18.39


यदग्रे चानुबन्धे च सुखं मोहनमात्मन: ।

निद्रालस्यप्रमादोत्थं तत्तामसमुदाहृतम् ॥ ३९ ॥


yad agre cānubandhe ca

sukhaṁ mohanam ātmanaḥ

nidrālasya-pramādotthaṁ

tat tāmasam udāhṛtam


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


йат — которое; (c, 1.1)

агре — в начале; (c, 7.1)

ча — также; 

анубандхе — в конце; (м, 7.1)

ча — также; 

сукхам — счастье; (c, 1.1)

моханам — призрачное; (c, 1.1)

а̄тманах̣ — души; (м, 6.1)

нидра̄-а̄ласйа-прама̄да-уттхам из сна, лени и невнимательности возникшее; (c, 1.1) [pramādaḥ anavadhānatā]

тат — то; (c, 1.1)

та̄масам — относящееся к гуне невежества; (c, 1.1)

уда̄хр̣там — называемое (c, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


यत् सुखम् अग्रे च अनुबन्धे च आत्मनः मोहनं निद्रालस्यप्रमादोत्थं तत् तामसम् उदाहृतम्। 

yat sukham agre ca anubandhe ca ātmanaḥ mohanaṃ nidrālasyapramādotthaṃ tat tāmasam udāhṛtam| 

or

nidrālasya-pramādotthaṁ (nidrā, ālasyam, pramādaḥ anavadhānatā tebhyaḥ utpannaṁ) yat sukham agre anubandhe (pariṇāme) ca ātmanaḥ mohanaṁ (moha-karaṁ), tat tāmasam udāhṛtam.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


tāmasaṃ sukhamāha yaditi | agre ca prathamakṣaṇe'nubandhe ca paścādapi yatsukhamātmano mohakaram | tadevāha nidrā ālasyaṃ ca pramādaśca kartavyārthāvadhāraṇarāhityena manogrāhyametebhya uttiṣṭhati yatsukhaṃ tattāmasamudāhṛtam ||39|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||18.39|| --,yat agre ca anubandhe ca avasānottarakāle ca sukhaṃ mohanaṃ mohakaram ātmanaḥ nidrālasyapramādotthaṃ nidrā ca ālasyaṃ ca pramādaśca tebhyaḥ samuttiṣṭhatīti nidrālasyapramādottham? tat tāmasam udāhṛtam||atha idānīṃ prakaraṇopasaṃhārārthaḥ ślokaḥ ārabhyate --,


Перевод


А счастье, которое ослепляет человека, лишая его возможности постичь природу души, обманчивое в начале и в конце, порожденное сном, ленью и иллюзией, — такое счастье называют счастьем в гуне невежества.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика