9.4


मया ततमिदं सर्वं जगदव्यक्तमूर्तिना ।

मत्स्थानि सर्वभूतानि न चाहं तेष्ववस्थित: ॥ ४ ॥


mayā tatam idaṁ sarvaṁ

jagad avyakta-mūrtinā

mat-sthāni sarva-bhūtāni

na cāhaṁ teṣv avasthitaḥ


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


майа̄ — Мной; (асмад, 3.1)

татам — пронизана; (c, 1.1)

идам — это; (c, 1.1)

сарвам — все; (c, 1.1)

джагат — мироздание; (c, 1.1)

авйакта-мӯртина̄ — непроявленной формой; (ж, 3.1)

мат-стха̄ни — находящиеся во Мне; (c, 1.3)

сарва-бхӯта̄ни — все живые существа; (c, 1.3)

на — не; (ав)

ча — также; (ав)

ахам — Я; (асмад, 1.1)

тешу — в них; (тад, с, 7.3)

авастхитах̣ — находящийся (м, 1.1) 


अन्वय:  anvayaḥ


अव्यक्तमूर्तिना च मया इदं सर्वं जगत् ततम्। सर्वभूतानि मत्स्थानि । अहं तेषु न अवस्थितः। 

avyaktamūrtinā ca mayā idaṃ sarvaṃ jagat tatam| sarvabhūtāni matsthāni | ahaṃ teṣu na avasthitaḥ| 

Дословный перевод:

Непроявленной формой Моею этот весь мир пронизан. Все живые существа во Мне находящиеся. Я в них не находящийся.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


tadevaṃ vaktavyatayā prastutasya jñānasya stutyā śrotāramabhimukhīkṛtya tadeva jñānaṃ kathayati mayeti dvābhyām | avyaktā'tīndriyā mūrtiḥ svarūpaṃ yasya | tādṛśena mayā kāraṇabhūtena sarvamidaṃ jagattataṃ vyāptam | tatsṛṣṭvā tadevānuprāviśatityādi śruteḥ | ataeva kāraṇabhūte mayi tiṣṭhantīti matsthāni sarvāṇi bhūtāni carācarāṇi | evamapi ghaṭādiṣu kāryeṣu mṛttikeva teṣu bhūteṣu nāhamavasthitaḥ | ākāśavadasaṅgatvāt ||4|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||9.4|| --,mayā mama yaḥ paro bhāvaḥ tena tataṃ vyāptaṃ sarvam idaṃ jagat avyaktamūrtinā na vyaktā mūrtiḥ svarūpaṃ yasya mama so'hamavyaktamūrtiḥ tena mayā avyaktamūrtinā? karaṇagocarasvarūpeṇa ityarthaḥ| tasmin mayi avyaktamūrtau sthitāni matsthāni? sarvabhūtāni brahmādīni stambaparyantāni| na hi nirātmakaṃ kiñcit bhūtaṃ vyavahārāya avakalpate| ataḥ matsthāni mayā ātmanā ātmavattvena sthitāni? ataḥ mayi sthitāni iti ucyante| teṣāṃ bhūtānām ahameva ātmā ityataḥ teṣu sthitaḥ iti mūḍhabuddhīnāṃ avabhāsate ataḥ bravīmi -- na ca ahaṃ teṣu bhūteṣu avasthitaḥ? mūrtavat saṃśleṣābhāvena ākāśasyāpi antaratamo hi aham| na hi asaṃsargi vastu kvacit ādheyabhāvena avasthitaṃ bhavati||ata eva asaṃsargitvāt mama --,


Перевод


В Своей непроявленной форме Я пронизываю всю вселенную. Все существа пребывают во Мне, но Я — не в них.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика