18.23


नियतं सङ्गरहितमरागद्वेषत: कृतम् ।

अफलप्रेप्सुना कर्म यत्तत्सात्त्विकमुच्यते ॥ २३ ॥


niyataṁ saṅga-rahitam

arāga-dveṣataḥ kṛtam

aphala-prepsunā karma

yat tat sāttvikam ucyate


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


нийатам — упорядоченная; (c, 1.1) [nityam]

сан̇га-рахитам — без привязанности; (c, 1.1)

ара̄га-двешатах̣ — без любви или ненависти; (ав)

кр̣там — выполняемая; (c, 1.1)

апхала-препсуна̄тот, кто не стремится насладиться плодами; (м, 3.1)

карма — деятельность; (c, 1.1)

йат — которая; (c, 1.1)

тат — та; (c, 1.1)

са̄ттвикам — относящаяся к гуне благости; (c, 1.1)

учйате — называется (лаТ, кармаНи, 1.1) वच्{कर्मणि;लट्;प्र;एक;आत्मनेपदी;वचँ;अदादिः}


अन्वय:  anvayaḥ


अफलप्रेप्सुना अरागद्वेषतः नियतं सङ्गरहितं यत् कृतं कर्म, तत् सात्त्विकम् उच्यते। 

aphalaprepsunā arāgadveṣataḥ niyataṃ saṅgarahitaṃ yat kṛtaṃ karma, tat sāttvikam ucyate| 

or

aphala-prepsunā (phala-kāmanā-rahitena puruṣeṇa) niyataṁ (nityam avaśya-kartavyatayā vihitaṁ) saṅga-rahitam (anāsaktam) arāgadveṣataḥ yat kṛtaṁ (bhavati), tat karma sāttvikam ucyate


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


idānīṃ trividhaṃ karmāha niyatam iti tribhiḥ | niyataṃ nityatayā vihitam | saṅgarahitamabhiniveśaśūnyam | arāgadveṣataḥ putrādiprītyā vāśatrudveṣeṇa yatkṛtaṃ na bhavati | phalaṃ prāptumicchatīti phalaprepsuḥ | tadvilakṣaṇena niṣkāmeṇa kartrā yatkṛtaṃ karma tatsāttvikamucyate ||23|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


||18.23|| --,niyataṃ nityaṃ saṅgarahitam āsaktivarjitam arāgadveṣataḥkṛtaṃ rāgaprayuktena dveṣaprayuktena ca kṛtaṃ rāgadveṣataḥkṛtam? tadviparītam arāgadveṣataḥkṛtam? aphalaprepsunā phalaṃ prepsatīti phalaprepsuḥ phalatṛṣṇaḥ tadviparītena aphalaprepsunā kartrā kṛtaṃ karma yat? tat sāttvikam ucyate||  


Перевод


Упорядоченную деятельность, которой занимаются без привязанности, любви и ненависти или желания насладиться ее плодами, называют деятельностью в гуне благости.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика