17.21


यत्तु प्रत्युपकारार्थं फलमुद्दिश्य वा पुन: ।

दीयते च परिक्ल‍ि‍ष्टं तद्दानं राजसं स्मृतम् ॥ २१ ॥


yat tu pratyupakārārthaṁ

phalam uddiśya vā punaḥ

dīyate ca parikliṣṭaṁ

tad dānaṁ rājasaṁ smṛtam


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


йат — которое; (с, 1.1)

ту — но; 

прати-упака̄ра-артхам — для того, чтобы получить что-либо взамен; (с, 2.1)

пхалам — результат; (с, 2.1)

уддиш́йа — пожелав; (ав)

ва̄ — или; 

пунах̣ — вновь; (ав)

дӣйате — дается; (лаТ, кармаНи, 1.1)

ча — также; 

париклишт̣ам — неохотно; (с, 1.1) [क्रियाविशेषणं चेत् 'katham dīyate' - c, 2.1, दानस्य विशेषणं चेत् - c, 1.1]

тат — то; (с, 1.1)

да̄нам — пожертвование; (с, 1.1)

ра̄джасам — относящееся к гуне страсти; (с, 1.1)

смр̣там — считающееся (с, 1.1)


अन्वय:  anvayaḥ


यत् तु प्रति-उपकारार्थम्, फलम् उद्दिश्य वा पुनः परिक्लिष्टम् च दीयते, तत् दानम् राजसम् स्मृतम् ।

yat tu prati-upakārārtham, phalam uddiśya vā punaḥ parikliṣṭam ca dīyate, tat dānam rājasam smṛtam |

или

tu yat praty-upakārārthaṁ phalam uddiśya vā punaḥ parikliṣṭaṁ (dainyayuktaṁ yathā syāt tathā) dīyate, tat dānaṁ rājasaṁ smṛtam.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


rājasaṃ dānamāha yaditi | kālāntare'yaṃ māṃ pratyupakariṣyatītyevamarthaṃ phalaṃ svargādikamuddiśya yatpunardānaṃ dīyate parikliṣṭaṃ cittakleśayuktaṃ yathā bhavati evambhūtaṃ taddānaṃ rājasamudāhṛtam ||21|| 


Перевод


Но пожертвование, сделанное в расчете на вознаграждение, с желанием в будущем насладиться его плодами или же сделанное неохотно, считается пожертвованием в гуне страсти.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика