16.8
असत्यमप्रतिष्ठं ते जगदाहुरनीश्वरम् ।
अपरस्परसम्भूतं किमन्यत्कामहैतुकम् ॥ ८ ॥
asatyam apratiṣṭhaṁ te
jagad āhur anīśvaram
aparaspara-sambhūtaṁ
kim anyat kāma-haitukam
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
асатйам — нереальный; (с, 1.1)
апратишт̣хам — не имеющий основания; (с, 1.1)
те — они; (м, 1.3)
джагат — мир; (с, 1.1)
а̄хух̣ — говорят; (лаТ, 1.3) ब्रू{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;ब्रूञ्;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0039?type=ting
анӣш́варам — тот, которым никто не управляет; (с, 1.1)
апараспара-самбхӯтам — без причины возникший; (с, 1.1)
ким анйат — что, кроме; (с, 1.1)
ка̄ма-хаитукам — по причине вожделения (с, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
जगत् असत्यम्, अप्रतिष्ठम्, अनीश्वरम् , अपरस्पर-सम्भूतं काम-हैतुकम् (अस्ति) , अन्यत् किम् ? (इति) ते आहुः।
jagat asatyam, apratiṣṭham, anīśvaram, aparaspara-sambhūtaṃ kāma-haitukam (asti) , anyat kim? (iti) te āhuḥ|
or
[āsurāḥ] jagat asatyam (veda-purāṇādi-śāstra-pramāṇa-śūnyam), apratiṣṭham (dharmādharma-vyavasthā-rahitam), anīśvaram, aparaspara-sambhūtaṁ (strī-puruṣa-mithuna-sañjātam), kim anyat, [parantu] kāma-haitukam (kāma eva hetur asyeti kāma-janitam eveti) āhuḥ.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
nanu vedoktayordharmādharmayoḥ pravṛttiṃ nivṛttiṃ ca kathaṃ na viduḥ | kuto vā dharmādharmayoranaṅgīkāre jagataḥ sukhaduḥkhādivyavasthā syāt | kathaṃ vā śaucācārādiviṣayānīśvarājñānativarteran | īśvarānaṅgīkāre ca kuto jagadutpattiḥ syāt | ata āha asatyamiti | nāsti satyaṃ vedapurāṇādipramāṇaṃ yasmin tādṛśaṃ jagadāhuḥ | vedādīnāṃ prāmāṇyaṃ na manyanta ityarthaḥ | taduktaṃ trayo vedasya kartāro bhaṇḍadhūrtaniśācarā ityādi || ataeva nāsti dharmādharmarūpā pratiṣṭhā vyavasthāheturyasya tat | svābhāvikaṃ jagadvaicitryamāhurityarthaḥ | ataeva nāsti īśvaraḥ kartā vyavasthāpakaśca yasya tādṛśaṃ jagadāhuḥ | tarhi kuto'sya jagata utpattiṃ vadantīti | ata āha aparasparasambhūtamiti | aparaścetyaparasparam | aparasparato'nonyataḥ strīpuruṣayormithunātsambhūtaṃ jagat | kimanyat | kāraṇamasya nāsti anyatkiñcit | kintu kāmahaitukameva | strīpuruṣayorubhayoḥ kāma eva pravāharūpeṇa heturasyetyāhurityarthaḥ ||8||
Перевод
Они говорят, что этот мир нереален, что у него нет основы, что нет Бога, который им управляет. Они заявляют, что мир возник из полового влечения и что у него нет иной причины, кроме вожделения.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика