6.42
अथवा योगिनामेव कुले भवति धीमताम् ।
एतद्धि दुर्लभतरं लोके जन्म यदीदृशम् ॥ ४२ ॥
atha vā yoginām eva
kule bhavati dhīmatām
etad dhi durlabha-taraṁ
loke janma yad īdṛśam
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йогина̄м — йогов (постигших духовную науку); (м, 6.3)
эва — даже; (ав)
куле — в семье; (м, 7.1)
бхавати — рождается; (лаТ, 1.1)
дхӣ-мата̄м — тех, кто наделен великой мудростью; (м, 6.3)
этат — это; (с, 1.1)
хи — безусловно; (ав)
дурлабха-тарам — реже; (с, 1.1)
локе — в (этом) мире; (м, 7.1)
джанма — рождение; (с, 1.1)
йат — которое; (с, 1.1)
ӣдр̣ш́ам — такое (с, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
अथवा धीमतां योगिनाम् कुले एव भवति । यत् एतत् ईदृशं हि जन्म लोके दुर्लभतरम्।
athavā dhīmatāṃ yoginām kule eva bhavati | yat etat īdṛśaṃ hi janma loke durlabhataram|
Дословный перевод:
Или мудрецов йогов в семье рождается. Которое такое рождение в мире более редкое.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
alpakālābhyastayogabhraṃśe gatiriyamuktā | cirābhyastayogabhraṃśe tu pakṣāntaramāha athaveti | yoganiṣṭhānāṃ dhīmatāṃ jñānināmeva kule jāyate | na tu pūrvoktānāmārūḍhayogānāṃ kule | etajjanma stauti īdṛśaṃ yajjanma etaddhi loke durlabhataraṃ mokṣahetutvāt ||42||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||6.42|| athavā śrīmatāṃ kulāt anyasmin yogināmeva daridrāṇāṃ kule bhavati jāyate dhīmatāṃ buddhimatām| etat hi janma yat daridrāṇāṃ yogināṃ kule durlabhataraṃ duḥkhalabhyataraṃ pūrvamapekṣya loke janma yat īdṛśaṃ yathoktaviśeṣaṇe kule||yasmāt
Комментарий Баладевы Видьябхушаны:
cirārābdhād yogād bhraṣṭasya gatim āha athaveti | yogināṁ yogam abhyasatāṁ dhīmatāṁ yoga-deśikānāṁ kule bhavaty utpadyate | dvividhaṁ janma stauti etad iti | yogārhāṇāṁ yogam abhyasatāṁ ca kule pūrva-yoga-saṁskāra-bala-kṛtam etaj janma prākṛtānām atidurlabham||42||
Перевод
Или [если йог сошел с духовного пути, пройдя бо́льшую его часть] он появляется на свет в семье людей, глубоко постигших духовную науку. Редко кому в этом мире выпадает такая удача.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика