6.2
यं सन्न्यासमिति प्राहुर्योगं तं विद्धि पाण्डव ।
न ह्यसन्न्यस्तसङ्कल्पो योगी भवति कश्चन ॥ २ ॥
yaṁ sannyāsam iti prāhur
yogaṁ taṁ viddhi pāṇḍava
na hy asannyasta-saṅkalpo
yogī bhavati kaścana
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йам — которое; (м, 2.1)
саннйа̄сам — отречение; (м, 2.1)
ити — так; (ав)
пра̄хух̣ — называют; (лаТ, 1.3) प्र_ब्रू{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;प्र_ब्रूञ्;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0039?type=ting
йогам — воссоединение со Всевышним; (м, 2.1)
там — то; (м, 2.1)
виддхи — знай; (лоТ, 1.3) विद्{कर्तरि;लोट्;म;एक;परस्मैपदी;विदँ;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0059?type=ting
па̄н̣д̣ава — о сын Панду; (м, 8.1)
на — не; (ав)
хи — безусловно; (ав)
асаннйаста-сан̇калпах̣ — тот, кто не отбросил намерения (наслаждаться плодами); (м, 1.1)
йогӣ — йог–мистик; (м, 1.1)
бхавати — становится; (лаТ, 1.3)
каш́чана — любой (м, 1.1)
पदार्थः padārthaḥ
पाण्डव = हे अर्जुन; यम् = यम्; सन्न्यासम् इति = कर्म-सन्न्यास इति; प्राहुः = कथयन्ति; तम् = तम्; योगम् = कर्म-योगम्; विद्धि = जानीहि; हि = यस्मात्; असन्न्यस्त-सङ्कल्पः = अभिलाषम् अपरित्यजन्; कश्चन = को ‘पि; योगी = कर्म-योगी; न भवति = न भवति
pāṇḍava = he arjuna; yaṁ = yam; sannyāsam iti = karma-sannyāsa iti; prāhuḥ = kathayanti; tam = tam; yogam = karma-yogam; viddhi = jānīhi; hi = yasmāt; asannyasta-saṅkalpaḥ = abhilāṣam aparityajan; kaścana = ko ‘pi; yogī = karma-yogī; na bhavati = na bhavati
अन्वय: anvayaḥ
पाण्डव ! यं सन्न्यासम् इति प्राहुः तं योगं विद्धि । असन्न्यस्तसङ्कल्पः हि कश्चन योगी न भवति।
pāṇḍava ! yaṃ sannyāsam iti prāhuḥ taṃ yogaṃ viddhi | asannyastasaṅkalpaḥ hi kaścana yogī na bhavati|
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kuta ityapekṣāyāṃ karmayogasyaiva saṃnyāsatvaṃ pratipādayannāha yamiti | saṃnyāsamiti prāhuḥ prakarṣeṇa śreṣṭhatvenāhuḥ | nyāsa evātyarecayatityādi śruteḥ | kevalātphalasaṃnyasanāddhetoryogameva taṃ jānīhi | kuta ityapekṣāyāmiti śabdokto heturyoge'pyastītyāha na hīti | na saṃnyastaḥ phalasaṃkalpo yena sa karmaniṣṭho jñānaniṣṭho vā kaścidapi na hi yogī bhavati | ataḥ phalasaṅkalpatyāgasāmyātsaṃnyāsī ca phalasaṅkalpatyāgādeva cittavikṣepābhāvādyogī ca bhavatyeva sa ityarthaḥ ||2||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||6.2|| yaṃ sarvakarmatatphalaparityāgalakṣaṇaṃ paramārthasaṃnyāsaṃ saṃnyāsam iti prāhuḥ śrutismṛtividaḥ yogaṃ karmānuṣṭhānalakṣaṇaṃ taṃ paramārthasaṃnyāsaṃ viddhi jānīhi he pāṇḍava| karmayogasya pravṛttilakṣaṇasya tadviparītena nivṛttilakṣaṇena paramārthasaṃnyāsena kīdṛśaṃ sāmānyamaṅgīkṛtya tadbhāva ucyate ityapekṣāyām idamucyate asti hi paramārthasaṃnyāsena sādṛśyaṃ kartṛdvārakaṃ karmayogasya| yo hi paramārthasaṃnyāsī sa tyaktasarvakarmasādhanatayā sarvakarmatatphalaviṣayaṃ saṃkalpaṃ pravṛttihetukāmakāraṇaṃ saṃnyasyati| ayamapi karmayogī karma kurvāṇa eva phalaviṣayaṃ saṃkalpaṃ saṃnyasyati ityetamarthaṃ darśayiṣyan āha na hi yasmāt asaṃnyastasaṃkalpaḥ asaṃnyastaḥ aparityaktaḥ phalaviṣayaḥ saṃkalpaḥ abhisaṃdhiḥ yena saḥ asaṃnyastasaṃkalpaḥ kaścana kaścidapi karmī yogī samādhānavān bhavati na saṃbhavatītyarthaḥ phalasaṃkalpasya cittavekṣepahetutvāt| tasmāt yaḥ kaścana karmī saṃnyastaphalasaṃkalpobhavet sa yogī samādhānavān avikṣiptacitto bhavet cittavikṣepahetoḥ phalasaṃkalpasya saṃnyastatvādityabhiprāyaḥ||evaṃ paramārthasaṃnyāsakarmayogayoḥ kartṛdvārakaṃ saṃnyāsasāmānyamapekṣya yaṃ saṃnyāsamiti prāhuryogaṃ taṃ viddhi pāṇḍava iti karmayogasya stutyarthaṃ saṃnyāsatvam uktam| dhyānayogasya phalanirapekṣaḥ karmayogo bahiraṅgaṃ sādhanamiti taṃ saṃnyāsatvena stutvā adhunā karmayogasya dhyānayogasādhanatvaṃ darśayati
Перевод
Знай же, о сын Панду: то, что называют отречением от мира, по сути дела, и есть йога, или воссоединение со Всевышним, ибо йогом можно стать, только избавившись от стремления к чувственным удовольствиям.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика