18.27


रागी कर्मफलप्रेप्सुर्लुब्धो हिंसात्मकोऽश‍ुचि: ।

हर्षशोकान्वित: कर्ता राजस: परिकीर्तित: ॥ २७ ॥


rāgī karma-phala-prepsur

lubdho hiṁsātmako ’śuciḥ

harṣa-śokānvitaḥ kartā

rājasaḥ parikīrtitaḥ


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


ра̄гӣ — сильно привязанный; (м, 1.1)

карма-пхала-препсух̣ — результатов своего труда желающий; (м, 1.1)

лубдхах̣ — жадный; (м, 1.1)

хим̇са̄-а̄тмаках̣ — злобный; (м, 1.1)

аш́учих̣ — нечистый; (м, 1.1)

харша-ш́ока-анвитах̣ — подверженный радостям и печалям; (м, 1.1)

карта̄ — совершающий действия; (м, 1.1)

ра̄джасах̣ — относящийся к гуне страсти; (м, 1.1) 

парикӣртитах̣ — провозглашаемый (м, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


रागी कर्मफलप्रेप्सुः लुब्धः हिंसात्मकः अशुचिः हर्षशोकान्वितः कर्ता राजसः परिकीर्तितः।

rāgī karmaphalaprepsuḥ lubdhaḥ hiṃsātmakaḥ aśuciḥ harṣaśokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ|

or

rāgī (viṣayāsakta-cittaḥ), karma-phalepsuḥ (karma-phalā-kāṅkṣī), lubdhaḥ (para-dravyābhilāṣī), hiṁsātmakaḥ, aśuciḥ (bāhyābhyantaraśauca-rahitaḥ), harṣa-śokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


rājasaṃ kartāramāha rāgīti | rāgī putrādiṣu prītimān | karmaphalaprepsuḥ karmaphalakāmī | lubdhaḥ parasvābhilāṣī | hiṃsātmako mārakasvabhāvaḥ | lābhālābhayor harṣaśokābhyām anvitaḥ saṃyuktaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ ||27|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||18.27|| --,rāgī rāgaḥ asya astīti rāgī? karmaphalaprepsuḥ karmaphalārthī ityarthaḥ? lubdhaḥ paradravyeṣu saṃjātatṛṣṇaḥ? tīrthādau ca svadravyāparityāgī vā? hiṃsātmakaḥ parapīḍākarasvabhāvaḥ? aśuciḥ bāhyābhyantaraśaucavarjitaḥ? harṣaśokānvitaḥ iṣṭaprāptau harṣaḥ aniṣṭaprāptau iṣṭaviyoge ca śokaḥ tābhyāṃ harṣaśokābhyām anvitaḥ saṃyuktaḥ? tasyaiva ca karmaṇaḥ saṃpattivipattibhyāṃ harṣaśokau syātām? tābhyāṃ saṃyukto yaḥ kartā saḥ rājasaḥ parikīrtitaḥ||

  

Перевод


Если человек привязан к деятельности и к ее результатам, если он движим желанием насладиться плодами своего труда, если он жаден, злобен, нечист, подвержен радостям и печалям, о таком человеке говорят, что он находится под влиянием гуны страсти.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика