3.33


सदृशं चेष्टते स्वस्याः प्रकृतेर्ज्ञानवानपि ।

प्रकृतिं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति ॥ ३३ ॥


sadṛśaṁ ceṣṭate svasyāḥ

prakṛter jñānavān api

prakṛtiṁ yānti bhūtāni

nigrahaḥ kiṁ kariṣyati


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


садр̣ш́ам — сообразно; (ав)

чешт̣ате — пытается; (лаТ, атм, 1.1)

свасйа̄х̣ — своей; (ж, 6.1)

пракр̣тех̣ — совокупности гун материальной природы; (ж, 6.1) prakṛtiḥ prācīna-karma-saṃskārādhīnaḥ svabhāvaḥ

джн̃а̄нава̄н — тот, кто обладает знанием; (м, 1.1)

апи — хотя; (ав)

пракр̣тим — природе; (ж, 2.1)

йа̄нтиследуют; (лаТ, 1.3)

бхӯта̄ни — живые существа; (с, 1.3) 

ниграхах̣ — сопротивление; (м, 1.1)

ким — что; (с, 2.1)

каришйати — сделает (лРТ, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


ज्ञानवान् अपि स्वस्याः प्रकृतेः सदृशं चेष्टते, भूतानि प्रकृतिं यान्ति। निग्रहः किं करिष्यति?

jñānavān api svasyāḥ prakṛteḥ sadṛśaṁ ceṣṭate, bhūtāni prakṛtiṁ yānti, nigrahaḥ kiṁ kariṣyati?


Дословный перевод:

Даже знающий человек своей природе согласно действует. Живые существа природе следуют. Подавление что сделает?


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


nanu tarhi mahāphalatvādindriyāṇi nigṛhya niṣkāmāḥ santaḥ sarve'pi svadharmameva kiṃ nānutiṣṭhanti ? tatrāha sadṛśamiti | prakṛtiḥ prācīnakarmasaṃskārādhīnaḥ svabhāvaḥ | svasyāḥ svakīyāyāḥ prakṛteḥ svabhāvasya sadṛśamanurūpameva guṇadoṣajñānavānapi ceṣṭate | kiṃ punarvaktavyamajñaśceṣṭata iti | yasmādbhūtāni sarve'pi prāṇinaḥ prakṛtiṃ yāntyanuvartante | evaṃ ca sati indriyanigrahaḥ kiṃ kariṣyati ? prakṛterbalīyastvādityarthaḥ ||33|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||3.33|| sadṛśam anurūpaṃ ceṣṭate ceṣṭāṃ karoti| kasya svasyāḥ svakīyāyāḥ prakṛteḥ| prakṛtirnāma pūrvakṛtadharmādharmādisaṃskāraḥ vartamānajanmādau abhivyaktaḥ sā prakṛtiḥ| tasyāḥ sadṛśameva sarvo jantuḥ jñānavānapi ceṣṭate kiṃ punarmūrkhaḥ| tasmāt prakṛtiṃ yānti anugacchanti bhūtāni prāṇinaḥ| nigrahaḥ niṣedharūpaḥ kiṃ kariṣyati mama vā anyasya vā||yadi sarvo jantuḥ ātmanaḥ prakṛtisadṛśameva ceṣṭate na ca prakṛtiśūnyaḥ kaścit asti tataḥ puruṣakārasya viṣayānupapatteḥ śāstrānarthakyaprāptau idamucyate


Prabhupada


Даже ученый человек поступает сообразно своей природе, ибо все существа вынуждены действовать в соответствии с качествами, которыми их наделили три гуны. Так какой же смысл подавлять свою природу?


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика