8.22
पुरुष: स पर: पार्थ भक्त्या लभ्यस्त्वनन्यया ।
यस्यान्त:स्थानि भूतानि येन सर्वमिदं ततम् ॥ २२ ॥
puruṣaḥ sa paraḥ pārtha
bhaktyā labhyas tv ananyayā
yasyāntaḥ-sthāni bhūtāni
yena sarvam idaṁ tatam
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
пурушах̣ — Верховная Личность; (м, 1.1)
сах̣ — Он; (тад, м, 1.1)
парах̣ — Верховный Господь, которому нет равных; (м, 1.1)
па̄ртха — о сын Притхи; (м, 8.1)
бхактйа̄ — преданным служением; (ж, 3.1)
лабхйах̣ — тот, кого следует постичь; (м, 1.1)
ту — но; (ав)
ананйайа̄ — чистым, непрерывным; (ж, 3.1)
йасйа — которого; (йад, м, 6.1)
антах̣-стха̄ни — находящийся внутри; (с, 1.3)
бхӯта̄ни — живые существа; (с, 1.3)
йена — которым; (йад, м, 3.1)
сарвам — все; (с, 1.1)
идам — это (все, что мы видим вокруг); (с, 1.1)
татам — пронизано (с, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
पार्थ! भूतानि यस्य अन्तःस्थानि, येन इदं सर्वं ततम्, सः तु परः पुरुषः अनन्यया भक्त्या लभ्यः।
pārtha! bhūtāni yasya antaḥsthāni, yena idaṃ sarvaṃ tatam, saḥ tu paraḥ puruṣaḥ ananyayā bhaktyā labhyaḥ|
Дословный перевод:
О сын Притхи! Живые существа которого находящиеся внутри, которым это все пронизанно, Он — высшая Верховная Личность, чистой преданностью постигаемая.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
tatprāptau ca bhaktirantaraṅgopāya ityuktamevetyāha puruṣa iti | sa cāhaṃ paraḥ puruṣo'nanyayā | na vidyate'nyaḥ śaraṇatvena yasyāṃ tayaikāntabhaktyaiva labhyaḥ | nānyathā | paratvamevāha yasya kāraṇabhūtasyāntarmadhye bhūtāni sthitāni | yena ca kāraṇabhūtenedaṃ sarvaṃ jagattataṃ vyāptam ||22||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||8.22|| --,puruṣaḥ puri śayanāt pūrṇatvādvā sa paraḥ pārtha paraḥ niratiśayaḥ yasmāt puruṣāt na paraṃ kiñcit| saḥ bhaktyā labhyastu jñānalakṣaṇayā ananyayā ātmaviṣayayā| yasya puruṣasya antaḥsthāni madhyasthāni bhūtāni kāryabhūtāni kāryaṃ hi kāraṇasya antarvarti bhavati| yena puruṣeṇa sarvaṃ idaṃ jagat tataṃ vyāptam ākāśeneva ghaṭādi||prakṛtānāṃ yogināṃ praṇavāveśitabrahmabuddhīnāṃ kālāntaramuktibhājāṃ brahmapratipattaye uttaro mārgo vaktavya iti yatra kāle ityādi vivakṣitārthasamarpaṇārtham ucyate āvṛttimārgopanyāsaḥ itaramārgastutyarthaḥ --,
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
idānīmananyacetāḥ satataṃ yo māṃ smarati nityaśaḥ tasyāhaṃ sulabhaḥ iti prāguktaṃ bhaktiyogameva tatprāptyupāyamāha puruṣa sa iti | sa paro niratiśayaḥ puruṣaḥ paramātmāhamevānanyayā na vidyate'nyho viṣayo yasyāṃ tayā premalakṣaṇayā bhaktyaiva labhyo nānyathā |sa ka ityapekṣāyāmāha yasya purusasyāntaḥsthānyantarvartīni bhūtāni sarvāṇi kāryāṇi kāraṇāntarvartitvātkāryasya | ataeva yena puruṣeṇa sarvamidaṃ kāryajātaṃ tataṃ vyāptam
yasmātparaṃ nāparamasti kiṃcidyasmānnāṇīyo na jyāyo'sti kaścit |
vṛkṣa eva stabdho divi tisṭhatyekastenedaṃ pūrṇaṃ puruṣeṇa sarvam |
yatkiṃcitjagatsarvaṃ dṛśyate śrūyate'pi vā |
antarbahiśca tatsarvaṃ vyāpya nārāyaṇaḥ sthitaḥ ||
sa paryagācchukramityādiśrutibhyaśca ||22||
Перевод
О сын Притхи, достичь обители Верховного Господа, которому нет равных, можно, только идя путем чистой преданности Ему. Господь всегда остается в Своей обители, и в то же время Он пребывает всюду и все сущее пребывает в Нем.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика