5.18


विद्याविनयसम्पन्ने ब्राह्मणे गवि हस्तिनि ।

श‍ुनि चैव श्वपाके च पण्डिता: समदर्शिन: ॥ १८ ॥


vidyā-vinaya-sampanne

brāhmaṇe gavi hastini

śuni caiva śva-pāke ca

paṇḍitāḥ sama-darśinaḥ


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


видйа̄-винайа-сампанне в наделенном знанием и смирением; (м, 7.1)

бра̄хман̣е — в брахмане; (м, 7.1)

гави — в корове; (го, ж, 7.1)

хастини — в слоне; (хастин, м, 7.1) 

ш́уни — в собаке; (шван, м, 7.1)

ча — и; (ав)

эва — безусловно; (ав)

ш́ва-па̄ке — в собакоеде (неприкасаемом); (м, 7.1)

ча — также; (ав)

пан̣д̣ита̄х̣ — мудрецы; (м, 1.3)

сама-дарш́инах̣одинаково видящие (м, 1.3)


अन्वय:  anvayaḥ


पण्डिताः विद्याविनयसम्पन्ने ब्राह्मणे गवि हस्तिनि श‍ुनि च एव श्वपाके च समदर्शिनः (भवन्ति)। 

paṇḍitāḥ vidyāvinayasampanne brāhmaṇe gavi hastini śuni ca eva śvapāke ca samadarśinaḥ (bhavanti)| 


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


kīdṛśāste jñānino ye'punarāvṛttiṃ gacchantītyapekṣāyāmāha vidyāvinayasaṃpanna iti | viṣameṣvapi samaṃ brahmaiva draṣṭuṃ śīlaṃ yeṣāṃ te paṇḍitāḥ | jñānina ityarthaḥ | atra vidyāvinayābhyāṃ yukte brāhmaṇe ca | śuno yaḥ pacati tasmin śvapāke ca iti karmaṇā vaiṣamyam | gavi hastini śuni ceti jātito vaiṣamyaṃ darśitam ||18|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||5.18|| vidyāvinayasaṃpanne vidyā ca vinayaśca vidyāvinayau vidyā ātmano bodho vinayaḥ upaśamaḥ tābhyāṃ vidyāvinayābhyāṃ saṃpannaḥ vidyāvinayasaṃpannaḥ vidvān vinītaśca yo brāhmaṇaḥ tasmin brāhmaṇe gavi hastini śuni caiva śvapāke ca paṇḍitāḥ samadarśinaḥ| vidyāvinayasaṃpanne uttamasaṃskāravati brāhmaṇe sāttvike madhyamāyāṃ ca rājasyāṃ gavi saṃskārahīnāyām atyantameva kevalatāmase hastyādau ca sattvādiguṇaiḥ tajjaiśca saṃskāraiḥ tathā rājasaiḥ tathā tāmasaiśca saṃskāraiḥ atyantameva aspṛṣṭaṃ samam ekam avikriyaṃ tat brahma draṣṭuṃ śīlaṃ yeṣāṃ te paṇḍitāḥ samadarśinaḥ||

nanu abhojyānnāḥ te doṣavantaḥ samāsamābhyāṃ viṣamasame pūjātaḥ (gau0 sma0 17.20) iti smṛteḥ| na te doṣavantaḥ| katham


Перевод


Смиренные мудрецы, обладающие истинным знанием, одинаково смотрят на ученого и благовоспитанного брахмана, корову, слона, собаку и собакоеда [неприкасаемого].


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика