7.11
बलं बलवतां चाहं कामरागविवर्जितम् ।
धर्माविरुद्धो भूतेषु कामोऽस्मि भरतर्षभ ॥ ११ ॥
balaṁ balavatāṁ cāhaṁ
kāma-rāga-vivarjitam
dharmāviruddho bhūteṣu
kāmo ’smi bharatarṣabha
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
балам — сила; (с, 1.1)
бала-вата̄м — сильных; (м, 6.3)
ча — и; (ав)
ахам — Я; (1.1)
ка̄ма-ра̄га-виварджитам — от страсти и привязанности свободная; (с, 1.1)
дхарма-авируддхах̣ — не противоречащая законам религии; (м, 1.1)
бхӯтешу — в живых существах; (м, 7.3)
ка̄мах̣ — половая жизнь; (м, 1.1)
асми — (Я) есть; (лаТ, 3.1)
бхарата-р̣шабха — о предводитель Бхарат (м, 8.1)
अन्वय: anvayaḥ
अहम् च बलवताम् काम-राग-विवर्जितम् बलम् अस्मि, हे भरतर्षभ! भूतेषु धर्म-अविरुद्धः कामः (अहम् अस्मि)।
aham ca balavatām kāma-rāga-vivarjitam balam asmi, he bharatarṣabha! bhūteṣu dharma-aviruddhaḥ kāmaḥ (aham asmi)|
Дословный перевод:
О предводитель Бхарат, в сильных Я свободная от страсти и желания сила, в живых существах не противоречащее дхарме желание есть.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kiṃ ca balamiti | kāmo'prāpte vastunyabhilāṣo rājasaḥ | rāgaḥ punarabhilaṣite'rthe prāpte'pi punaradhike'rthe cittarañjanātmakastṛṣṇāparaparyāyastāmasaḥ | tābhyāṃ vivarjitaṃ balavatāṃ balamahamasmi | sāttvikaṃ svadharmānuṣṭhānasāmarthyamahamityarthaḥ | dharmeṇāviruddhaḥ svadāreṣu putrotpādanamātropayogī kāmo'hamiti ||11||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||7.11|| balaṃ sāmarthyam ojo balavatām aham tacca balaṃ kāmarāgavivarjitam kāmaśca rāgaśca kāmarāgau kāmaḥ tṛṣṇā asaṃnikṛṣṭeṣu viṣayeṣu rāgo rañjanā prāpteṣu viṣayeṣu tābhyāṃ kāmarāgābhyāṃ vivarjitaṃ dehādidhāraṇamātrārthaṃ balaṃ sattvamahamasmi na tu yatsaṃsāriṇāṃ tṛṣṇārāgakāraṇam| kiñca dharmāviruddhaḥ dharmeṇa śāstrārthena aviruddho yaḥ prāṇiṣu bhūteṣu kāmaḥ yathā dehadhāraṇamātrādyarthaḥ aśanapānādiviṣayaḥ sa kāmaḥ asmi he bharatarṣabha||kiñca
Перевод
Я сила сильных, свободная от страсти и желания. Я половая жизнь, не противоречащая законам религии, о предводитель Бхарат.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика