6.44
पूर्वाभ्यासेन तेनैव ह्रियते ह्यवशोऽपि स: ।
जिज्ञासुरपि योगस्य शब्दब्रह्मातिवर्तते ॥ ४४ ॥
pūrvābhyāsena tenaiva
hriyate hy avaśo ’pi saḥ
jijñāsur api yogasya
śabda-brahmātivartate
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
пӯрва-абхйа̄сена — прежним занятием; (м, 3.1)
тена — тем; (м, 3.1)
эва — безусловно; (ав)
хрийате — привлекается; (лаТ, пасс, 1.1) हृ{कर्मणि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;हृञ्;भ्वादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1046?type=yak
хи — несомненно; (ав)
аваш́ах̣ — без принуждения; (м, 1.1)
апи — также; (ав)
сах̣ — он; (м, 1.1)
джиджн̃а̄сух̣ — который желает знать; (м, 1.1)
апи — даже; (ав)
йогасйа — йогу; (м, 6.1)
ш́абда-брахма — обряды, предписанные Ведами; (с, 2.1)
ативартате — превосходит (лаТ, 1.1) अति_वृत्{कर्तरि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;अति_वृतुँ;भ्वादिः}
अन्वय: anvayaḥ
सः अवशः अपि तेन पूर्वाभ्यासेन एव ह्रियते । योगस्य जिज्ञासुः शब्दब्रह्म अपि अतिवर्तते हि।
saḥ avaśaḥ api tena pūrvābhyāsena eva hriyate | yogasya jijñāsuḥ śabdabrahma api ativartate hi|
Дословный перевод:
Он невольно даже благодаря прошлой практике привлекается. Путь йоги жаждущий познать, Веды превосходит.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
tatra hetuḥ pūrveti | tenaiva pūrvadehakṛtābhyāsenāvaśo'pi kutaścidambharāyādanicchannapi saṃhriyate viṣayebhyaḥ purāvṛtya brahmaniṣṭhaḥ kriyate | tadevaṃ pūrvābhyāsabalena prayatnaṃ kurvan śanairmucyata itīmamarthaṃ kaimutyanyāyena sphuṭayati jijñāsuriti sārdhena | yogasya svarūpaṃ jijñāsureva kevalaṃ na tu prāptayogaḥ | evambhūto yoge praviṣṭamātro'pi pāpavaśādyogabhraṣṭo'pi śabdabrahma vedamativartate | vedoktakarmaphalānyatikrāmati | tebhyo'dhikaṃ phalaṃ prāpya mucyata ityarthaḥ ||44||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||6.44|| yaḥ pūrvajanmani kṛtaḥ abhyāsaḥ saḥ pūrvābhyāsaḥ tenaiva balavatā hriyate saṃsiddhau hi yasmāt avaśo'pi saḥ yogabhraṣṭaḥ na kṛtaṃ cet yogābhyāsajāt saṃskārāt balavattaramadharmādilakṣaṇaṃ karma tadā yogābhyāsajanitena saṃskāreṇa hriyate adharmaścet balavattaraḥ kṛtaḥ tena yogajo'pi saṃskāraḥ abhibhūyata eva tatkṣaye tu yogajaḥ saṃskāraḥ svayameva kāryamārabhate na dīrghakālasthasyāpi vināśaḥ tasya asti ityarthaḥ| ataḥ jijñāsurapi yogasya svarūpaṃ jñātumicchan api yogamārge pravṛttaḥ saṃnyāsī yogabhraṣṭaḥ sāmarthyāt so'pi śabdabrahma vedoktakarmānuṣṭhānaphalam ativartate atikrāmati apākariṣyati kimuta buddhvā yaḥ yogaṃ tanniṣṭhaḥ abhyāsaṃ kuryāt||kutaśca yogitvaṃ śreyaḥ iti
Перевод
Благодаря этому божественному сознанию в нем само собой просыпается влечение к практике йоги. Такого йога, стремящегося к духовному знанию, не привлекают ведические обряды и ритуалы.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика