18.35
यया स्वप्नं भयं शोकं विषादं मदमेव च ।
न विमुञ्चति दुर्मेधा धृति: सा पार्थ तामसी ॥ ३५ ॥
yayā svapnaṁ bhayaṁ śokaṁ
viṣādaṁ madam eva ca
na vimuñcati durmedhā
dhṛtiḥ sā pārtha tāmasī
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
йайа̄ — которой; (ж, 3.1)
свапнам — сон; (м, 2.1)
бхайам — страх; (c, 2.1)
ш́окам — скорбь; (м, 2.1)
виша̄дам — уныние; (м, 2.1) [despondency - уныние]
мадам — опьянение; (м, 2.1) [viṣayasevām ātmanaḥ bahumanyamānaḥ matta iva madam - тот, кто полагает наслаждение вещами высшей целью жизни, selfindulgence - опьянение от бесконтрольного самонаслаждения]
эва — безусловно;
ча — также;
на вимун̃чати — [от себя] не высвобождает; (лаТ, 1.1) वि_मुच्{कर्तरि;लट्;प्र;एक;परस्मैपदी;वि_मुचॢँ;तुदादिः}
дурмедха̄х̣ — глупый; (дурмедхаc, м, 1.1) [कुत्सितबुद्धिः]
дхр̣тих̣ — решимость; (ж, 1.1)
са̄ — эта; (ж, 1.1)
па̄ртха — о сын Притхи;
та̄масӣ — относящаяся к гуне невежества (ж, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
पार्थ! दुर्मेधाः यया स्वप्नं भयं शोकं विषादं मदम् एव च न विमुञ्चति , सा धृतिः तामसी।
pārtha! durmedhāḥ yayā svapnaṃ bhayaṃ śokaṃ viṣādaṃ madam eva ca na vimuñcati , sā dhṛtiḥ tāmasī|
or
he pārtha! durmedhāḥ [durbuddhiḥ puruṣaḥ] yayā [dhṛtyā] svapnaṁ [nidrāṁ], bhayaṁ, śokaṁ, viṣādaṁ, madam eva ca na vimuñcati, sā dhṛtiḥ tāmasī.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
tāmasīṃ dhṛtimāha yayeti duṣṭāvivekabahulā medhā yasya sa durmedhāḥ puruṣo yayā dhṛtyā svapnādīnna vimuñcati punaḥ punarāvartayati | svapno'tra nidrā sā dhṛtistāmasī ||35||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||18.35|| --,yayā svapnaṃ nidrāṃ bhayaṃ trāsaṃ śokaṃ viṣādaṃ viṣaṇṇatāṃ madaṃ* viṣayasevām ātmanaḥ bahumanyamānaḥ matta iva madam eva ca manasi nityameva kartavyarūpatayā kurvan na vimuñcati dhārayatyeva durmedhāḥ kutsitamedhāḥ puruṣaḥ yaḥ, tasya dhṛtiḥ yā, sā tāmasī matā|| guṇabhedena kriyāṇāṃ kārakāṇāṃ ca trividho bhedaḥ uktaḥ| atha idānīṃ phalasya sukhasya trividho bhedaḥ ucyate --,
*[Swami Gambhiranandaji's translation of the word "mada": madam, sensuality, enjoyment of objects—mentally holding these as things that must always be resorted to, considering them to be greatly important to himself, like a drunkard thinking of wine].
Перевод
А решимость, которая не может избавить человека от сновидений, страха, скорби, подавленности и иллюзии, — такая решимость, лишенная рассудительности, о сын Притхи, относится к гуне тьмы.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика