16.10


काममाश्रित्य दुष्पूरं दम्भमानमदान्विता: ।

मोहाद्‍गृहीत्वासद्‍ग्राहान्प्रवर्तन्तेऽश‍ुचिव्रता: ॥ १० ॥


kāmam āśritya duṣpūraṁ

dambha-māna-madānvitāḥ

mohād gṛhītvāsad-grāhān

pravartante ’śuci-vratāḥ


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


ка̄мам — вожделению; (м, 2.1)

а̄ш́ритйа — предавшись; (ав)

душпӯрам — ненасытному; (м, 2.1)

дамбха-ма̄на-мада-анвита̄х̣ — высокомерием, гордыней и тщеславием опьяненные; (м, 1.3)

моха̄т — из-за иллюзии; (м, 5.1)

гр̣хӣтва̄ — приняв; (ав)

асат-гра̄ха̄н — преходящие вещи; (м, 2.3)

правартанте — процветают; (лаТ, 1.3)

аш́учи-врата̄х̣ — нечистое те, кто избрал (м, 1.3)


अन्वय:  anvayaḥ


दुष्पूरम् कामम् आश्रित्य, दम्भ-मान-मद-अन्विताः मोहात् असत् ग्राहान् गृहीत्वा, अशुचि-व्रताः प्रवर्तन्ते ।

duṣpūram kāmam āśritya, dambha-māna-mada-anvitāḥ mohāt asat grāhān gṛhītvā, aśuci-vratāḥ pravartante |

or

duṣpūraṁ (duṣpūraṇīyaṁ) kāmam āśritya dambha-māna-madānvitāḥ mohāt asad-grāhān gṛhītvā (svīkṛtya) aśuci-vratāḥ pravartante.


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


api ca kāmamāśrityeti | duṣpūraṃ purayitumaśakyaṃ kāmamāśritya dambhādibhiryuktāḥ santaḥ kṣudradevatārādhanādau pravartante | katham | asadgrāhān gṛhītvā anena mantreṇaitāṃ devatāmārādhya mahānidhīn sādhayiṣyāma ityādīn durāgrahānmohamātreṇa svīkṛtya pravartante | aśucivratāḥ aśucīni madyamāṃsādiviṣayīṇi vratāni yeṣāṃ te ||10|| 


Перевод


Потакая ненасытному вожделению, опьяненные гордыней, тщеславием и самомнением, демоны пребывают в плену иллюзии и, очарованные преходящим, вершат свои грязные дела.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика