"Ο επεξεργαστής κειμένου είναι μια ειδική κατηγορία λογισμικού που χρησιμοποιείται για την παραγωγή, τροποποίηση, σελιδοποίηση και επικοινωνία κειμένωνσε ψηφιακή μορφή.
Στο εννοιολογικό επίπεδο, η επεξεργασία κειμένου συνιστά μία νέα μέθοδο γραφής, η οποία είναι ποιοτικά διαφορετική από τη γραφή που λαμβάνει χώρα μεχαρτί και μολύβι."
Παιδαγωγικές-Διδακτικές χρήσεις του επεξεργαστή κειμένων (πχ: Word)
ØΚείμενα για μετασχηματισμό (κείμενα με ορθογραφικά και συντακτικά λάθη, παραλείψεις ή επαναλήψεις λέξεων).
ØΚείμενα για μελέτη (κείμενα τα οποία πρέπει να αναδομηθούν, αναλυθούν ή να γίνουν περιλήψεις τους).
ØΣύνταξη κειμένων (δημιουργία νέων κειμένων, αναζήτηση και ενσωμάτωση υπαρχόντων κειμένων, μορφοποίηση, προσθήκη εικόνων και γραφικών, δημιουργική έκφραση).
ØΧρήση των επεξεργαστών κειμένων για τη σχεδίαση, σύνθεση και δημιουργία πολυτροπικών εγγράφων (κείμενα, εικόνες, ήχοι, βίντεο) (χρήση του υπολογιστή ως σχολικού τυπογραφείου για την υλοποίηση σύνθετων σχεδίων εργασίας).
Παρακολούθηση αλλαγών
ØΟι μαθητές υποβάλουν κείμενο με πρόταση για μια σχολική εκδήλωση.
ØΤο κείμενο περνά σταδιακά από τον ένα μαθητή στον άλλο (ή ανά ομάδες από τη μια στην άλλη) (βελτιώσεις ή τροποποιήσεις στο υπάρχον κείμενο οι οποίες θα είναι ορατές μέσα από την παρακολούθηση αλλαγών -Track changes).
ØΚάθε μαθητής (ή ομάδα) είναι σε θέση να βλέπει το σχολιασμό του προηγούμενου, να ανταποκρίνεται σε αυτόν ή να προσθέτει δικό του σχολιασμό
Εισαγωγή σχολίων και ιστορικές αναφορές
ØΜε διαθέσιμο ένα κείμενο σε ψηφιακή μορφή (μια σύντομη ιστορία ή απόσπασμα από ένα βιβλίο).
ØΚάνετε Highlight στο δύσκολο λεξιλόγιο
ØΧρήση του Insert Comments ή τη δυνατότητα Screen Tips κατά την εισαγωγή υπερδεσμών για να δώσετε τον ορισμό τους.
ØΟι μαθητές διαβάζοντας και βλέποντας τις εντοπισμένες λέξεις, χωρίς κλικ, μπορούν σε αναδυόμενα παράθυρα να βλέπουν το υποστηρικτικό υλικό που έχετε παραθέσει.
ØΕισαγάγουν σχόλια ορίζοντας τις λέξεις που αυτοί θεωρούν δύσκολες,
Øχρησιμοποιούν ένα online λεξικό - εξοικείωση με τη χρήση τέτοιων λεξικών και παρέχει υποστήριξη για μελλοντική συγγραφή εργασιών.
ØΕπέκταση: (αν το κείμενο προσφέρεται) ιστορικές αναφορές.
Χρήση υπερδεσμών
ØΔίνεται υλικό για κάποιο θέμα στους μαθητές, αυτό συνοδεύεται από οδηγίες για πρόσβαση σε πληροφορίες που δεν θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνονται στο φυλλάδιο.
ØΟι οδηγίες αυτές μπορεί να είναι υπό τη μορφή προτεινόμενης βιβλιογραφίας ή κάποιες διευθύνσεις στο δίκτυο κλπ.
ØΗ χρήση των υπερδεσμών μπορεί να φέρει τους μαθητές σε άμεση επαφή με μια σειρά από πηγές των οποίων η πρόσβαση αλλιώς θα ήταν από δύσκολη μέχρι απαγορευτική.
ØΣε ένα μάθημα ιστορίας μπορεί να δοθεί ένα κείμενο σχετικό με το πρόσωπο ή το γεγονός που είναι υπό μελέτη (όπως το μάθημα της ημέρας) για να βοηθηθούν οι μαθητές.
ØΜπορεί να εισαχθούν υπερδεσμοί σε εικόνες σχετικές με το θέμα (προσωπογραφίες του ήρωα, πίνακες ζωγραφικής που αναφέρονται στο γεγονός) ή ακόμη και σε ηχητικά ντοκουμέντα αν το θέμα έχει να κάνει με τη νεότερη ιστορία (ανακοινωθέντα, διαγγέλματα, κλπ)
ØΑν στο κείμενο γίνονται αναφορές για ένα μέρος το οποίο πολλοί μαθητές δεν έχουν επισκεφτεί, είναι εύκολο να υπερ-συνδεθεί το όνομα αυτό άμεσα με μια σχετική διεύθυνση στο δίκτυο. Το ίδιο μπορεί να γίνει με έναν συγγραφέα και με άμεση σύνδεση σε μια βιογραφία του κλπ.
ØΟ υπερδεσμός μπορεί να αναφέρεται επίσης σε αυθεντικές πηγές (αυθεντικά χειρόγραφα ή ψηφιοποιημένο υλικό βιβλίων)
Χρήση WordArt
ØΖητείται να χρησιμοποιηθούν τα εργαλεία Σχεδίασης και το WordArt προκειμένου να δημιουργηθεί μια σελίδα οριζόντιου προσανατολισμού, χωρισμένη σε 4 στήλες, ένα διαφημιστικό φυλλάδιο για έναν οποιοδήποτε ταξιδιωτικό προορισμό.
ØΤο φυλλάδιο θα πρέπει σε κάθε στήλη να περιέχει συγκεκριμένες πληροφορίες:
Ø(1η στήλη): Μια περιγραφή του ταξιδιωτικού προορισμού
Ø(2η στήλη): Προτάσεις για δραστηριότητες αναψυχής - ψυχαγωγίας που προσφέρονται στην περιοχή
Ø(3η στήλη): Τι εφόδια πρέπει να έχει μαζί του ο ταξιδιώτης
Ø(4η στήλη): Συστάσεις μετακίνησης: (Πληροφορίες για το πως μπορεί να φτάσει στον προορισμό και αφού φτάσει εκεί στη συνέχεια πληροφορίες για τις μετακινήσεις του στη γύρω περιοχή)
Κατασκευή ημερολογίου
ØΚατασκευή ενός πίνακα (τα κελιά του θα χρησιμεύσουν ως χώρος για κάθε μέρα του μήνα).
ØΣε κάθε κελί θα μπει η αντίστοιχη ημερομηνία και αντίστοιχα μια εικόνα ή ένα μικρό κείμενο για ένα γεγονός που συνδέεται με τη συγκεκριμένη μέρα (εορταζόμενος άγιος, μια εθνική γιορτή, ένα παλαιότερο γεγονός που έγινε την ίδια μέρα, μια διοργάνωση, το γενέθλιο μιας μεγάλης προσωπικότητας).
ØΤο κείμενο ή η εικόνα θα είναι σύνδεσμος προς μια άλλη σελίδα, εικόνα, χάρτη, αρχείο ήχου ή video κλπ.
ØΠαραλλαγή ένα αντίστοιχο ημερολόγιο που να περιλαμβάνει τις γενέθλιες ημέρες όλων των μαθητών του τμήματος ή τις ημέρες της ονομαστικής εορτής τόσο των μαθητών όσο και των καθηγητών τους.
Δημιουργία εφημερίδας
ØΓραμμένη από αυτούς.
ØΧρήσιμα εργαλεία θα μπορούσαν να είναι:
oμια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή,
oτα ρεπορτάζ που μπορούν να πάρουν οι ίδιοι οι μαθητές,
oτο διαδίκτυο.
ØΜια ομιλία που θα γίνει στο χώρο του σχολείου, για παράδειγμα, είναι καλή αφορμή για να γράψουν για το τι είδαν (ποιος, τι, που, πότε, γιατί). Κάποιοι μπορούν να πάρουν μια σύντομη συνέντευξη από τον ομιλητή.
ØΈνα γεγονός της επικαιρότητας (πχ οι πρόσφατες πυρκαγιές-πληροφορίες από το δίκτυο, σχετικές φωτογραφίες, έκκληση για συγκέντρωση σχολικών ειδών που θα σταλούν σε μαθητές των περιοχών κλπ).
ØΑξιοποίηση των δυνατοτήτων των πινάκων, πλαισίου κειμένου, υπερδεσμών (για περίπτωση online εφημερίδας).
Κατασκευή λεξικού όρων
ØΤέλος ενότητας
ØΣυγκεντρωτική παρουσίαση όλων των σχετικών όρων της ενότητας με τη μορφή κειμένου ενός «λεξικού» όρων (γεωμετρία για παράδειγμα: έννοιες όπως ύψος, βάση, διάμεσος, διχοτόμος, ισόπλευρο τρίγωνο, ισοσκελές κλπ).
ØΤοποθετούνται οι νέοι όροι σε αλφαβητική σειρά.
ØΓια κάθε έναν υπάρχει παρακάτω στο κείμενο η ερμηνεία του.
Ø Με τη χρήση σελιδοδεικτών εισάγεται σε κάθε λέξη υπερδεσμός, ο οποίος με την ενεργοποίηση του μεταφέρει τον αναγνώστη σε εκείνη τη θέση του κειμένου όπου βρίσκεται η ερμηνεία του όρου.
ØΤο λεξικό αυτό εμπλουτίζεται κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, κάθε φορά που έχει ολοκληρωθεί μια ενότητα, με την προσθήκη νέων όρων
Διάφορα:
1. Δημιουργία πίνακα με το ωρολόγιο πρόγραμμα της τάξης.
•Αντί να δίνουμε έτοιμο το πρόγραμμα μπορούμε να τους μάθουμε να το κάνουν μόνοι τους και να το διακοσμήσουν.
2. Η χρήση του πίνακα μπορεί να συνδυαστεί με πολλές δραστηριότητες γραμματικής, όπως να δημιουργήσουν ένα πίνακα και στη μια στήλη να γράψουν τα ρήματα ενός κειμένου, σε μια άλλη τα ουσιαστικά και σε μια άλλη τα επίθετα.
3.Οργάνωση πληροφοριών από διαφορετικές πηγές με στόχο την σύγκριση , ανάλυση δεδομένων και εξαγωγή συμπερασμάτων.
Ένας πίνακας θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως οργάνωση πληροφοριών που θα βοηθήσουν στη σύγκριση στοιχείων από δύο κείμενα.
Π.χ. Στοιχεία για το «Πριν» και «Τώρα» οργανώνονται σε ένα πίνακα και τα παιδιά σχεδιάζουν τον πίνακα, αποφασίζοντας τους τομείς σύγκρισης όπως συγκοινωνίες, ενδυμασία, επαγγέλματα, τροφές κ.λ.π.
4.Κείμενο χωρίς σημεία στίξης.
Τα παιδιά συμπληρώνουν τα σημεία στίξης.
Υπάρχει παρόμοια δραστηριότητα στο βιβλίο Τετράδιο Εργασιών της Στ Δημοτικού, Ενότητα 2, Δραστηριότητα 11, σ.29.
Το κείμενο μπορεί να σαρωθεί και να μετατραπεί σε word document, ώστε να μην είναι ανάγκη να το γράψουμε στο Η.Υ.
5.Δίνεται κείμενο που δεν φαίνονται οι παράγραφοι,
και τα παιδιά καλούνται να το χωρίσουν σε παραγράφους.
6.Ετοιμασία ερωτηματολογίου για κάποια έρευνα. Έμφαση στη διατύπωση ενός τέτοιου είδους κειμένου.
Αυτή η δραστηριότητα μπορεί να συνδυαστεί με συλλογή δεδομένων, ανάλυση και δημιουργία γραφικών παραστάσεων στην EXCEL
και ακολούθως να γίνει μια παρουσίαση στο Powerpoint για την όλη διαδικασία με τα αποτελέσματα της.
7.Δίνεται ένα έτοιμο κείμενο το οποίο ο μαθητής εμπλουτίζει με δευτερεύουσες προτάσεις,τις οποίες εντάσσει μέσα στις ήδη υπάρχουσες προτάσεις του κειμένου κατά λειτουργικό τρόπο
8.Δίνονται λέξεις και οι μαθητές τις τοποθετούν σε αλφαβητική σειρά με τα εργαλεία copy-paste.
9.Χρήση των εργαλείων της WORD για δημιουργία ενός καθοδηγητικού σχεδιαγράμματος (π.χ. το που βρίσκεται το σπίτι μου).
10.Συγχώνευση δύο κειμένων. (Συμπληρώνουμε πληροφορίες από τα δύο κείμενα σε ένα τρίτο που αποτελεί την συγχώνευση τους)
11. Μετατρέπουμε ένα μεγάλο κείμενο σε κύρια σημεία (λίστα) .
12.Παίρνουμε ένα μεγάλο κείμενο (από το διαδίκτυο) και με τον περιορισμό αριθμού λέξεων
(χρησιμοποιώντας το word count της word, π.χ μέχρι 150 λέξεις) γράφουμε περίληψη
13.Μετατροπή κειμένου:
• Από εκτενές κείμενο σε αγγελία,
• Από κείμενο σε πλάγιο λόγο σε κείμενο σε ευθύ λόγο και αντιστρόφως.
• Από ενικό σε πληθυντικό
• Από ένα χρόνο σε άλλο.
• Από μια έγκλιση σε άλλη (π.χ. Υποτακτική σε Προστακτική): τη συγγραφή συνταγών «Να τοποθετήσετε…» σε «Τοποθετήστε…».
• Ύφος
Πλεονεκτήματα_μειονεκτήματα
Υπερμεσικό (με χρήση υπερσυνδέσμων).
Ευνοεί την πολυτροπικότητα (δυνατότητα να ενσωματώνει διαφορετικές μορφές π.χ. εικόνες – οπτικοποίηση στις κοιν. επιστήμες).
Δυνατότητες πολλαπλάσιες των παραδοσιακών μέσων άρση των περιορισμών από το γράψιμο με το χέρι:
ευκολία στην παραγωγή των κειμένων ακόμη, πβ. concept keyboard
πριν το παιδί διδαχθεί να γράφει τα γράμματα του αλφαβήτου, μπορεί να «τσιμπάει» με το δάχτυλό του γράμματα ή λέξεις
γράφουν περισσότερο, καθώς δε βαριούνται, πβ. «το πληκτρολόγιο δεν πονάει το χέρι σου».
δυνατότητα διόρθωσης και ανασχεδιασμού του γραπτού κειμένου -ειδικά στο γράψιμο των παιδιών
ευελιξία στο γράψιμο
μέσω της οθόνης σε κοινή θέα, δεν είναι πια απολύτως προσωπικά.
συνεργασία, ανταλλαγή απόψεων και τη συζήτηση πάνω στο κείμενο
το κείμενο που έχουν μπροστά τους στην οθόνη δεν είναι το τελικό αλλά μπορεί να αλλάξει, να αποθηκευτεί, να ανακληθεί, να τυπωθεί
ευχέρεια να επεμβαίνει χωρίς να διακόπτει τη δυναμική της ομάδας, χωρίς μάλιστα να αφήνει «κόκκινα σημάδια».
εύκολη επέμβαση και τροποποίηση χωρίς οι σημάδια,
μονιμότητα ως δυνατότητα αποθήκευσης, εμφάνισης αποστολής κ.λπ.
δυνατότητα ανασχεδιασμού
Που μπορεί να χρησιμοποιηθεί;
σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα αλλά κυρίως στη Γλώσσα.