18.33
धृत्या यया धारयते मन:प्राणेन्द्रियक्रिया: ।
योगेनाव्यभिचारिण्या धृति: सा पार्थ सात्त्विकी ॥ ३३ ॥
dhṛtyā yayā dhārayate
manaḥ-prāṇendriya-kriyāḥ
yogenāvyabhicāriṇyā
dhṛtiḥ sā pārtha sāttvikī
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
дхр̣тйа̄ — решимостью; (ж, 3.1) [प्रयत्नः - усилие]
йайа̄ — той, которая позволяет; (ж, 3.1)
дха̄райате — поддерживает; (Нич, лаТ, 1.1) धृ_णिच्{कर्तरि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;धृञ्_णिच्;भ्वादिः}
https://sanskritabhyas.in/Verb/View/धृ-भ्वादिः-धृञ्-धारणे†णिच् https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1047?type=nich
манах̣-пра̄н̣а-индрийа-крийа̄х̣ — ума, праны и чувств действия; (ж, 2.3) [व्यापारान्]
йогена — йогой; (м, 3.1)
авйабхича̄рин̣йа̄ — неуклонной; (ж, 3.1)
дхр̣тих̣ — решимость; (ж, 1.1)
са̄ — эта; (ж, 1.1)
па̄ртха — о сын Притхи; (м, 8.1)
са̄ттвикӣ — относящаяся к гуне благости (ж, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
पार्थ! [पुरुषः] योगेन अव्यभिचारिण्या यया धृत्या मनःप्राणेन्द्रियक्रियाः [व्यापारान्] धारयते, [तस्य पुरुषस्य] सा धृतिः सात्त्विकी।
pārtha! [puruṣaḥ] yogena avyabhicāriṇyā yayā dhṛtyā manaḥprāṇendriyakriyāḥ dhārayate, [tasya puruṣasya] sā dhṛtiḥ sāttvikī|
or
he pārtha! [puruṣaḥ] yogena (cittasya ekāgreṇa) avyabhicāriṇyā (anya-viṣayasya dhāraṇam akurvantyā) yayā dhṛtyā manaḥ-prāṇendriyā-kriyāḥ dhārayate, [tasya puruṣasya] sā dhṛtiḥ sāttvikī.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
idānīṃ dhṛtestraividhyamāha dhṛtyeti tribhiḥ | yogena cittaigāgreṇa hetunā'vyabhicāriṇyā viṣayāntaramadhārayantyā yayā dhṛtyā manasaḥ prāṇānāmindriyāṇāṃ ca kriyā dhārayate niyacchati sā dhṛtiḥ sāttvikī ||33||
Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya
||18.33|| --,dhṛtyā yayā -- avyabhicāriṇyā iti vyavahitena saṃbandhaḥ? dhārayate kim manaḥprāṇendriyakriyāḥ manaśca prāṇāśca indriyāṇi ca manaḥprāṇendriyāṇi? teṣāṃ kriyāḥ ceṣṭāḥ? tāḥ ucchāstramārgapravṛtteḥ dhārayate dhārayati -- dhṛtyā hi dhāryamāṇāḥ ucchāstramārgaviṣayāḥ na bhavanti -- yogena samādhinā? avyabhicāriṇyā? nityasamādhyanugatayā ityarthaḥ| etat uktaṃ bhavati -- avyabhicāriṇyā dhṛtyā manaḥprāṇendriyakriyāḥ dhāryamāṇāḥ yogena dhārayatīti| yā evaṃlakṣaṇā dhṛtiḥ? sā pārtha? sāttvikī||
Перевод
О сын Притхи, твердая, непоколебимая решимость, поддерживаемая практикой йоги и позволяющая человеку овладеть своим умом, потоками жизненного воздуха и чувствами, называется решимостью в гуне благости.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика