17.9
कट्वम्ललवणात्युष्णतीक्ष्णरूक्षविदाहिन: ।
आहारा राजसस्येष्टा दु:खशोकामयप्रदा: ॥ ९ ॥
kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-
tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhinaḥ
āhārā rājasasyeṣṭā
duḥkha-śokāmaya-pradāḥ
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
кат̣у-амла-лаван̣а-ати-ушн̣а-тӣкшн̣а-рӯкша-вида̄хинах̣ — очень кислые, горькие, соленые, очень пряные, острые, сухие, горячие; (м, 1.3)
а̄ха̄ра̄х̣ — виды пищи; (м, 1.3)
ра̄джасасйа — того, кто находится в гуне страсти; (м, 6.1)
ишт̣а̄х̣ — нравящиеся; (м, 1.3)
дух̣кха-ш́ока-а̄майа-прада̄х̣ — горе, страдания, болезни причиняющие (м, 1.3)
अन्वय: anvayaḥ
कट्वम्ल-लवण-अति-उष्ण-तीक्ष्ण-रूक्ष-विदाहिनः दुःख-शोक-आमय-प्रदाः आहाराः राजसस्य इष्टाः (भवति) ।
kaṭvamla-lavaṇa-ati-uṣṇa-tīkṣṇa-rūkṣa-vidāhinaḥ duḥkha-śoka-āmaya-pradāḥ āhārāḥ rājasasya iṣṭāḥ (bhavati) |
или
kaṭv-amla-lavaṇāty-uṣṇa-tīkṣṇa-rukṣa-vidāhinaḥ duḥkha-śokāmaya-pradāḥ āhārāḥ rājasasya (janasya) iṣṭāḥ (priyāḥ bhavanti).
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
tathā kaṭviti | atiśabdaḥ kaṭvādiṣu saptasvapi sambadhyate | tenātikaṭurnimbādiḥ | atyamlo'tilavaṇo'tyuṣṇaśca prasiddhaḥ | atitīkṣṇo maricādiḥ | atirūkṣaḥ kaṅgukodravādiḥ | atividāhī saṛṣapādiḥ | atikaṭvādaya āhārā rājasasyeṣṭāḥ priyāḥ | duḥkhaṃ tātkālikaṃ hṛdayasantāpādi | śokaḥ paścādbhāvidaurmanasyam | āmayo rogaḥ | etān pradadāti prayacchantīti tathā ||9||
Перевод
Чрезмерно горькая, кислая, соленая, пряная, острая, сухая и очень горячая пища нравится людям, находящимся в гуне страсти. Такая пища является источником горя, страданий и болезней.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика