8.21


अव्यक्तोऽक्षर इत्युक्तस्तमाहु: परमां गतिम् ।

यं प्राप्य न निवर्तन्ते तद्धाम परमं मम ॥ २१ ॥


avyakto ’kṣara ity uktas

tam āhuḥ paramāṁ gatim

yaṁ prāpya na nivartante

tad dhāma paramaṁ mama


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


авйактах̣ — непроявленная; (м, 1.1)

акшарах̣ — вечная; (м, 1.1)

ити — так; (ав)

уктах̣ — называемая; (м, 1.1)

там — того; (тад, м, 2.1)

а̄хух̣ — называют; (лаТ, 1.3)

парама̄м — высшую; (ж, 2.1)

гатим — цель; (ж, 2.1)

йам — которую; (йад, м, 2.1)

пра̄пйа — достигнув; (ав)

на — не; (ав)

нивартанте — возвращаются; (лаТ, 1.3)

тат — та; (с, 1.1)

дха̄ма — обитель; (н, с, 1.1) 

парамам — высшая; (с, 1.1)

мама — Моя (асмад, 6.1)


अन्वय:  anvayaḥ


अव्यक्तः अक्षरः इति उक्तः तं परमां गतिम् आहुः। यं प्राप्य न निवर्तन्ते तत् मम परमं धाम। 

avyaktaḥ akṣaraḥ iti uktaḥ taṃ paramāṃ gatim āhuḥ| yaṃ prāpya na nivartante tat mama paramaṃ dhāma| 

Дословный перевод:

Непроявленная, вечная – так называемая, ту высшую цель называют. Которую обретя, не возвращаются, это Моя высшая обитель.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


avināśe pramāṇaṃ darśayannāha avyakta iti | yo bhāvo'vyakto'tīndriyaḥ | akṣaraḥ praveśanāśaśūnya iti | tathākṣarātsaṃbhavatīha viśvaṃ ityādiśrutiṣvakṣara ityuktaḥ | taṃ paramāṃ gatiṃ gamyaṃ puruṣārthamāhuḥ | puruṣānna paraṃ kiṃcitsā kāṣṭhā parā gatiḥ ityādiśrutayaḥ | paramagatitvamevāha yaṃ prāpya na nivartanta iti | tacca mamaiva dhāma svarūpam | mametyupacāre ṣaṣṭhī | rāhoḥ śira itivat | ato'hameva paramā gatirityarthaḥ ||21|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||8.21|| --,yo'sau avyaktaḥ akṣaraḥ ityuktaḥ tameva akṣarasaṃjñakam avyaktaṃ bhāvam āhuḥ paramāṃ prakṛṣṭāṃ gatim| yaṃ paraṃ bhāvaṃ prāpya gatvā na nivartante saṃsārāya tat dhāma sthānaṃ paramaṃ prakṛṣṭaṃ mama viṣṇoḥ paramaṃ padamityarthaḥ||tallabdheḥ upāyaḥ ucyate --,


The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana


yo bhāva ihāvyakta ityakṣara iti cokto'nyatrāpi śrutiṣu smṛtiṣu ca taṃ bhāvamāhuḥ śrutayaḥ smṛtayaśca puruṣānna paraṃ kiṃcitsā kāṣṭhā paramā gatiḥ ityādyāḥ | paramāmutpattivināśaśūnyasvaprakāśaparamānandarūpāṃ gatiṃ puruṣārthaviśrāntim | yaṃ bhāvaṃ prāpya na punarnivartante saṃsārāya taddhāma svarūpaṃ mama viṣṇoḥ paramaṃ sarvotkṛṣṭam | mama dhāmeti rāhoḥ śira itivadbhedakalpanayā ṣaṣṭhī | ato'hameva paramā gatirityarthaḥ ||21||


Перевод


То, что ведантисты называют непроявленным и нетленным, то, что именуют высшей целью, то место, достигнув которого живое существо никогда не возвращается в материальный мир, — это Моя высшая обитель.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика