3.33
सदृशं चेष्टते स्वस्याः प्रकृतेर्ज्ञानवानपि ।
प्रकृतिं यान्ति भूतानि निग्रहः किं करिष्यति ॥ ३३ ॥
sadṛśaṁ ceṣṭate svasyāḥ
prakṛter jñānavān api
prakṛtiṁ yānti bhūtāni
nigrahaḥ kiṁ kariṣyati
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
садр̣ш́ам — сообразно; (ав)
чешт̣ате — пытается; (лаТ, атм, 1.1)
свасйа̄х̣ — своей; (ж, 6.1)
пракр̣тех̣ — совокупности гун материальной природы; (ж, 6.1) prakṛtiḥ prācīna-karma-saṃskārādhīnaḥ svabhāvaḥ
джн̃а̄нава̄н — тот, кто обладает знанием; (м, 1.1)
апи — хотя; (ав)
пракр̣тим — природе; (ж, 2.1)
йа̄нти — следуют; (лаТ, 1.3)
бхӯта̄ни — живые существа; (с, 1.3)
ниграхах̣ — сопротивление; (м, 1.1)
ким — что; (с, 2.1)
каришйати — сделает (лРТ, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
ज्ञानवान् अपि स्वस्याः प्रकृतेः सदृशं चेष्टते, भूतानि प्रकृतिं यान्ति। निग्रहः किं करिष्यति?
jñānavān api svasyāḥ prakṛteḥ sadṛśaṁ ceṣṭate, bhūtāni prakṛtiṁ yānti, nigrahaḥ kiṁ kariṣyati?
Дословный перевод:
Даже знающий человек своей природе согласно действует. Живые существа природе следуют. Подавление что сделает?
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
nanu tarhi mahāphalatvādindriyāṇi nigṛhya niṣkāmāḥ santaḥ sarve'pi svadharmameva kiṃ nānutiṣṭhanti ? tatrāha sadṛśamiti | prakṛtiḥ prācīnakarmasaṃskārādhīnaḥ svabhāvaḥ | svasyāḥ svakīyāyāḥ prakṛteḥ svabhāvasya sadṛśamanurūpameva guṇadoṣajñānavānapi ceṣṭate | kiṃ punarvaktavyamajñaśceṣṭata iti | yasmādbhūtāni sarve'pi prāṇinaḥ prakṛtiṃ yāntyanuvartante | evaṃ ca sati indriyanigrahaḥ kiṃ kariṣyati ? prakṛterbalīyastvādityarthaḥ ||33||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||3.33|| sadṛśam anurūpaṃ ceṣṭate ceṣṭāṃ karoti| kasya svasyāḥ svakīyāyāḥ prakṛteḥ| prakṛtirnāma pūrvakṛtadharmādharmādisaṃskāraḥ vartamānajanmādau abhivyaktaḥ sā prakṛtiḥ| tasyāḥ sadṛśameva sarvo jantuḥ jñānavānapi ceṣṭate kiṃ punarmūrkhaḥ| tasmāt prakṛtiṃ yānti anugacchanti bhūtāni prāṇinaḥ| nigrahaḥ niṣedharūpaḥ kiṃ kariṣyati mama vā anyasya vā||yadi sarvo jantuḥ ātmanaḥ prakṛtisadṛśameva ceṣṭate na ca prakṛtiśūnyaḥ kaścit asti tataḥ puruṣakārasya viṣayānupapatteḥ śāstrānarthakyaprāptau idamucyate
Prabhupada
Даже ученый человек поступает сообразно своей природе, ибо все существа вынуждены действовать в соответствии с качествами, которыми их наделили три гуны. Так какой же смысл подавлять свою природу?
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика