Op 6 juni 1944 landen de geallieerden in Normandië.  Drie maanden later bereiken ze Antwerpen, 4 maanden later Ekeren.  Voor de Duitsers een signaal om nog snel alle gevangenen over te brengen naar de kampen.  Zo worden in juni 1944 speciale transporten ingericht vanuit Brussel, Krakow, Bialystok, Warschauw,...  Allen vrouwen, richting Ravensbrück.

Op 19 juni 1944 vertrekt om 16:30 uur het "Sondertransport".  In een veewagen bevindt zich Amelia Verdurme (de achternaam van haar echtgenoot) meisjesnaam Briers - gevangene nr 42637.  Celina zit in dezelfde veewagen:  zij is gevangene 42631.

Op 1 juli 1945 publiceert de familie Swannet een zoekertje in de krant voor mevrouw Amelia Verdurmen en Celina Swannet, beiden opgepakt in Ekeren op 28 maart 1944 en beiden nog gezien in juni 1944 in Ravensbruck.  Noch Amelia noch Celina overleven de oorlog.

CHAMPY Jean-Auguste, geboren te Antwerpen op 31 januari 1896, wonende Rubensheide 142 overlijdt te DORA rond eind februari 1945.  Ook hij werd opgepakt naar aanleiding van een onderzoek betreffende de sluikpers.  In Antwerpen werden meerdere sluikbladen gedrukt onder de titel De Vrijheid. De Vrijheid I werd uitgegeven in 1940.  De Vrijheid II was de uitgave van 1941 en 1942, die gedrukt werd door de ‘groep Buysaert’. De Vrijheid III betreft de laatste drie nummers, die de ‘groep Riquier’ uitbracht na de aanhouding van Carlo Buysaert.

Voor het uitgeven van de Vrijheid II stond de stencilmachine opgesteld in het bureau van  Jean Champy op de Oude Koornmarkt 42, waar hij  sinds 1941 een werkhuis voor het bereiden van citroensap uitbaatte .  Daar had   Voor de Vrijheid III  werd de stencilmachine weggehaald bij Champy en geïnstalleerd bij Louis Pighini op de Handschoenmarkt.  Je kan de Vrijheid lezen via : https://warpress.cegesoma.be/nl/node/45541

De laatste uitgave (niet meer dan 300 exemplaren), nummer 18, werd gedrukt in september 1942. In de maanden die volgden werden vele betrokkenen aangehouden.  Op 7 januari 1943 werd Jean Champy aangehouden. (http://www.ethesis.net/antwerpen_sluikpers/ant_sluikpers_hfst_2.htm)

WATTEZ Daniel, geboren te Ledeberg op 09 oktober 1921, wonende Schriek 200  (Leopoldlei volgens Duitse gegevens) overlijdt te Sacksenhausen, vermoedelijk tussen 1 maart en 1 juni 1945.  In april 1948 werd Daniel officieel overleden verklaard. 

Hij werd op in december1941 opgepakt  (verdacht van spionage) en op  door het Reichskriegsgericht veroordeeld op 29/07/1942 (dossier I 426/41).  Daarna verdwijnt hij in de "Nacht und Nebel".  Het Duitse Rode Kruis informeert in maart 1943 naar zijn "verblijfplaats" .  Sinds zijn arrestatie is hun laatste spoor de registratie van Daniel in de gevangenis van Hamburg, Suhrenkamp 98 - Zuchthaus und Gefängenis (Konzentrationslager und Strafanstalten Fuhlsbüttel)

Verbist Maria, of zuster Marie-Longina van de Kanunnikessen van de H. Augustinus die zich als missiezuster op de Filippijnen bevond, wordt tijdens een Amerikaans bombardement gedood, samen met acht andere Belgische zusters.

Baguio was het toneel van de laatste tankslag tussen Amerikaanse en Japanse troepen tijdens de slag om Baguio.  De strijd om deze stad en omgeving duurde van 21 februari 1945 tot 26 april 1945.  

Het klooster op Dominican Hill was een vluchtelingenopvang voor religieuzen en leken van de Katholieke kerk.  Bij de bezetting door de Japanners werd het klooster overgenomen door de Kemptai en gebruikt als gevangenkamp voor deze religieuzen en uitkijkpost van de Japanners.  Tussen 15 en 16 maart was het klooster en de stad het doelwit van tapijt-bombardementen door de Amerikanen.

In deze stad zullen op 3 september 1945, om 12.10 uur de Japanese Generaal Yamashita en de Vice Admiraal Denhici Okochi de overgave van alle Japanese troepen op de Filipijnen aan de Verenigde Staten van Amerika tekenen.

Een aantal huisgevels van mensen verdacht van Duitsgezindheid worden met hakenkruisen beklad.

De geallieerden zijn de Rijn overgestoken.

VANTHILLO Josephus, geboren te Ekeren op 17 mei 1919, transportarbeider, wonende Boomstraat 15 komt om bij een bombardement op te Gladbeck-Brauck.

Met planken, geleverd door het Amerikaans Leger, zijn de ramen gedicht en kan de Lambertuskerk terug gebruikt worden voor de erediensten.

De scholen heropenen voor de eerste maal sinds 1 september 1944.  Doch veel lokalen zijn onbruikbaar door schade en ook zijn sommige lokalen nog steeds bezet voor militaire doeleinden.

Voor de laatste maal wordt er bibbergeld uitbetaald aan de werknemers die tijdens de periode van de V-bommen aan het werk bleven in de haven, de openbare diensten en de grote bedrijven.

BEINAERTS, Franciscus Josephus geboren 25 december 1913 te Ekeren, metaalbewerker, echtgenoot van Joanna Verschueren, wonende Kattenberg 31 overlijdt te Merseburg.  Op 5 juli 1947 wordt hem het burgerlijk ereteken van moed en zelfopoffering, medaille 2de klasse, toegekend.  Zijn graf ligt in Duitsland,  Berlin-Reinickendorf, Friedhof Heiligensee, Block 35 Rij 16 Graf 732

Om 12 uur 's nachts is de wapenstilstand officieel.  In Europa is de oorlog voorbij.  's Avonds is er in Ekeren een enthousiaste menigte op straat.  De stemming is feestelijk.  Zoeklichten doorkruisen de hemel en overal worden lichtpijlen afgeschoten.  Om middernacht luiden de klokken en laten de boten in de haven hun sirenes loeien.

Op vele huizen in Ekeren worden hakenkruisen geschilderd.  Ook bij burgemeester Aertssens.

Onbekenden hangen overal pamfletten op gedurende de nacht om de bevolking op te hitsen tegen de "zwarten".

In de namiddag worden door een oproerige volksmenigte onder leiding van een kleine groep huizen van zogenaamde Duitsgezinden in brand gestoken.  Zo ook de woning van Dokter Van Thillo op de Veltwijcklaan.  Op verschillende plaatsen worden meubelen op straat gegooid en in brand gestoken.  Er word een betogingsverbod uitgevaardigd door de burgemeester en de provinciegouverneur.  Opnieuw wordt de staat van beleg afgekondigd.  Rijkswachters patrouilleren door de straten. 

De laatste vergadering van de studentenbond werd gehouden op 6 april 1945 tijdens de paasvakantie. Heel wat studenten verbleven toen nog in West-Vlaanderen, waarheen zij met hun college of school gevlucht waren om hun studies ginder voort te zetten, daar de streek rond Antwerpen onveilig was geworden wegens de V-bommen. Het laatste ingeschreven verslag is dit van de vergadering op 6 april 1945. Op deze vergadering werd nog een spreekbeurt gehouden door Herman Lenaerts over de toekomst van het studentengild. Welke toekomst door de spreker voorspeld werd, staat niet aangegeven. Maar in de verslagboeken vernemen we niets meer over een verdere werking:, het was het einde van de 'studentenbond "De Polderzonen".…

De studentenbond "Vlaamsche Katholieke Polderzonen" werd gesticht op 4 januari 1904, tijdens de kerst- en nieuwjaarsvakantie van studenten en seminaristen.   Volgens het reglement van 9 apriI 1912 kon lid zijn van "De Polderzonen": elke katholieke student van het kanton Ekeren "en omstreken". In de bond waren toen studenten van Stabroek, Berendrecht, Zandvliet, Ekeren, Oorderen, WiImarsdonk, Brasschaat, Kapellen en Kapellen-Putte. Daar Merksem geen eigen studentenbond had, waren er ook Merksemnaren aangesloten bij "De Polderzonen".

Volgens een later reglement van 11 augustus 1921 werden nog enkel katholieke studenten van het kanton Ekeren als lid aanvaard en niet meer die van "de omstreken". Om lid te kunnen worden moest men studeren:

• a)   in het middelbaar onderwijs, oude of nieuwe humaniora vanaf de vierde;

• b)   in het normaalonderwijs vanaf het 2de jaar;

• c)   in het hoger onderwijs.

Verdere voorwaarden tot het lidmaatschap waren: overtuigde Vlaamsgezindheid en goed gedrag. 

Dinsdagnamiddag, bij het manipuleren van een bom - het model met vleugeltjes - loopt het mis.  De explosie doodt 2 mensen: een Amerikaans soldaat waarvan de identiteit niet wordt gepubliceerd en Jean Rousseau uit Lier.

Bij het Fort van Merksem, aan de Schotensesteenweg, wordt de 66 jarige Frans Haverhals uit de Beekstraat 17 zwaar gewond door een mijn.  Hij was zo zwaar gekwetst dat hij al voor zijn aankomst in het Stuyvenberggasthuis was overleden.

In de krant verschijnt een oproep

De match wordt gespeeld door twee militaire ploegen, een Belgische en een Engelse die samengesteld is uit spelers van verschillende ploegen.  Voor de Belgen spelen bvb. De Ley van FC Antwerp, Coremans (Oude God Sport), Staelens (Berchem Sport) maar ook spelers uit Brussel, Schaarbeek,...  Voor de Engelsen verschillende spelers van de English en de Scottish League en de Scottish Junior League.

De tweede wereldoorlog is nu officieel voorbij.

Het dagelijkse leven herneemt stilaan zijn gang.  Overal wordt gewerkt aan de heropbouw.  Maar de gevolgen zullen nog lang nazinderen: de weggevoerden uit de kampen, de krijgsgevangenen, de verplicht tewerkgestelde arbeiders, vluchtelingen, vrijwilligers in Duitse dienst...  

De overlevenden keren naar huis terug.

Blijft de zoektocht naar vele vermisten.  Gedurende de komende jaren komen ook de slachtoffers terug naar onze gemeente.  Velen zijn immers nog voorlopig begraven of werden teruggevonden in de vele massagraven of verborgen graven.

De repressie duurt ook verder. En dan komt daarboven nog de Koningskwestie.  Het blijven nog woelige jaren.

De meeste zware verkeersongevallen met slachtoffers betreffen legervoertuigen of militairen.  De vele geallieerde militairen hielden zich dan ook niet aan onze verkeersregels.  Wat geregeld tot ongevallen met dodelijke afloop leidt.

• 05.06.1945: De zijberrie van een militaire camion, overladen met dokwerkers op weg naar de dok, begeeft het onder de druk.  Eén dokwerker uit Hoevenen komt onder de wielen terecht en sterft, zes anderen zijn zwaargewond waaronder de 57 jatige Jan De Belder uit de Drogerijstraat 14 te Ekeren, 

• 16.06.1945: Kind 8 jaar (Maria Laureyssens) overreden door legerauto in de Kloosterstraat.  Overleden

• 19.06.1945: de wagen met Coletta Wauters (Zusters der armen) uit Ekeren wordt achteraan aangereden door een legerauto bij het inhalen.  Overleden

• 11.01.1946: Willy Oerlemans, beroepsmilitair uit Kalmthout botst te Ekeren met zijn moto op een "militairen autovrachtwagen" en is op slag dood.

• 21.01.1946: Een Franse motorrijder die vanaf de Noorderlaan naar Ekeren afslaat komt tegen een legervoertuig terecht.  De motorrijder wordt met breuken en een schedelbreuk naar het ziekenhuis afgevoerd.  Overleden.

• 01.04.1946: op de Noorderlaan botsen een moto en een Amerikaanse legerwagen frontaal op elkaar.  Een ziekenwagen van het Amerikaanse leger brengt de gekwetsten nog naar het Sint Elisabethgasthuis.  Flor Maes (23 jaar) uit Ekeren heeft een schedelbreuk en overlijdt, Louis Querijnen (29 jaar) - ook uit Ekeren -  heeft breuken over het ganse lichaam maar is niet in levensgevaar.

Vele gesneuvelden en andere slachtoffers zijn begraven ver van huis.  Na de oorlog start men met het identificeren, registreren en repatriëren.  Ontgravingen en herbegravingen op kerkhoven worden een normale gebeurtenis.  Zo worden de Franse soldaten die in 1940 in Ekeren werden begraven, overgebracht naar Frankrijk of het militair perk op het Schoonselhof.

Het verwerken van gevonden munitie was niet zonder gevaar.  Zo ook voor Verstrepen Ch., Kloosterstraat 49, "gehuwd en vader van één kind".  Deze was op zoek naar koperen hulzen om te verkopen.  Een obus die hij vond ter hoogte van Fortje I (de Ekerse Fortjes) in de omgeving van het vormingsstation werd hem fataal.  Tijdens het ontmantelen ontplofte het tuig. 

In de Gazet van Antwerpen wordt vermeld dat er aan het vormingsstation drie Duitse krijgsgevangenen werden aangehouden die vermoedelijk als verstekelingen per schip in de haven waren aangekomen en zich via het vormingsstation op een goederentrein richting Duitsland wilden verstoppen.  Ze werden door de politie van Wilmarsdonk opgepakt en overgeleverd aan de Engelse MP's.

Het ambtsgebied "Polder en Heide" wordt opgestart.

De herstelling van de Sint Lambertuskerk start eindelijk (nadat op 21 september, bovenop alle bestaande schades, de bliksem op de toren insloeg).  Tot dan toe waren er enkel maar instandhoudingswerken uitgevoerd.  Zo bleef de kerk nog vijf jaar een zichtbaar litteken van de oorlog.  

Overwegende dat Maria Etienne een regelmatige aanvraag tot Staatstussenkomst indiende voor de schade die door oorlogshandelingen werd toegebracht aan het woonhuis en de inboedel, gelegen te Sint-Mariaburg, Ekeren, Biest nr 96 ...; dat Maria Etienne het geteisterde woonhuis ... verkocht aan de huwelijksgemeenschap De Jongh-Montre: dat geen overdracht van rechten op oorlogsschade in die akte is vermeld : dat die rechten volgens verzoeker bij onderhandse akte van 30 augustus 1955 aan de kopers van een onroerend goed werden overgedragen tegen de prijs van 20.000 frank, ... tussenkomst ingediend heeft, uit hoofde van oorlogsschade geleden door het vallen van vliegende bommen op 29 november 1944 en 23 januari 1945 aan een woonhuis, bedrijfsuitrusting en huisraad te Ekeren, Biest nr 96 ;...; dat de commissie van beroep vaststelt dat de beslissingen van 24 mei 1961 en l augustus 1962 definitief zijn en in kracht van gewijsde zijn getreden en hieruit terecht afleidt datin deze omstandigheden de Staat, in toepassing van artikel 50, § 2, ontslagen is van iedere tussenkomst» ; dat de middelen van verzoeker derhalve niet kunnen worden aangenomen. (https://bib.kuleuven.be/rbib/collectie/archieven/arrrvs/1966-6.pdf)