7.25


नाहं प्रकाश: सर्वस्य योगमायासमावृत: ।

मूढोऽयं नाभिजानाति लोको मामजमव्ययम् ॥ २५ ॥


nāhaṁ prakāśaḥ sarvasya

yoga-māyā-samāvṛtaḥ

mūḍho ’yaṁ nābhijānāti

loko mām ajam avyayam


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


на — не; (ав)

ахам — Я; (1.1)

прака̄ш́ах̣ — явленный; (м, 1.1)

сарвасйа — всем; (м, 6.1)

йога-ма̄йа̄-сама̄вр̣тах̣ — внутренней энергией скрытый; (м, 1.1)

мӯд̣хах̣ — глупец; (м, 1.1)

айам — этого; (м, 1.1)

на — не; (ав)

абхиджа̄на̄тиузнают; (лаТ, 1.1) अभि_ज्ञा{कर्तरि;लट्;प्र;एक;परस्मैपदी;अभि_ज्ञा;क्र्यादिः}

локах̣ — люди; (м, 1.1)

ма̄м — Меня; (2.1)

аджам — нерожденного; (м, 2.1)

авйайам — неизменного (м, 2.1)


अन्वय:  anvayaḥ


योग-माया-समावृतः अहम् सर्वस्य प्रकाशः न । मूढः अयम् लोकः अजम् अव्ययम् माम् न अभिजानाति ।

yoga-māyā-samāvṛtaḥ aham sarvasya prakāśaḥ na | mūḍhaḥ ayam lokaḥ ajam avyayam mām na abhijānāti |

Дословный перевод:

Внутренней энергией скрытый Я для всех не явленный. Глупый этот мир нерожденного неизменного Меня не знает.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


teṣāṃ svājñāne hetumāha nāhamiti | sarvasya lokasya nāhaṃ prakāśaḥ prakaṭo na bhavāmi | kintu madbhaktānāmeva | yato yogamāyayā samāvṛtaḥ | yogo yuktirmadīyaḥ ko'pyacintyaḥ prajñāvilāsaḥ | sa eva māyāghaṭanaghaṭanāpaṭīyastvāt | tayā saṃcchannaḥ ataeva matsvarūpajñāne mūḍhaḥ sannayaṃ loko'jamavyayaṃ ca māṃ na jānātīti ||25|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||7.25|| na ahaṃ prakāśaḥ sarvasya lokasya keṣāṃcideva madbhaktānāṃ prakāśaḥ ahamityabhiprāyaḥ| yogamāyāsamāvṛtaḥ yogaḥ guṇānāṃ yuktiḥ ghaṭanaṃ saiva māyā yogamāyā tayā yogamāyayā samāvṛtaḥ saṃchannaḥ ityarthaḥ| ata eva mūḍho lokaḥ ayaṃ na abhijānāti mām ajam avyayam||yayā yogamāyayā samāvṛtaṃ māṃ lokaḥ nābhijānāti nāsau yogamāyā madīyā satī mama īśvarasya māyāvino jñānaṃ pratibadhnāti yathā anyasyāpi māyāvinaḥ māyājñānaṃ tadvat||

yataḥ evam ataḥ


The Gūḍhārthadīpikā commentary by Madhusūdana


nanu janmakāle'pi sarvayogidhyeyaṃ śrīvaikuṇṭhasthamaiśvarameva rūpamāvirbhāvitavati samprati ca śrīvatsakaustubhavanamālākirīṭakuṇḍalādidivyopakaraṇaśālini kambukamalakaumodakīcakravaradhāricaturbhuje śrīmadvainateyavāhane nikhilasuralokasampāditarājarājeśvarābhiṣekādimahāvaibhave sarvasurāsurajetari vividhadivyalīlāvilāsaśīle sarvāvatāraśiromaṇau sākṣādvaikuṇṭhanāyake nikhilalokaduḥkhanistārāya bhuvamavatīrṇe viriñciprapañcāsambhaviniratiśayasaundaryasārasarvasvamūrtau bālalīlāvimohitavidhātari taraṇikiraṇojjvaladivyapītāmbare nirupamaśyāmasundare karadīkṛtapārijātārthaparājitapurandare bāṇayuddhavijitaśaśāṅkaśekhare samastasurāsuravijayinarakaprabhṛtimahādaiteyaprakaraprāṇaparyantasarvasvahāriṇi śrīdāmādiparamaraṅkamahāvaibhavakāriṇi  ṣoḍaśasahasradivyarūpadhāriṇyaparimeyaguṇagarimaṇi mahāmahimani nāradmārkaṇḍeyādimahāmunigaṇastute tvayi kathamavivekino'pi manuṣabuddhirjīvabuddhirvetyarjunāśaṅkāmapaninīṣurāha bhagavānnāhamiti |

ahaṃ sarvasya lokasya na prakāśaḥ svena rūpeṇa prakaṭo na bhavāmi | kintu keṣāṃcinmadbhaktānāṃ prakaṭo bhavāmītyabhiprāyaḥ | kathaṃ sarvasya lokasya na prakaṭa ityatra hetumāha yogamāyāsamāvṛtaḥ | yogo mama saṅkalpastadvaśavartinī māyā yogamāyā tathāyamabhakto jano māṃ svarūpeṇa na jānātviti saṅkalpānuvidhāyinyā māyayā samyagāvṛtaḥ satyapi jñānakāraṇe jñānaviṣayatvāyogyaḥ kṛtaḥ | ato yaduktaṃ paraṃ bhāvamajānanta iti tatra mama saṅkalpa eva kāraṇamityuktaṃ bhavati | ato mama māyayā mūḍha āvṛtajñānaḥ sannayaṃ caturvidhabhaktavilakṣaṇo lokaḥ satyapi jñānakāraṇe māmajamavyayam  anādyanantaṃ parameśvaraṃ nābhijānāti, kintu viparītadṛṣṭyā manuṣyameva kaṃcinmanyata ityarthaḥ | vidyamānaṃ vastusvarūpamāvṛṇotyavidyamānaṃ ca kiṃciddarśayatīti laukikamāyāmapi prasiddhametat ||25||


Перевод


Я никогда не являю Себя глупцам и невеждам. От них Меня скрывает Моя внутренняя энергия, и потому они не знают, что Я нерожденный и неисчерпаемый.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика