Στόχος:
Øη ανάπτυξη της ικανότητας αξιολόγησης του σχετικού λογισμικού υποστήριξης της γλωσσικής διδασκαλίας,
Øη αξιολόγηση σεναρίων που κινούνται σ’ αυτή την κατεύθυνση
Øη ικανότητα προσαρμογής σεναρίων που θα αξιοποιούν τα υπολογιστικά περιβάλλοντα (όπως η επεξεργασία κειμένου) προς την κατεύθυνση του πολυγραμματισμού.
Προτεινόμενα λογισμικά (ενδεικτικά)
Κλειστά περιβάλλοντα και συσχέτισή τους με τις σύγχρονες γλωσσοδιδακτικές αντιλήψεις (π.χ λογισμικά Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Ιδεοκατασκευές, Λογομάθεια, κλπ.)
Ανοιχτά περιβάλλοντα και γλωσσική διδασκαλία
(Επεξεργασία Κειμένου, Σώματα Κειμένων, Ηλεκτρονικά Λεξικά Κόμβου Ελληνικής Γλώσσας)
Ηλεκτρονικά περιβάλλοντα παραγωγής λόγου:
Γλώσσα - Παιδαγωγική προσέγγιση
Α. Η γλώσσα ως αντικείμενο διδασκαλίας
Η έμφαση δίνεται στην υποστήριξη που παρέχουν τα κλειστά και ανοιχτά περιβάλλοντα σε ζητήματα γλωσσικής ενημερότητας και λειτουργίας της γλώσσας.
Β. Η γλώσσα ως μέρος των κοινωνικών πρακτικών και ΤΠΕ
Η έμφαση δίνεται στις ΤΠΕ ως μέσα πρακτικής γραμματισμού:
Øτεχνικές ιδιαιτερότητες σε σχέση με την παραδοσιακή τεχνολογία παραγωγής και πρόσληψης λόγου [π.χ. ο επεξεργαστής κειμένου και τα συνοδευτικά εργαλεία του (διορθωτής, λεξικό συνωνύμων].
ØΔημιουργία αυθεντικών περιστάσεων επικοινωνίας, χρήση διαφοροποιημένου – επικοινωνιακού λόγου.
ØΑνάλυση των περιστάσεων επικοινωνίας και δημιουργία του κατάλληλου κειμένου: συμβατικού, ψηφιακού.
ØΙδιαιτερότητες του ψηφιακού κειμένου. Εξοικείωση με διαφορετικά κειμενικά είδη, το υπερκείμενο, τα πολυτροπικά κείμενα, την ιδιαιτερότητα των βάσεων δεδομένων ως περιβαλλόντων αναζήτησης γλωσσικού υλικού.
Γ. Τα ηλεκτρονικά περιβάλλοντα ως περιβάλλοντα διδασκαλίας του γραπτού λόγου.
Τέτοια περιβάλλοντα είναι τα προγράμματα Επεξεργασίας κειμένου που επιτρέπουν να αντιληφθούμε το γράψιμο ως διαδικασία.
ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΙΔΕΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Είναι ένα λογισμικό που βασιζόμενο στη θεωρία μάθησης του Vygotsky και στα γνωσιακά μοντέλα γραφής των γνωστικών Bereiter & Scardamalia παρέχει τις απαραίτητες οδηγίες για την ολοκλήρωση αφηγηματικών και περιγραφικών κειμένων σε ατομική βάση, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατον, στην παραδοσιακή τάξη.
Χρησιμοποιείται ως μια δεξιότητα και ένα μέσο αυτοέκφρασης στο πλαίσιο της ομαδοσυνεργατικής παραγωγής του γραπτού λόγου.
Αναπτύσσεται έτσι μια μορφή μεταγνώσης με την επίγνωση διαδικασιών της ατομικής, της συλλογικής και της κριτικής σκέψης, μέσα από ομαδικές δραστηριότητες.
Βασικός στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι να βοηθηθούν οι μαθητές/τριες στη βαθμιαία μετάβαση από το μοντέλο της συνειρμικής γραφής στο μοντέλο της επεξεργασμένης γραφής.
Η γραπτή έκφραση αντιμετωπίζεται ως μια ενεργητική διαδικασία. Δίνεται μεγαλύτερη έμφαση και προσοχή στις διαδικασίες της γραφής που εκτελεί ο συγγραφέας όταν γράφει, παρά στο περιεχόμενο και στο τελικό προϊόν.
Η εκμάθηση του γραπτού λόγου αντιμετωπίζεται ως ένα θέμα στενά συνδεδεμένο με τη σχολική εξέλιξη και πορεία του παιδιού, εφόσον ο γραπτός λόγος αποτελεί το κυριότερομέσο με το οποίο οι μαθητές δείχνουν τις γνώσεις τους σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα .
Οι «Ιδεοκατασκευές» παρέχουν βοήθεια με τρεις τρόπους:
α) με υποστηρίξεις που αφορούν την βραχυχρόνια μνήμη
β) με μεταγνωστικές οδηγίες για μια υψηλότερου επιπέδου αξιολόγηση, επανεξέταση και κατανόηση του κειμένου και της διαδικασίας γραφής και
γ) με μεταγνωστικές οδηγίες που αφορούν τις δομές του κειμένου (π.χ. παράγραφοι, προτάσεις, ορθογραφία), το είδος του κειμένου, τους στόχους του συγγραφέα και τοακροατήριο για το οποίο γράφεται το κείμενο.
Τμήμα από εργασία του Γ. Μόκια
....γίνεται σαφές ότι η παιδαγωγική αξιοποίηση του λογισμικού ΙΔΕΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικά οφέλη στο μαθητή/τρια, ιδιαίτερα σ’ αυτόν/ή που αντιμετωπίζει μικρή ή μεγάλη δυσκολία στην παραγωγή και κατανόηση του γραπτού λόγου.
Σημαντικά σημεία που συνηγορούν υπέρ της παιδαγωγικής αξιοποίησης του λογισμικού είναι τα εξής:
α)Το λογισμικό αντιλαμβάνεται το γραπτό λόγο σαν ενεργητική διαδικασία δημιουργίας(δημιουργική γραφή) παρά στο τελικό προϊόν,
β) Με τη βοήθεια του λογισμικού οι μαθητές/-τριες γράφουν συγκροτημένα σε διαδοχικές φάσεις δημιουργίας καλλιεργώντας κατ’ αυτό τον τρόπο την δημιουργική και κριτική σκέψη,
γ)Το λογισμικό χρησιμεύει επιπλέον σαν μέσο αυτογνωσίας και αυτοελέγχου καθώς ο χρήστης παρακολουθεί κατά τη συγγραφή τις ενέργειές του και επομένως τις διαδικασίες της σκέψης του, παρεμβαίνει άμεσα, συμπληρώνει και διορθώνει εύκολα και γρήγορα λέξεις ή προτάσεις αποχτώντας γνωστικές και μεταγνωστικές δεξιότητες,
δ)το λογισμικό είναι σύμφωνο με τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος σπουδών που αναφέρονται στην δημιουργική γραφή, στην καλλιέργεια της ευαισθησίας, στην ανάπτυξη της φαντασίας, στην αισθητική καλλιέργεια και στην καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης,
ε)ευνοεί την ομαδοσυνεργατική παραγωγή γραπτού λόγου, ενθαρρύνοντας την ομάδα να καθορίσει στόχους και να χαράξει συνεργατικά δρόμους πραγματοποίησης των στόχων, στ)απ’ την άλλη το λογισμικό εξατομικεύει την παραγωγή γραπτού λόγου καθώς ο/η μαθητής/τρια προχωρά σύμφωνα με το δικό του/της ρυθμό μάθησης και σύμφωνα με τις δικές του/της ανάγκες και ικανότητες., επαναλαμβάνοντας όσες φορές θέλει μια δραστηριότητα χωρίς να προκαλεί αρνητικούς σχολιασμούς ή εκνευρισμούς,
ζ)Το λογισμικό είναι ένας υπομονετικός δάσκαλος που δεν κουράζεται, δε θυμώνει και δεν απελπίζεται (Σπαντιδάκης 2004).
Αντίλογος στην παιδαγωγική αξιοποίηση του λογισμικού θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα εξής:
α)προϋποθέτει αυξημένη ικανότητα στη γραφή κειμένου στον Η/Υ με χρήση πληκτρολογίου, δραστηριότητα που χαρακτηρίζεται χρονοβόρα και μη εφικτή για τους περισσότερους μαθητές δημοτικού σχολείου,
β)υποστηρίζει τη δόμηση του γραπτού κειμένου με καθορισμένες από το λογισμικό ενέργειες, οι οποίες δεν επιδέχονται τροποποίηση ή μετασχηματισμό από το χρήστη,
γ)οι θεωρήσεις ορισμένων παιδαγωγών και θεωρητικών της Γλώσσας ότι ο γραπτός λόγος δεν είναι διδάξιμος με την έννοια ότι δομείται με βάση συγκεκριμένες φόρμες, αλλά είναι προϊόν φυσικής νοητικής εξέλιξης, ωρίμανσης και εμπειρίας που συμβαδίζει με την ηλικία του ατόμου.