2.52
यदा ते मोहकलिलं बुद्धिर्व्यतितरिष्यति ।
तदा गन्तासि निर्वेदं श्रोतव्यस्य श्रुतस्य च ॥ ५२ ॥
yadā te moha-kalilaṁ
buddhir vyatitariṣyati
tadā gantāsi nirvedaṁ
śrotavyasya śrutasya ca
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йада̄ — когда; (ав)
те — твой; (tava, 6.1 от yuṣmad)
моха-калилам — иллюзии дебри; (ср.р. 2.1 от moha-kalila)
буддхих̣ — трансцендентное служение на уровне разума; (ж.р. 1.1 от buddhi)
вйатитаришйати — преодолеет; (lṛṭ 1.1 от tṛ)
тада̄ — тогда; (ав)
ганта̄ аси — придешь; (luṭ 2.1 от gam) https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1137?type=ting&form=गन्तासि
нирведам — к безразличию; (м.р. 2.1 от nirveda)
ш́ротавйасйа — того, что предстоит услышать; (м.р. 6.1 от śrotavya)
ш́рутасйа — того, что уже было услышано; (м.р. 6.1 от śruta)
ча — также (ав)
आकाङ्क्षा ākāṅkṣā
vyatitariṣyati
kā vyatitariṣyati? - buddhiḥ vyatitariṣyati
buddhiḥ kim vyatitariṣyati? - buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati
kasya buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati? - te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati
yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati tadā kiṁ bhavati? - yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati tadā gantāsi
gantāsi
yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati tadā kaṁ gantāsi? - yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati tadā nirvedaṁ gantāsi
yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati tadā kasya kasya ca nirvedaṁ gantāsi? - yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati tadā śrotavyasya śrutasya ca nirvedaṁ gantāsi
अन्वय: anvayaḥ
यदा ते बुद्धिः मोह-कलिलं व्यतितरिष्यति , तदा श्रोतव्यस्य श्रुतस्य च निर्वेदं गन्तासि।
yadā te buddhiḥ moha-kalilaṁ vyatitariṣyati, tadā śrotavyasya śrutasya ca nirvedaṁ gantāsi
Дословный перевод:
Когда твой разум из дебрей иллюзии выберется, тогда того, что предстоит услышать, того что было услышано также к безразличию придешь.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
kadāhaṃ tatpadaṃ prāpsyāmi ityapekṣāyāmāha yadeti dvābhyām | moho dehādiṣu ātmabuddhiḥ | tadeva kalilaṃ gahanam | kalilaṃ gahanaṃ vidurityabhidhānakoṣasmṛteḥ | tataścāyamarthaḥ | evaṃ parameśvarārādhane kriyamāṇe yadā tatprasādena tava buddhirdehābhimānalakṣaṇaṃ mohamayaṃ gahanaṃ durgaṃ viśeṣeṇātitariṣyati tadā śrotavyasya śrutasya cārthasya nirvedaṃ vairāgyaṃ gantāsi prāpsyasi | tayoranupādeyatvena jijñāsāṃ na kariṣyasītyarthaḥ ||52||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||2.52|| yadā yasminkāle te tava mohakalilaṃ mohātmakamavivekarūpaṃ kāluṣyaṃ yena ātmānātmavivekabodhaṃ kaluṣīkṛtya viṣayaṃ pratyantaḥkaraṇaṃ pravartate tat tava buddhiḥ vyatitariṣyati vyatikramiṣyati atiśuddhabhāvamāpatsyate ityarthaḥ| tadā tasmin kāle gantāsi prāpsyasi nirvedaṃ vairāgyaṃ śrotavyasya śrutasya ca tadā śrotavyaṃ śrutaṃ ca te niṣphalaṃ pratibhātītyabhiprāyaḥ||
mohakalilātyayadvāreṇa labdhātmavivekajaprajñaḥ kadā karmayogajaṃ phalaṃ paramārthayogamavāpsyāmīti cet tat śrṛṇu
Prabhupada
Когда твой разум выберется из дебрей иллюзии, ты станешь безразличным ко всему, что тебе доводилось слышать и что еще предстоит услышать.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика