2.68


तस्माद्यस्य महाबाहो निगृहीतानि सर्वशः ।

इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ ६८ ॥


tasmād yasya mahā-bāho

nigṛhītāni sarvaśaḥ

indriyāṇīndriyārthebhyas

tasya prajñā pratiṣṭhitā


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


тасма̄т — поэтому; (c, 5.1) (ав)

йасйа — которого; (м.р. 6.1 от yad)

маха̄-ба̄хо — о могучерукий; (м.р. 8.1 от mahā-bāhu)

нигр̣хӣта̄ни — отстраненные/отцепленные; (ср.р. 1.3 от grah) नियन्त्रितानि

сарваш́ах̣ — всесторонне; (ав. от sarvaśas)

индрийа̄н̣и — чувства; (ср.р. 1.3 от indriya)

индрийа-артхебхйах̣ — от объектов чувств; (м.р. 5.3 от indriya-artha)

тасйа — его; (м.р. 6.1 от tad)

праджн̃а̄ — разум/самоосознание; (ж.р. 1.1 от prajñā)

пратишт̣хита̄ — твердый/устойчивое (ж.р. 1.1 от pratiṣṭhitā)


आकाङ्क्षा ākāṅkṣā


nigṛhītāni (обуздываемые)

kāni nigṛhītāni? - indriyāṇi nigṛhītāni

indriyāṇi kebhyaḥ nigṛhītāni?

indriyāṇi indriyārthebhyaḥ katham nigṛhītāni?

yasya indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarvaśaḥ nigṛhītāni, tasya kiṁ bhavati (у него что становится)?

yasya indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarvaśaḥ nigṛhītāni, tasya tadā prajñā kathambhūtā bhavati?

kasmāt yasya indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarvaśaḥ nigṛhītāni, tasya prajñā pratiṣṭhitā bhavati? - 

tasmād yasya indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarvaśaḥ nigṛhītāni, tasya prajñā pratiṣṭhitā bhavati

asmin śloke sambodhanapadam kim? - mahā-bāho


अन्वय:  anvayaḥ


महा-बाहो! तस्मात् यस्य इन्द्रियाणि इन्द्रियार्थेभ्यः सर्वशः निगृहीतानि, तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता। 

mahā-bāho tasmād yasya indriyāṇi indriyārthebhyaḥ sarvaśaḥ nigṛhītāni tasya prajñā pratiṣṭhitā


Дословный перевод:

О могучерукий! Поэтому того человека, чьи чувства во всех отношениях отделены от объектов чувств, его разум непоколебим.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


indriyasaṃyamasya sthitaprajñatve sādhanatvaṃ coktamupasaṃharati tasmāditi | sādhanatvopasaṃhāre tasya prajñā pratiṣṭhitā jñātavyetyarthaḥ | mahābāho ! iti sambodhayan vairinigrahe samarthasya tavātrāpi sāmarthyaṃ bhavediti sūcayati ||68|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya

 

||2.68|| indriyāṇāṃ pravṛttau doṣa upapādito yasmāt  tasmāt yasya  yateḥ he  mahābāho nigṛhītāni sarvaśaḥ sarvaprakāraiḥ mānasādibhedaiḥ  indriyāṇi indriyārthebhyaḥ  śabdādibhyaḥ  tasya prajñā pratiṣṭhitā||

yo'yaṃ laukiko vaidikaśca vyavahāraḥ sa utpannavivekajñānasya sthitaprajñasya avidyākāryatvāt avidyānivṛttau nivartate avidyāyāśca vidyāvirodhāt nivṛttiḥ ityetamarthaṃ sphuṭīkurvan āha


Prabhupada


Потому, о могучерукий Арджуна, тот, кто отстранил свои чувства от объектов чувств, несомненно, обладает устойчивым разумом.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика