9.19
तपाम्यहमहं वर्षं निगृह्णाम्युत्सृजामि च ।
अमृतं चैव मृत्युश्च सदसच्चाहमर्जुन ॥ १९ ॥
tapāmy aham ahaṁ varṣaṁ
nigṛhṇāmy utsṛjāmi ca
amṛtaṁ caiva mṛtyuś ca
sad asac cāham arjuna
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
тапа̄ми — дарую тепло; (лаТ, 3.1)
ахам — Я; (асмад, 1.1)
ахам — Я; (асмад, 1.1)
варшам — дождь; (м, 2.1)
нигр̣хн̣а̄ми — останавливаю; (лаТ, 3.1)
утср̣джа̄ми — посылаю; (лаТ, 3.1)
ча — также; (ав)
амр̣там — бессмертие; (с, 2.1)
ча — и; (ав)
эва — конечно; (ав)
мр̣тйух̣ — смерть; (м, 1.1)
ча — и; (ав)
сат — дух; (с, 1.1)
асат — материя; (с, 1.1)
ча — и; (ав)
ахам — Я; (асмад, 1.1)
арджуна — о Арджуна (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
अर्जुन! अहं तपामि, अहं वर्षं निगृह्णामि, अहम् उत्सृजामि च। अहम् एव अमृतं च मृत्युः च सत् असत् च।
arjuna! ahaṃ tapāmi, ahaṃ varṣaṃ nigṛhṇāmi, aham utsṛjāmi ca| aham eva amṛtaṃ ca mṛtyuḥ ca sat asat ca|
Дословный перевод:
Арджуна! Я дарую тепло, Я дождь останавливаю, Я посылаю также. Я бессмертие и смерть, дух и материя.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kiṃ ca tapāmyahamiti | ādityātmanā sthitvā nidāghakāle tapāmi jagatastāpaṃ karomi | vṛṣṭisamaye ca varṣamutsṛjāmi vimuñcāmi | kadācittu varṣaṃ nigṛhṇāmyākarṣāmi | amṛtaṃ jīvanaṃ mṛtyuśca nāśaḥ | satsthūlaṃ dṛśyam | asacca sūkṣmadṛśyam | etaṃ sarvamahameveti | evaṃ matvā māmeva bahudhopāsata iti pūrvenaivānvayaḥ ||19||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||9.19|| --,tapāmi aham ādityo bhūtvā kaiścit raśmibhiḥ ulbaṇaiḥ| ahaṃ varṣaṃ kaiścit raśmibhiḥ utsṛjāmi| utsṛjya punaḥ nigṛhṇāmi kaiścit raśmibhiḥ aṣṭabhiḥ māsaiḥ punaḥ utsṛjāmi prāvṛṣi| amṛtaṃ caiva devānām? mṛtyuśca martyānām| sat yasya yat saṃbandhitayā vidyamānaṃ tat? tadviparītam asacca eva aham arjuna| na punaḥ atyantameva asat bhagavān? svayaṃ kāryakāraṇe vā sadasatī||ye pūrvoktaiḥ nivṛttiprakāraiḥ ekatvapṛthaktvādivijñānaiḥ yajñaiḥ māṃ pūjayantaḥ upāsate jñānavidaḥ? te yathāvijñānaṃ māmeva prāpnuvanti| ye punaḥ ajñāḥ kāmakāmāḥ --,
Перевод
О Арджуна, это Я дарую тепло, посылаю и останавливаю дожди. Я бессмертие и Я олицетворенная смерть. И материя, и дух покоятся во Мне.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика