9.29
समोऽहं सर्वभूतेषु न मे द्वेष्योऽस्ति न प्रिय: ।
ये भजन्ति तु मां भक्त्या मयि ते तेषु चाप्यहम् ॥ २९ ॥
samo ’haṁ sarva-bhūteṣu
na me dveṣyo ’sti na priyaḥ
ye bhajanti tu māṁ bhaktyā
mayi te teṣu cāpy aham
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
самах̣ — одинаково относящийся; (м, 1.1)
ахам — Я; (асмад, 1.1)
сарва-бхӯтешу — ко всем живым существам; (с, 7.3)
на — не; (ав)
ме — Мне; (асмад, 6.1)
двешйах̣ — ненавистен; (м, 1.1)
асти — есть; (лаТ, 1.1)
на — ни; (ав)
прийах̣ — дорог; (м, 1.1)
йе — которые; (йад, 1.3)
бхаджанти — поклоняются; (лаТ, 1.3) https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1153?type=ting
ту — но; (ав)
ма̄м — Мне; (асмад, 2.1)
бхактйа̄ — с преданностью; (ж, 3.1)
майи — во Мне; (асмад, 7.1)
те — они (такие люди); (тад, 1.3)
тешу — в них; (тад, 7.1)
ча — также; (ав)
апи — безусловно; (ав)
ахам — Я (асмад, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
अहं सर्वभूतेषु समः , द्वेष्यः मे न अस्ति , प्रियः न। ये तु मां भक्त्या भजन्ति , ते मयि , अहं तेषु च अपि।
ahaṃ sarvabhūteṣu samaḥ , dveṣyaḥ me na asti , priyaḥ na| ye tu māṃ bhaktyā bhajanti , te mayi , ahaṃ teṣu ca api|
Дословный перевод:
Я ко всем существам одинаковый, ненавистного Мне нет, дорогого нет. Которые однако Мне с преданностью поклоняются, они во Мне, Я в них также.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
yadi bhaktebhya eva mokṣaṃ dadāsi nābhaktebhyastarhi tavāpi kiṃ rādadveṣādikṛtaṃ vaiṣamyamasti ? netyāha samo'hamiti | samo'haṃ sarveṣvapi bhūteṣu | ato me mama priyaśca dveṣyaśca nāstyeva | evaṃ satyapi ye māṃ bhajanti te bhaktā mayi vartante | ahamapi teṣvanugrāhakatayā varte | ayaṃ bhāvaḥ yathā agneḥ svalevakeṣveva tamaḥśītādiduḥkhamapākurvato'pi na vaiṣamyam | yathā vā kalpavṛkṣasya | tathaiva bhaktapakṣapātino'pi mama vaiṣamyaṃ nāstyeva | kintu madbhakterevāyaṃ mahimeti ||29||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||9.29|| --,samaḥ tulyaḥ ahaṃ sarvabhūteṣu| na me dveṣyaḥ asti na priyaḥ| agnivat aham -- dūrasthānāṃ yathā agniḥ śītaṃ na apanayati? samīpam upasarpatāṃ apanayati tathā ahaṃ bhaktān anugṛhṇāmi? na itarān| ye bhajanti tu mām īśvaraṃ bhaktyā mayi te -- svabhāvata eva? na mama rāganimittam mayi vartante| teṣu ca api ahaṃ svabhāvata eva varte? na itareṣu| na etāvatā teṣu dveṣo mam||śrṛṇu madbhaktermāhātmyam --,
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
yadi bhaktānevānugṛhṇāsi nābhaktān | tato rāgadveṣavattvena kathaṃ parameśvaraḥ syā iti netyāha samo'hamiti | sarveṣu prāṇiṣu samastulyo'haṃ sadrūpeṇa sphuraṇarūpeṇānandarūpeṇa ca svābhāvikenaupādhikena cāntaryāmitvena | ato namama dveṣaviṣayaḥ prītiviṣayo vā kaścidasti sāvitrasyeva gaganamaṇḍalavyāpinaḥ prakāśāsya | tarhi kathaṃ bhaktābhaktayoḥ phalavaiṣamyaṃ tatrāha ye bhajanti tu ye tu bhajanti sevante māṃ sarvakarmasamarpaṇarūpayā bhaktyā | abhaktāpekṣayā bhaktānāṃ viśeṣadyotanārthastuśabdaḥ | ko'sau ? mayi te ye madarpitairniṣkāmaiḥ
karmabhiḥ śodhitāntaḥkaraṇāste nirastasamastarajastamomalasya sattvodrekeṇātisvacchasyāntaḥkaraṇasya sadā madākārā vṛttimupainpanmānenotpādayanto mayi vartante | ahamapyatisvacchāyāṃ tadīyacittavṛttau pratibimbitasteṣu varte | cakāro'vadhāraṇārthasta eva mayi teṣvevāhamiti |
svacchasya hi dravyasyāyameva svabhāvo yena sambadhyate tadākāraṃ gṛhṇātīti | svacchadravyasambaddhasya ca vastuna eṣa eva svabhāvo yattatra pratiphalatīti | tathāsvacchadravyasyāpyeṣa eva svabhāvo yatsvasambaddhasyākāraṃ na gṛhṇātīti | asvacchadravyasambaddhasya ca vastuna eṣa eva svabhāvo yattatra na pratiphalatīti | yathā hi sarvatra vidyamāno'pi sāvitraḥ prakāśaḥ svacche darpaṇādāvevābhivyajyate na tvasvacche ghaṭādau | tāvatā na darpaṇe rajyati na vā dveṣṭi ghaṭam | evaṃ sarvatra samo'pi svacche bhaktacitte'bhivyajyamāno'svacche cābhakticitte'nabhivyajyamāno'haṃ na rajyāmi kutracit | na vā dveṣmi kaṃcit | sāmagrīmaryādayā jāyamānasya kāraysāparyanuyojyatvāt | vahnivatkalpataruvaccāvaiṣamyaṃ
vyākhyeyam ||29||
Перевод
Я ни к кому не питаю ни вражды, ни пристрастия. Я одинаково отношусь ко всем. Но тот, кто с любовью и преданностью служит Мне, — тот Мой друг. Он всегда в Моем сердце, и Я ему тоже друг.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика