6.18
यदा विनियतं चित्तमात्मन्येवावतिष्ठते ।
निस्पृह: सर्वकामेभ्यो युक्त इत्युच्यते तदा ॥ १८ ॥
yadā viniyataṁ cittam
ātmany evāvatiṣṭhate
nispṛhaḥ sarva-kāmebhyo
yukta ity ucyate tadā
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йада̄ — когда; (ав)
винийатам — подчинен; (с, 1.1)
читтам — ум; (с, 1.1)
а̄тмани — на духовный уровень; (м, 7.1)
эва — безусловно; (ав)
аватишт̣хате — поднимается; (лаТ, 1.1) अव_स्था{कर्तरि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;अव_ष्ठा;भ्वादिः}
ниспр̣хах̣ — от желающий; (м, 1.1)
сарва-ка̄мебхйах̣ — от всех материальных удовольствий; (м, 5.3)
йуктах̣ — утвердившийся в йоге; (м, 1.1)
ити — так; (ав)
учйате — говорится; (лаТ, кармаНи, 1.1) वच्{कर्मणि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;वचँ;अदादिः}
тада̄ — тогда (ав)
अन्वय: anvayaḥ
यदा विनियतं चित्तम् आत्मनि एव अवतिष्ठते, सर्वकामेभ्यः निस्पृहः तदा युक्तः इति उच्यते।
yadā viniyataṃ cittam ātmani eva avatiṣṭhate, sarvakāmebhyaḥ nispṛhaḥ tadā yuktaḥ iti ucyate|
Дословный перевод:
Когда контролируемый ум в своем «Я» находится, от всех наслаждений отстраненный, тогда утвердившимся в йоге называется.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kadā niṣpannayogaḥ puruṣo bhavatītyapekṣāyāmāha yadeti | viniyataṃ viśeṣeṇa niruddhaṃ saccittamātmanyeva yadā niścalaṃ tiṣṭhati | kiṃ ca sarvakāmebhya aihikāmuṣmikabhogebhyo niḥspṛho vigatatṛṣṇo bhavati | tadā muktaḥ prāptayoga ityucyate ||18||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||6.18|| yadā viniyataṃ cittaṃ viśeṣeṇa niyataṃ saṃyatam ekāgratāmāpannaṃ cittaṃ hitvā bāhyārthacintām ātmanyeva kevale avatiṣṭhate svātmani sthitiṃ labhate ityarthaḥ| niḥspṛhaḥ sarvakāmebhyaḥ nirgatā dṛṣṭādṛṣṭaviṣayebhyaḥ spṛhā tṛṣṇā yasya yoginaḥ saḥ yuktaḥ samāhitaḥ ityucyate tadā tasminkāle||tasya yoginaḥ samāhitaṃ yat cittaṃ tasyopamā ucyate
Комментарий Баладевы Видьябхушаны:
yogī niṣpanna-yogaḥ kadā syād ity apekṣāyām āha yadeti | yogam abhyasyato yoginaś cittam yadā viniyataṁ niruddhaṁ sadātmany eva svasminn evāvasthitaṁ sthiraṁ bhavati, tad-ātmetara-sarva-spṛhā-śūnyo yukto niṣpanna-yogaḥ kathyate ||
Перевод
Когда йог упорядочивает деятельность ума и, освободившись от материальных желаний, достигает духовного бытия, его называют утвердившимся в практике йоги.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика