Ptolemaeus

Een van de eerste geografen die Holland cartografisch in beeld bracht was de Griekse astronoom Claudius Ptolemaeus. Zijn metingen dateren uit de tweede eeuw en behoeven overwegend correcties voor de lengtegraad, aangezien hij de vaste meridiaanbreedte van een vierkant vlak hanteerde, en niet uitging van een bol, zoals wij. De geograaf en wiskundige was werkzaam in Alexandrië. Hij bouwde voort op werk en waarnemingen van Hipparchus en schreef een samenvatting van de toenmalige sterrenkunde. Dit werk, bekend onder de Arabische titel Almagest, is tot in de 16de eeuw van fundamenteel belang geweest in de sterrenkunde en bevat het geocentrische wereldbeeld, de epicykeltheorie, koordentafels (voorlopers van de latere sinustabellen) en beschrijvingen van instrumenten. Geographia was een van de eerste werken herdrukt in de Renaissance en van groot belang vanwege de ontdekkingsreizen. De cijfers voor de coördinaten in de kantlijn schijnen eenvoudig, maar de 5 lijkt bijna een 4, en dan de bol corrigeren, let daar dus op. Batavia is het noordelijke gewest ten westen van de Renus fluvius of Rijn. De rivierlopen ogen soms onnatuurlijk aangezien men dan de hele rivierarm als landgrens gebruikte. Men heeft ook een kaartje (II) van het oostgebied gemaakt (Zie: Over Frieslands verleden).

(I) Batavia bij Ptolemaeus

Germania Inferior:

Renus flu.: Rijn: Bathavi

1. Lugoninú: Loosduinen, 2. Butavodurú: Bodegraven, 3. Luppia: Lopik, 4. Veterna: Vetera Traiectum Utrecht, 5. Agrippinensis: Nijmegen, 6. Bonna: Pannerden, 7. Postrativa: Vorstenberg, 8. Moronatú: Rheinberg

Mosa flu.: Maas: Monappi, Erusij

9. Duseportus: Poortugaal, 10. Castellú: Dordrecht, 11. Basaaí: Beesd

© 2019 F.N. Heinsius