17.3
सत्त्वानुरूपा सर्वस्य श्रद्धा भवति भारत ।
श्रद्धामयोऽयं पुरुषो यो यच्छ्रद्ध: स एव स: ॥ ३ ॥
sattvānurūpā sarvasya
śraddhā bhavati bhārata
śraddhā-mayo ’yaṁ puruṣo
yo yac-chraddhaḥ sa eva saḥ
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
саттва-анурӯпа̄ — соответствующая сущности; (ж, 1.1)
сарвасйа — всего; (м, 6.1)
ш́раддха̄ — вера; (ж, 1.1)
бхавати — является; (лаТ, 1.1)
бха̄рата — о потомок Бхараты; (м, 8.1)
ш́раддха̄-майах̣ — веры полное; (м, 1.1)
айам — это; (м, 1.1)
пурушах̣ — живое существо; (м, 1.1)
йах̣ — которое; (м, 1.1)
йат-ш́раддхах̣ — такова чья вера, он; (м, 1.1)
сах̣ — то; (м, 1.1)
эва — безусловно;
сах̣ — оно (м, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
भारत! सर्वस्य सत्त्व-अनुरूपा श्रद्धा भवति, अयम् पुरुषः श्रद्धामयः (अस्ति)। यः यत्-श्रद्धः (भवति), सः एव सः ।
bhārata! sarvasya sattva-anurūpā śraddhā bhavati, ayam puruṣaḥ śraddhāmayaḥ (asti)| yaḥ yat-śraddhaḥ (bhavati), saḥ eva saḥ |
или
he bhārata! sarvasya (janasya) śraddhā (āstikya-buddhiḥ) sattvānurūpā bhavati, ayaṁ puruṣaḥ śraddhā-mayaḥ, yaḥ (puruṣaḥ) yac-chraddhaḥ, saḥ (puruṣaḥ) saḥ (tādṛśa-śraddhā-yuktaḥ) eva.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
nanu ca śraddhā sāttvikyeva sattvakāryatvena tvayaiva śrībhāgavate uddhavaṃ prati nirdiṣṭatvāt | yathoktaṃ
śamo damastitikṣejyā tapaḥ satyaṃ dayā smṛtiḥ |
tuṣṭistyāgo'spṛhā śraddhā hrīrdayā nirvṛttirdhṛtiḥ ||[BhP 11.25.2]
ityetāḥ sattvasya vṛttayaḥ | iti |
atha kathaṃ tasyāstraividhyamucyate | satyam | tathāpi rajastamoyuktapuruṣāśrayatvena rajastamomiśritatvena sattvasya traividhyācchraddhāyāpi traividhyaṃ ghaṭate ityāhasattvānurūpeti | sattvānurūpā sattvatāratamyānusāriṇī sarvasya vivekino'vivekino lokasya śraddhā vikriata ityarthaḥ | tadevāha yo yacchraddhaḥ yādṛśī śraddhā yasya | sa eva saḥ | tādṛśaśraddhāyukta eva saḥ | yaḥ pūrvaṃ sattvotkarṣeṇa sāttvikaśraddhayā yuktaḥ puruṣaḥ sa punastādṛśasvasaṃskāreṇa sāttvikaśraddhayāyukta eva bhavati | yastu rajasa utkarṣeṇa rājasaśraddhayā yuktaḥ sa punastādṛśa eva bhavati | yastu tamasa utkarṣeṇa tāmasaśraddhayā yuktaḥ sa punas tādṛśa eva bhavati | lokācāramātreṇa pravartamāneṣvevaṃ sāttvikarājasatāmasaśraddhāvyavasthā | śāstrajanitavivekajñānayuktānāṃ tu svabhāvavijayena sāttvikī ekaiva śraddheti prakaraṇārthaḥ ||3||
Перевод
О потомок Бхараты, находясь под преобладающим влиянием одной из материальных гун, живое существо приобретает соответствующий тип веры. Говорится, что характер его веры определяется тем, какие гуны на него влияют.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика