4.6


अजोऽपि सन्नव्ययात्मा भूतानामीश्वरोऽपि सन् ।

प्रकृतिं स्वामधिष्ठाय सम्भवाम्यात्ममायया ॥ ६ ॥


ajo ’pi sann avyayātmā

bhūtānām īśvaro ’pi san

prakṛtiṁ svām adhiṣṭhāya

sambhavāmy ātma-māyayā


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


аджах̣ — нерожденный; (м, 1.1)

апи — несмотря на то, что; (ав)

сан — являющийся; (м, 1.1)

авйайа-а̄тма̄  — нетленный; (м, 1.1)

бхӯта̄на̄м — тех, кто рождается; (м, 6.3)

ӣш́варах̣ — Верховный Господь; (м, 1.1)

апи — хотя; (ав)

сан — являющийся; (м, 1.1)

пракр̣тим — в трансцендентную форму; (ж, 2.1) [prakṛtiṃ svāṃ = mama vaiṣṇavīṃ māyāṃ triguṇātmikām, Shankara]

сва̄м — Свою; (ж, 2.1) 

адхишт̣ха̄йа — войдя/находясь; (ав) [adhiṣṭhāya vaśīkṛtya, Shankara] 

самбхава̄ми — прихожу; (лаТ, 3.1) https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.0001?type=ting [saṃbhavāmi - dehavāniva bhavāmi, Shankara]

а̄тма-ма̄йайа̄ — посредством Своей внутренней энергии (ж, 3.1)


अन्वय:  anvayaḥ


अजः अपि अव्ययात्मा सन् , भूतानाम् ईश्वरः अपि सन् , स्वां प्रकृतिम् अधिष्ठाय आत्म-मायया सम्भवामि।

ajaḥ api avyayātmā san , bhūtānām īśvaraḥ api san , svāṃ prakṛtim adhiṣṭhāya ātma-māyayā sambhavāmi|


Дословный перевод:

Хотя нерожденный и нетленный будучи, всех живых существ Ишварой хотя будучи, в Своей природе пребывая [Свою пракрити/энергию подчинив], посредством атма-майи я проявляюсь.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


nanu anādestava kuto janma ? avināśinaśca kathaṃ punarjanma yena bahūni me vyatītānityucyate | īśvarasya tava puṇyapāpavihīnasya kathaṃ jīvavajjanmeti ? ata āha ajo'pīti | satyamevam | tathāpi ajo'pi janmaśūnyo'pi sannaham | tathāvyayātmāpyanaśvarasvabhāvo'pi san | tathā īśvaro'pi karmapāratantryarahito'pi san | svamāyayā sambhavāmi samyagapracyutajñānabalavīryādiśaktyaiva bhavāmi |

nanu tathāpi ṣoḍaśakalātamkaliṅgadehaśūnyasya ca tava kuto janmeti ? ata uktaṃ svāṃ śuddhasattvātmikāṃ prakṛtiṃ adhiṣṭhāya svīkṛtya | viśuddhorjitasattvamūrtyā svecchayāvatarāmītyarthaḥ ||6||


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||4.6|| ajo'pi janmarahito'pi san tathā avyayātmā akṣīṇajñānaśaktisvabhāvo'pi san tathā bhūtānāṃ brahmādistambaparyantānām īśvaraḥ īśanaśīlo'pi san prakṛtiṃ svāṃ mama vaiṣṇavīṃ māyāṃ triguṇātmikām yasyā vaśe sarvaṃ jagat vartate yayā mohitaṃ sat svamātmānaṃ vāsudevaṃ na jānāti tāṃ prakṛtiṃ svām adhiṣṭhāya vaśīkṛtya saṃbhavāmi dehavāniva bhavāmi jāta iva ātmamāyayā ātmanaḥ māyayā na paramārthato lokavat||tacca janma kadā kimarthaṃ ca ityucyate

English Translation Of Sri Shankaracharya's Sanskrit Commentary By Swami Gambirananda

4.6 Api, san ajah, though I am birthless; and avyayatma, undecaying by nature, though I am naturally possessed of an undiminishing power of Knowledge; and so also api san, though; isvarah, the Lord, natural Ruler; bhutanam, of beings, from Brahma to a clump of grass; (still) adhisthaya, by subjugating; svam, My own; prakrtim, Prakrti, the Maya of Visnu consisting of the three gunas, under whose; spell the whole world exists, and deluded by which one does not know one's own Self, Vasudeva;-by subjugating that Prakrti of Mine, sambhavami, I take birth, appear to become embodeid, as though born; atma-mayaya, by means of My own Maya; but not in reality like an ordinary man. It is being stated when and why that birth occurs:


Перевод Прабхупады


Хотя Я нерожденный и Мое трансцендентное тело нетленно, хотя Я повелитель всех живых существ, в каждую эпоху силой Своей внутренней энергии Я появляюсь в этом мире в Своем изначальном духовном облике.


Перевод Шанкарачарьи


4.6 Хотя Я нерожденный, неразрушающийся по природе и Господь существ, (тем не менее) подчиняя Свою Пракрити, Я принимаю рождение посредством Своей собственной Майи.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика