15.5

निर्मानमोहा जितसङ्गदोषा

अध्यात्मनित्या विनिवृत्तकामा: ।

द्वन्द्वैर्विमुक्ता: सुखदु:खसंज्ञै-

र्गच्छन्त्यमूढा: पदमव्ययं तत् ॥ ५ ॥

nirmāna-mohā jita-saṅga-doṣā

adhyātma-nityā vinivṛtta-kāmāḥ

dvandvair vimuktāḥ sukha-duḥkha-saṁjñair

gacchanty amūḍhāḥ padam avyayaṁ tat

पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов

них̣-ма̄на-моха̄х̣ — те, кто без гордыни и иллюзии; (м, 1.3)

джита-сан̇га-доша̄х̣ — те, чьи побеждены общения изъяны; (м, 1.3)

адхйа̄тма-нитйа̄х̣ — те, кто в духовном знании постоянны; (м, 1.3)

винивр̣тта-ка̄ма̄х̣ — те, кто не связаны вожделением; (м, 1.3)

двандваих̣ — противоположностями; (c, 3.3)

вимукта̄х̣ — освобожденные; (м, 1.3)

сукха-дух̣кха-сам̇джн̃аих̣ — теми, которых называют счастье и горе; (с, 3.3)

гаччханти — приходит; (лаТ, 1.3)

амӯд̣ха̄х̣ — тот, кого нельзя ввести в заблуждение; (м, 1.3)

падам — в обитель; (с, 2.1)

авйайам — вечную; (с, 2.1)

тат — ту (с, 2.1)

अन्वय:  anvayaḥ

निर्मान-मोहाः, जितसङ्गदोषाः, अध्यात्म-नित्याः, विनिवृत्त-कामाः, सुख-दुःख-संज्ञैः द्वन्द्वैः विमुक्ताः, अमूढाः, तत् अव्ययं पदम् गच्छन्ति ।

nirmāna-mohāḥ, jitasaṅgadoṣāḥ, adhyātma-nityāḥ, vinivṛtta-kāmāḥ, sukha-duḥkha-saṃjñaiḥ dvandvaiḥ vimuktāḥ, amūḍhāḥ, tat avyayaṃ padam gacchanti |

The Subodhinī commentary by Śrīdhara

tatprāptau sādhanāntarāṇi darśayannāha nirmāneti | nirgatau mānamohau ahaṅkāramithyātisiveśau yebhyaste | jitaḥ putrādisaṅgarūpo doṣo yaiste | adhyātma ātmajñāne nityāḥ pariniṣṭhitāḥ | viśeṣeṇa nivṛttaḥ kāmo yebhyaste | sukhaduḥkhahetutvātsukhaduḥkhasaṃjñāni śītoṣṇādīni dvandvāni | tairvimuktāḥ | ata evāmūḍhā nivṛtāvidyāḥ santaḥ | tadavyayaṃ padaṃ gacchanti ||5|| 

Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya

।।15.5।। --,निर्मानमोहाः मानश्च मोहश्च मानमोहौ? तौ निर्गतौ येभ्यः ते निर्मानमोहाः मानमोहवर्जिताः। जितसङ्गदोषाः सङ्ग एव दोषः सङ्गदोषः? जितः सङ्गदोषः यैः ते जितसङ्गदोषाः। अध्यात्मनित्याः परमात्मस्वरूपालोचननित्याः तत्पराः। विनिवृत्तकामाः विशेषतो निर्लेपेन निवृत्ताः कामाः येषां ते विनिवृत्तकामाः यतयः संन्यासिनः द्वन्द्वैः प्रियाप्रियादिभिः विमुक्ताः सुखदुःखसंज्ञैः परित्यक्ताः गच्छन्ति अमूढाः मोहवर्जिताः पदम् अव्ययं तत् यथोक्तम्।।तदेव पदं पुनः विशेष्यते --, 

Перевод

Тот, кто избавился от гордыни, освободился от иллюзии и порвал все ложные связи, кто познал вечность, покончил с материальным вожделением, кто, свободный от влияния двойственности, остается невозмутимым и в счастье, и в горе и кто знает, как предаться Верховной Личности, достигает этого вечного царства.

व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика