16.6
द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च ।
दैवो विस्तरश: प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु ॥ ६ ॥
dvau bhūta-sargau loke ’smin
daiva āsura eva ca
daivo vistaraśaḥ prokta
āsuraṁ pārtha me śṛṇu
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
двау — два; (м, 1.2)
бхӯта-саргау — (вида) сотворенных живых существ; (м, 1.2)
локе — в мире; (м, 7.1)
асмин — этом; (м, 7.1)
даивах̣ — праведный; (м, 1.1)
а̄сурах̣ — демонический; (м, 1.1)
эва — несомненно;
ча — и;
даивах̣ — божественный; (м, 1.1)
вистараш́ах̣ — обстоятельно; (ав)
проктах̣ — описан; (м, 1.1)
а̄сурам — демона; (м, 2.1)
па̄ртха — о сын Притхи; (м, 8.1)
ме — от Меня; (5.1)
ш́р̣н̣у — послушай (лоТ, 2.1) {कर्तरि;लोट्;म;एक;परस्मैपदी;श्रु;भ्वादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1092?type=ting
अन्वय: anvayaḥ
पार्थ! अस्मिन् लोके दैवः आसुरः च एव द्वौ भूत-सर्गौ (स्तः, तत्र) दैवः विस्तरशः प्रोक्तः, आसुरम् मे शृणु ।
pārtha! asmin loke daivaḥ āsuraḥ ca eva dvau bhūta-sargau (staḥ, tatra) daivaḥ vistaraśaḥ proktaḥ, āsuram me śṛṇu |
or
he pārtha! asmin loke daivaḥ āsuraḥ ca [etau] dvau (dvi-vidhau) bhūta-sargau (bhūtānāṁ sargau sṛṣtī), daivaḥ (sargaḥ) vistaraśaḥ (bahu-prakāreṇa) proktaḥ, āsuraṁ (asura-sambandhinaṁ sargaṁ) me (mattaḥ) śṛṇu.
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
āsurī sampatsarvātmanā varjayitavyetyetadarthamāsurīṃ sampadaṃ prapañcayitumāha dvāviti | dvau dviprakārau bhūtānāṃ sargau me sadvacanātśṛṇu | āsura rākṣasaprakṛtyorekīkaraṇena dvāvityuktam | ato rākṣasīmāsurīṃ caiva prakṛtiṃ mohinīṃ śritā ityādinā navādhyāyoktaprakṛtitraividhyenāvirodhaḥ | spaṣṭamanyat ||6||
Перевод
О сын Притхи, сотворенные живые существа в этом мире бывают двух типов: одних называют праведниками, а других демонами. Я уже подробно рассказал тебе о божественных качествах, а теперь послушай о демонических.
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика