8.20


परस्तस्मात्तु भावोऽन्योऽव्यक्तोऽव्यक्तात्सनातन: ।

य: स सर्वेषु भूतेषु नश्यत्सु न विनश्यति ॥ २० ॥


paras tasmāt tu bhāvo ’nyo

’vyakto ’vyaktāt sanātanaḥ

yaḥ sa sarveṣu bhūteṣu

naśyatsu na vinaśyati


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


парах̣ — находящаяся за пределами; (м, 1.1)

тасма̄т — того; (тад, м, 5.1)

ту — но; (ав)

бха̄вах̣ — природа;  (м, 1.1)

анйах̣ — иная;  (м, 1.1)

авйактах̣ — непроявленная;  (м, 1.1)

авйакта̄т — непроявленного; (м, 5.1)

сана̄танах̣ — вечная;  (м, 1.1)

йах̣ сах̣ — та, которая;  (м, 1.1)

сарвешу — во всем; (с, 7.3)

бхӯтешу — проявленном; (с, 7.3)

наш́йатсу — в подвергающемся разрушению; (с, 7.3)

на — не; (ав)

винаш́йати — разрушается (лаТ, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


तस्मात् अव्यक्तात् परः यः अन्यः अव्यक्तः भवः (सः) तु सनातनः। सः सर्वेषु भूतेषु नश्यत्सु न विनश्यति। 

tasmāt avyaktāt paraḥ yaḥ anyaḥ avyaktaḥ bhavaḥ (saḥ) tu sanātanaḥ| saḥ sarveṣu bhūteṣu naśyatsu na vinaśyati| 

Дословный перевод:

Того непроявленного высшая которая другая непроявленная природа, она вечная. Она, когда все живые проявленные разрушаются, не разрушается.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


lokānāmanityatvaṃ prapañcya parameśvarasvarūpasya nityatvaṃ prapañcayati para iti dvābhyām | tasmāccarācarakāraṇabhūtādavyaktātparastasyāpi kāraṇabhūto yo'nyastadvilakṣaṇo'vyaktaścakṣurādyagocaro bhāvaḥ sanātano'nādiḥ | sa tu sarveṣu kāryakāraṇalakṣaṇeṣu bhūteṣu naśyatvapi na vinaśyati ||20|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||8.20|| --,paraḥ vyatiriktaḥ bhinnaḥ kutaḥ tasmāt pūrvoktāt| tuśabdaḥ akṣarasya vivakṣitasya avyaktāt vailakṣaṇyaviśeṣaṇārthaḥ| bhāvaḥ akṣarākhyaṃ paraṃ brahma| vyatiriktatve satyapi sālakṣaṇyaprasaṅgo'stīti tadvinivṛttyartham āha -- anyaḥ iti| anyaḥ vilakṣaṇaḥ|,sa ca avyaktaḥ anindriyagocaraḥ| parastasmāt ityuktam kasmāt punaḥ paraḥ pūrvoktāt bhūtagrāmabījabhūtāt avidyālakṣaṇāt avyaktāt| anyaḥ vilakṣaṇaḥ bhāvaḥ ityabhiprāyaḥ| sanātanaḥ cirantanaḥ yaḥ saḥ bhāvaḥ sarveṣu bhūteṣu brahmādiṣu naśyatsu na vinaśyati||


The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana


eamavaśānāmutpattivināśapradarśanenābrahmabhuvanāllokāḥ punarāvartina ityetadvyākhyātamadhunā māmupetya punarjanma na vidyata ityetadvyācaṣṭe dvābhyāṃ parastasmāditi | tasmāccarācarasthūlaprapañcakāraṇabhūtāddhiraṇyagarbhākhyādavyaktātparo vyatiriktaḥ śreṣṭho tasyāpi kāraṇabhūtaḥ | vyatireke'pi sālakṣaṇyaṃ syāditi netyāhaanyo'tyantavilakṣaṇaḥ na tasya pratimā asti iti śruteḥ | avyakto rūpādihīnatayā cakṣurādyagocaro bhāvaḥ kalpiteṣu sarveṣu kāryeṣu sadrūpeṇānugataḥ | ataeva sanātano nityaḥ | tuśabdo heyādanityādavyaktādupādeyatvaṃ ntiyasyāvyaktasya
vailakṣaṇyaṃ sūcayati | etādṛśo yo bhāvaḥ sa hiraṇyagarbha iva sarveṣu bhūteṣu naśyatsvapi na vinaśyati utpadyamāneṣvapi notpadyata ityarthaḥ | hiraṇyagarbhasya tu kāryasya bhūtābhimānitvāttadutpattivināśābhyāṃ yuktāvevotpattivināśau na tu tadanabhimānino'kāryasya parameśvarasyeti bhāvaḥ ||20||


Перевод


Но существует иная, вечная, непроявленная природа — она лежит за пределами материального мира, который то проявляется, то исчезает. Эта высшая природа неуничтожима. Когда всё в материальном мире разрушается, она остается нетронутой.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика