16.21


त्रिविधं नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मन: ।

काम: क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्‍त्रयं त्यजेत् ॥ २१ ॥


tri-vidhaṁ narakasyedaṁ

dvāraṁ nāśanam ātmanaḥ

kāmaḥ krodhas tathā lobhas

tasmād etat trayaṁ tyajet


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


три-видхам — включающие три вида; (c, 1.1)

наракасйа — ада; (м, 6.1)

идам — эти; (с, 1.1)

два̄рам — врата; (с, 1.1)

на̄ш́анам — гибель; (с, 1.1)

а̄тманах̣ — души; (м, 6.1)

ка̄мах̣ — вожделение; (м, 1.1)

кродхах̣ — гнев; (м, 1.1)

татха̄ — а также; (ав)

лобхах̣ — жадность; (м, 1.1)

тасма̄т — поэтому; (с, 5.1)

этат — эти; (с, 2.1)

трайам — три; (с, 2.1)

тйаджет — да оставит (видхилиГ, 1.1) त्यज्{कर्तरि;विधिलिङ्;प्र;एक;परस्मैपदी;त्यजँ;भ्वादिः}


अन्वय:  anvayaḥ


कामः क्रोधः तथा लोभः इदम् त्रिविधम् आत्मनः नाशनम् नरकस्य द्वारम् (अस्ति), तस्मात् एतत् त्रयम् त्यजेत् ।

kāmaḥ krodhaḥ tathā lobhaḥ idam trividham ātmanaḥ nāśanam narakasya dvāram (asti), tasmāt etat trayam tyajet |


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


uktānāmāsuradoṣāṇāṃ madhye sakaladoṣamūlabhūtaṃ doṣatrayaṃ sarvathā varjanīyamityāha trividhamiti | kāmaḥ krodho lobhaśceti idaṃ trividhaṃ narakasya dvāram | ata evātmano nāśanaṃ nīcayoniprāpakam | tasmādetattrayaṃ sarvātmanā tyajet ||21|| 


Перевод


В этот ад ведут трое ворот: вожделение, гнев и жадность. Каждый здравомыслящий человек должен отречься от этих пороков, ибо они губят душу.

व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика