8.20
परस्तस्मात्तु भावोऽन्योऽव्यक्तोऽव्यक्तात्सनातन: ।
य: स सर्वेषु भूतेषु नश्यत्सु न विनश्यति ॥ २० ॥
paras tasmāt tu bhāvo ’nyo
’vyakto ’vyaktāt sanātanaḥ
yaḥ sa sarveṣu bhūteṣu
naśyatsu na vinaśyati
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
парах̣ — находящаяся за пределами; (м, 1.1)
тасма̄т — того; (тад, м, 5.1)
ту — но; (ав)
бха̄вах̣ — природа; (м, 1.1)
анйах̣ — иная; (м, 1.1)
авйактах̣ — непроявленная; (м, 1.1)
авйакта̄т — непроявленного; (м, 5.1)
сана̄танах̣ — вечная; (м, 1.1)
йах̣ сах̣ — та, которая; (м, 1.1)
сарвешу — во всем; (с, 7.3)
бхӯтешу — проявленном; (с, 7.3)
наш́йатсу — в подвергающемся разрушению; (с, 7.3)
на — не; (ав)
винаш́йати — разрушается (лаТ, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
तस्मात् अव्यक्तात् परः यः अन्यः अव्यक्तः भवः (सः) तु सनातनः। सः सर्वेषु भूतेषु नश्यत्सु न विनश्यति।
tasmāt avyaktāt paraḥ yaḥ anyaḥ avyaktaḥ bhavaḥ (saḥ) tu sanātanaḥ| saḥ sarveṣu bhūteṣu naśyatsu na vinaśyati|
Дословный перевод:
Того непроявленного высшая которая другая непроявленная природа, она вечная. Она, когда все живые проявленные разрушаются, не разрушается.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
lokānāmanityatvaṃ prapañcya parameśvarasvarūpasya nityatvaṃ prapañcayati para iti dvābhyām | tasmāccarācarakāraṇabhūtādavyaktātparastasyāpi kāraṇabhūto yo'nyastadvilakṣaṇo'vyaktaścakṣurādyagocaro bhāvaḥ sanātano'nādiḥ | sa tu sarveṣu kāryakāraṇalakṣaṇeṣu bhūteṣu naśyatvapi na vinaśyati ||20||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||8.20|| --,paraḥ vyatiriktaḥ bhinnaḥ kutaḥ tasmāt pūrvoktāt| tuśabdaḥ akṣarasya vivakṣitasya avyaktāt vailakṣaṇyaviśeṣaṇārthaḥ| bhāvaḥ akṣarākhyaṃ paraṃ brahma| vyatiriktatve satyapi sālakṣaṇyaprasaṅgo'stīti tadvinivṛttyartham āha -- anyaḥ iti| anyaḥ vilakṣaṇaḥ|,sa ca avyaktaḥ anindriyagocaraḥ| parastasmāt ityuktam kasmāt punaḥ paraḥ pūrvoktāt bhūtagrāmabījabhūtāt avidyālakṣaṇāt avyaktāt| anyaḥ vilakṣaṇaḥ bhāvaḥ ityabhiprāyaḥ| sanātanaḥ cirantanaḥ yaḥ saḥ bhāvaḥ sarveṣu bhūteṣu brahmādiṣu naśyatsu na vinaśyati||
The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana
eamavaśānāmutpattivināśapradarśanenābrahmabhuvanāllokāḥ punarāvartina ityetadvyākhyātamadhunā māmupetya punarjanma na vidyata ityetadvyācaṣṭe dvābhyāṃ parastasmāditi | tasmāccarācarasthūlaprapañcakāraṇabhūtāddhiraṇyagarbhākhyādavyaktātparo vyatiriktaḥ śreṣṭho vā tasyāpi kāraṇabhūtaḥ | vyatireke'pi sālakṣaṇyaṃ syāditi netyāhaanyo'tyantavilakṣaṇaḥ na tasya pratimā asti iti śruteḥ | avyakto rūpādihīnatayā cakṣurādyagocaro bhāvaḥ kalpiteṣu sarveṣu kāryeṣu sadrūpeṇānugataḥ | ataeva sanātano nityaḥ | tuśabdo heyādanityādavyaktādupādeyatvaṃ ntiyasyāvyaktasya
vailakṣaṇyaṃ sūcayati | etādṛśo yo bhāvaḥ sa hiraṇyagarbha iva sarveṣu bhūteṣu naśyatsvapi na vinaśyati utpadyamāneṣvapi notpadyata ityarthaḥ | hiraṇyagarbhasya tu kāryasya bhūtābhimānitvāttadutpattivināśābhyāṃ yuktāvevotpattivināśau na tu tadanabhimānino'kāryasya parameśvarasyeti bhāvaḥ ||20||
Перевод
Но существует иная, вечная, непроявленная природа — она лежит за пределами материального мира, который то проявляется, то исчезает. Эта высшая природа неуничтожима. Когда всё в материальном мире разрушается, она остается нетронутой.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика