15.8


शरीरं यदवाप्‍नोति यच्च‍ाप्युत्क्रामतीश्वर: ।

गृहीत्वैतानि संयाति वायुर्गन्धानिवाशयात् ॥ ८ ॥


śarīraṁ yad avāpnoti

yac cāpy utkrāmatīśvaraḥ

gṛhītvaitāni saṁyāti

vāyur gandhān ivāśayāt


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


ш́арӣрам — тело; (с, 2.1)

йат — которое; (с, 2.1)

ава̄пноти — получает; (лаТ, 1.1)

йат — которое; (с, 2.1)

ча апи — также; (ав)

уткра̄мати — оставляет; (лаТ, 1.1) {कर्तरि;लट्;प्र;एक;परस्मैपदी;उत्_क्रमुँ;भ्वादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.0545?type=ting (to walk, to step, to go ahead, to cross)

ӣш́варах̣ — владелец тела; (м, 1.1)

гр̣хӣтва̄ — забрав; (ав)

эта̄ни — эти; (с, 2.1)

сам̇йа̄ти — уходит; (лаТ, 1.1) {कर्तरि;लट्;प्र;एक;परस्मैपदी;सम्_या;अदादिः} (gacchati)

ва̄йух̣ — воздух; (м, 1.1)

гандха̄н — запахи; (м, 2.3)

ива — как; (ав)

а̄ш́айа̄т — от источника (м, 5.1)


अन्वय:  anvayaḥ


ईश्वरः यत् शरीरम् अवाप्नोति, यत् च अपि उत्क्रामति (तत्) वायुः आशयात् गन्धान् इव, एतानि गृहीत्वा संयाति ।

īśvaraḥ yat śarīram avāpnoti, yat ca api utkrāmati, (tat) vāyuḥ āśayāt gandhān iva, etāni gṛhītvā saṃyāti |

or

īśvaraḥ [jīvaḥ] yat (yadā) utkrāmati (bahir gacchati), yat ca api [anyat] śarīraṁ avāpnoti, [tadā pūrva-śarīrāt ākarṣati*], vāyuḥ āśayāt gandhān iva, etāni (indriyāṇi) gṛhītvā, saṁyāti [samyak yāti - то есть выходит полностью, не возвращаясь в предыдущее тело]


Дословный перевод:

Ишвара [джива, хозяин тела] когда выходит (наружу) [из одного тела], и когда также [другое] тело обретает, [тогда из предыдущего тела он перетаскивает*], подобно тому, как ветер от [одного] источника [цветка] запахи, эти [чувства (ум и 5 чувств)] взяв, уходит [покидает полностью предыдущее тело]

[*В предыдущем стихе было сказано, что джива ākarṣati - перетягивает за собой тонкое тело (ум и чувства) с предыдущего тела в новое. Данный стих объясняет, каким образом джива эта делает. Само "upamāna", сравнение, дается лишь вскользь: "словно ветер от источника запахи"]


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


tānyākṛṣya kiṃ karotīti | atrāha śarīramiti | yadyadā śarīrāntaraṃ karmavaśādavāpnoti yataśca śarīrādutkrāmatīśvaro dehādīnāṃ svāmī tadā pūrvasmātśarīrādetāni gṛhītvā taccharīrāntaraṃ samyagyāti | śarīre satyapi indriyagrahaṇe dṛṣṭāntaḥ | āśayātsvasthānātkusumādeḥ sakāśātgandhān gandhavataḥ sūkṣmānaṃśān gṛhītvā vāyuryathā gacchati tadvat ||8|| 


Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya


।।15.8।। --,यच्चापि यदा चापि उत्क्रामति ईश्वरः देहादिसंघातस्वामी जीवः? तदा कर्षति इति श्लोकस्य द्वितीयपादः अर्थवशात् प्राथम्येन संबध्यते। यदा च पूर्वस्मात् शरीरात् शरीरान्तरम् अवाप्नोति तदा गृहीत्वा एतानि मनःषष्ठानि इन्द्रियाणि संयाति सम्यक् याति गच्छति। किमिव इति? आह -- वायुः पवनः गन्धानिव आशयात् पुष्पादेः।।कानि पुनः तानि --, 


Перевод


В материальном мире живое существо переносит свои представления о жизни, подобно тому как воздух переносит запахи. Так, получив одно материальное тело, оно затем оставляет его, чтобы получить другое.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика