7.11


बलं बलवतां चाहं कामरागविवर्जितम् ।

धर्माविरुद्धो भूतेषु कामोऽस्मि भरतर्षभ ॥ ११ ॥


balaṁ balavatāṁ cāhaṁ

kāma-rāga-vivarjitam

dharmāviruddho bhūteṣu

kāmo ’smi bharatarṣabha


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


балам — сила; (с, 1.1)

бала-вата̄м — сильных; (м, 6.3)

ча — и; (ав)

ахам — Я; (1.1)

ка̄ма-ра̄га-виварджитам — от страсти и привязанности свободная; (с, 1.1)

дхарма-авируддхах̣ — не противоречащая законам религии; (м, 1.1)

бхӯтешу — в живых существах; (м, 7.3)

ка̄мах̣ — половая жизнь; (м, 1.1)

асми — (Я) есть; (лаТ, 3.1)

бхарата-р̣шабха — о предводитель Бхарат (м, 8.1)


अन्वय:  anvayaḥ


अहम् च बलवताम् काम-राग-विवर्जितम् बलम् अस्मि, हे भरतर्षभ! भूतेषु धर्म-अविरुद्धः कामः (अहम् अस्मि)।

aham ca balavatām kāma-rāga-vivarjitam balam asmi, he bharatarṣabha! bhūteṣu dharma-aviruddhaḥ kāmaḥ (aham asmi)|

Дословный перевод:

О предводитель Бхарат, в сильных Я свободная от страсти и желания сила, в живых существах не противоречащее дхарме желание есть.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


kiṃ ca balamiti | kāmo'prāpte vastunyabhilāṣo rājasaḥ | rāgaḥ punarabhilaṣite'rthe prāpte'pi punaradhike'rthe cittarañjanātmakastṛṣṇāparaparyāyastāmasaḥ | tābhyāṃ vivarjitaṃ balavatāṃ balamahamasmi | sāttvikaṃ svadharmānuṣṭhānasāmarthyamahamityarthaḥ | dharmeṇāviruddhaḥ svadāreṣu putrotpādanamātropayogī kāmo'hamiti ||11|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||7.11|| balaṃ sāmarthyam ojo balavatām aham tacca balaṃ kāmarāgavivarjitam kāmaśca rāgaśca kāmarāgau kāmaḥ tṛṣṇā asaṃnikṛṣṭeṣu viṣayeṣu rāgo rañjanā prāpteṣu viṣayeṣu tābhyāṃ kāmarāgābhyāṃ vivarjitaṃ dehādidhāraṇamātrārthaṃ balaṃ sattvamahamasmi na tu yatsaṃsāriṇāṃ tṛṣṇārāgakāraṇam| kiñca dharmāviruddhaḥ dharmeṇa śāstrārthena aviruddho yaḥ prāṇiṣu bhūteṣu kāmaḥ yathā dehadhāraṇamātrādyarthaḥ aśanapānādiviṣayaḥ sa kāmaḥ asmi he bharatarṣabha||kiñca


Перевод


Я сила сильных, свободная от страсти и желания. Я половая жизнь, не противоречащая законам религии, о предводитель Бхарат.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика