8.17
सहस्रयुगपर्यन्तमहर्यद्ब्रह्मणो विदु: ।
रात्रिं युगसहस्रान्तां तेऽहोरात्रविदो जना: ॥ १७ ॥
sahasra-yuga-paryantam
ahar yad brahmaṇo viduḥ
rātriṁ yuga-sahasrāntāṁ
te ’ho-rātra-vido janāḥ
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
сахасра-йуга-парйантам — одну тысячу эпох до окончания; (с, 2.1)
ахах̣ — день; (ахан, с, 2.1)
йат — который; (с, 2.1)
брахман̣ах̣ — Брахмы; (м, 6.1)
видух̣ — знают; (лаТ, 1.3)
ра̄трим — ночь; (ж, 2.1)
йуга-сахасра-анта̄м — ту югу, что заканчивается через тысячу; (ж, 2.1)
те — они; (сарв, м, 1.3)
ахах̣-ра̄тра-видах̣ — день и ночь те, которые знают; (м, 1.3)
джана̄х̣ — люди (м, 1.3)
अन्वय: anvayaḥ
ब्रह्मणः यत् अहः सहस्रयुगपर्यन्तं ये विदुः , ते अहोरात्रविदः जनाः रात्रिं युगसहस्रान्तां विदुः।
brahmaṇaḥ yat ahaḥ sahasrayugaparyantaṃ ye viduḥ , te ahorātravidaḥ janāḥ rātriṃ yugasahasrāntāṃ viduḥ|
Дословный перевод:
Брахмы который день длящийся тысячу юг кто знают, те, знающие день и ночь люди, ночь, заканчивающуюся через тысячу юг знают.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
nanu ca tapasvino dānaśīlā vītarāgāstitikṣavaḥ | trailokyasoparisthānaṃ labhante lokavarjitam | ityādi purāṇavākyaistrailokyasya sakāśānmaharlokādīnāmutkṛṣṭatvaṃ gamyate | vināśitve ca sarveṣāmavaśiṣṭe kathamasau viśeṣaḥ syādityāśaṅkya bahvalpakālasthāyitvanimitto'sau viśeṣa ityāśayena svamānena śatavarṣāyuṣo brahmaṇo'hanyahani trilokya utpattiḥ niśi niśi ca pralayo bhavatīti darśayiṣyan brahmaṇo'horātrayoḥ pramāṇamāha sahasreti |
sahasraṃ yugāni paryanto'vasānaṃ ysya tadbrahmaṇo yadahastadye viduḥ yugasahasramanto yasyāstāṃ rātriṃ ca yogabalena ye vidusta eva sarvajñā janā ahorātravidaḥ | yeṣāṃ tu kevalaṃ candrādityagatyaiva jñānaṃ te tathāhorātravido na bhavanti | alpadarśitvāt | yugaśabdena atra caturyugamabhipretaṃ caturyugasahasraṃ tu brahmaṇo dinamucyate iti viṣṇupurāṇokteḥ | brahmaṇa iti ca maharlokādivāsināmupalakṣaṇārtham | tatrāyaṃ kālagaṇanāprakāraḥ | manuṣyāṇāṃ yadvarṣaṃ taddevānāmahorātram | tādṛśairahorātraiḥ pakṣamāsādikalpanayā dvādaśabhirvarṣasahasraiś
caturyugaṃ bhavati | caturyugasahasraṃ tu brahmaṇo dinam | tāvatparimāṇaiva rātristādṛśairahorātraiḥ pakṣamāsādikrameṇa varṣaśataṃ brahmaṇaḥ paramāyuriti ||17||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||8.17|| --,sahasrayugaparyantaṃ sahasrāṇi yugāni paryantaḥ paryavasānaṃ yasya ahnaḥ tat ahaḥ sahasrayugaparyantam brahmaṇaḥ prajāpateḥ virājaḥ viduḥ rātrim api yugasahasrāntāṃ ahaḥparimāṇāmeva| ke vidurityāha -- te ahorātravidaḥ kālasaṃkhyāvido janāḥ ityarthaḥ| yataḥ evaṃ kālaparicchinnāḥ te ataḥ punarāvartino lokāḥ||prajāpateḥ ahani yat bhavati rātrau ca tat ucyate --
Перевод
Один день Брахмы длится тысячу эпох по времяисчислению людей, и столько же длится его ночь.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика