18.59


यद्यहङ्कारमाश्रित्य न योत्स्य इति मन्यसे ।

मिथ्यैष व्यवसायस्ते प्रकृतिस्त्वां नियोक्ष्यति ॥ ५९ ॥


yadyahaṅkāram āśritya

na yotsya iti manyase

mithyaiṣa vyavasāyas te

prakṛtis tvāṁ niyokṣyati


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


йади — если; (ав) (в других источниках вместо "йади" - "йат")

ахан̇ка̄рам — ложное эго; (м, 2.1)

а̄ш́ритйа — обретя как прибежище; (ав)

на йотсйе — не буду сражаться; (лРТ, 3.1) युध्{कर्तरि;लृट्;उ;एक;आत्मनेपदी;युधँ;दिवादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/04.0069 

ити — так; 

манйасе — думаешь; (лаТ, 2.1) मन्{कर्तरि;लट्;म;एक;आत्मनेपदी;मनँ;दिवादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/04.0073 

митхйа̄ — ложная; (ав) [विपरीतः]

эшах̣ — эта; (м, 1.1)

вйаваса̄йах̣ — решимость; (м, 1.1)

те — твоя; (6.1)

пракр̣тих̣ — природа; (ж, 1.1) 

тва̄м — тебя; (2.1)

нийокшйати — будет использовать (лРТ, 1.1) नि_युज्{कर्तरि;लृट्;प्र;एक;उभयपदी;नि_युजिँर्;रुधादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/07.0007 


अन्वय:  anvayaḥ


यदि अहङ्कारम् आश्रित्य न योत्स्ये इति मन्यसे (तर्हि) एषः ते व्यवसायः मिथ्या। प्रकृतिः त्वं नियोक्ष्यति। 

yadi ahaṅkāram āśritya na yotsye iti manyase (tarhi) eṣaḥ te vyavasāyaḥ mithyā| prakṛtiḥ tvaṃ niyokṣyati| 

or

tvam ahaṅkāram āśritya ‘ahaṁ na yotsye’ iti yat [yadi] manyase, [tarhi] te (tava) vyavasāyaḥ (niścayaḥ) mithyā eva; [yataḥ tava] prakṛtiḥ (kṣātraḥ svabhāvaḥ) tvāṁ niyokṣyati.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


kāmaṃ vinaṅkṣyasi na tu bandhubhiryuddhaṃ kariṣyāmīti cettatrāha yadahaṃkāramiti | maduktamanādṛtya kevalamahaṅkāramavalambya yuddhaṃ na kariṣyāmīti yanmanyase tvamadhyavasyasi eṣa tava vyavasāyo mithyaiva asvatantratvāttava | tadevāha prakṛtistvāṃ rajoguṇarūpeṇa pariṇatā satī niyokṣyati pravartayiṣyatīti ||59|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||18.59|| --,yadi cet tvam ahaṃkāram āśritya na yotsye iti na yuddhaṃ kariṣyāmi iti manyase cintayasi niścayaṃ karoṣi? mithyā eṣaḥ vyavasāyaḥ niścayaḥ te tava yasmāt prakṛtiḥ kṣatriyasvabhāvaḥ tvāṃ niyokṣyati||yasmācca --,   


Prabhupada


Если же ты не выполнишь Мою волю и не вступишь в сражение, то выберешь неверный путь. Твоя природа все равно заставит тебя сражаться.

व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика