15.13

गामाविश्य च भूतानि धारयाम्यहमोजसा ।

पुष्णामि चौषधी: सर्वा: सोमो भूत्वा रसात्मक: ॥ १३ ॥

gām āviśya ca bhūtāni

dhārayāmy aham ojasā

puṣṇāmi cauṣadhīḥ sarvāḥ

somo bhūtvā rasātmakaḥ

पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов

га̄м — в планеты; (го, ж, 2.1) https://sanskritabhyas.in/गो-शब्दरूपाणि

а̄виш́йа — войдя; (ав)

ча — также; (ав)

бхӯта̄ни — живые существа; (с, 2.3)

дха̄райа̄ми — поддерживаю; (лаТ, Нич, 3.1) {कर्तरि;लट्;उ;एक;гирфнф;धृञ्_णिच्;भ्वादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/01.1047?type=ting 

ахам — Я; (1.1)

оджаса̄ — (Своей) энергией; (с, 3.1)

пушн̣а̄ми — питаю; (лаТ, 3.1) {कर्तरि;लट्;उ;एक;परस्मैपदी;पुषँ;क्र्यादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/09.0065?type=ting 

ча — также; (ав)

аушадхӣх̣ — растения; (ж, 2.3) फलपाकान्तानि सस्यानि

сарва̄х̣ — все; (ж, 2.3)

сомах̣ — луна; (м, 1.1)

бхӯтва̄ — став; (ав)

раса-а̄тмаках̣ — дающая сок (м, 1.1)

अन्वय:  anvayaḥ

अहं गाम् आविश्य च ओजसा भूतानि धारयामि , सोमः रसात्मकः भूत्वा सर्वाः ओषधीः च पुष्णामि  

ahaṃ gām āviśya ca ojasā bhūtāni dhārayāmi , somaḥ rasātmakaḥ bhūtvā sarvāḥ oṣadhīḥ ca puṣṇāmi 

or

ahaṁ ca ojasā gām āviśya (adhiṣṭhāya) bhūtāni dhārayāmi, rasātmakaḥ somaḥ (candraḥ) ca bhūtvā sarvāḥ auṣadhīḥ puṣṇāmi (saṁvardhayāmi)

तात्पर्यम्

अहं धूलिराशितुल्याम् इमां पृथिवीं सर्वदा दृढीकुर्वन् स्वबलेन भूतानि धारयामि। अन्यथा सिक्ताराशिवत् इयं पृथिवी विच्छिद्यते । एवम् अहमेव रसरूपः चन्द्रः सन् पृथिव्याम् अस्यां जायमानानि सर्वाण्यपि व्रीहि-माष-मुद्गादिनि संवर्धयामि। 

ahaṃ dhūlirāśitulyām imāṃ pṛthivīṃ sarvadā dṛḍhīkurvan svabalena bhūtāni dhārayāmi| anyathā siktārāśivat iyaṃ pṛthivī vicchidyate | evam ahameva rasarūpaḥ candraḥ san pṛthivyām asyāṃ jāyamānāni sarvāṇyapi vrīhi-māṣa-mudgādini saṃvardhayāmi| 

The Subodhinī commentary by Śrīdhara

kiṃ ca gāmiti | gāṃ pṛthvīmojasā balenādhiṣṭhāyāhameva carācarāṇi bhūtāni dhārayāmi | ahameva rasamayaḥ somo bhūtvā brīhyādyauṣadhīḥ sarvāḥ saṃvardhayāmi ||13|| 

Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya

।।15.13।। -- गां पृथिवीम् आविश्य प्रविश्य धारयामि भूतानि जगत् अहम् ओजसा बलेन यत् बलं कामरागविवर्जितम् ऐश्वरं रूपं जगद्विधारणाय पृथिव्याम् आविष्टं येन पृथिवी गुर्वी न अधः पतति न विदीर्यते च। तथा च मन्त्रवर्णः -- येन द्यौरुग्रा पृथिवी च दृढा (तै0 सं0 4।1।8) इति? स दाधार पृथिवीम् (तै0 सं0 4।1।8) इत्यादिश्च। अतः गामाविश्य च भूतानि चराचराणि धारयामि इति युक्तमुक्तम्। किं च? पृथिव्यां जाताः ओषधीः सर्वाः व्रीहियवाद्याः पुष्णामि पुष्टिमतीः रसस्वादुमतीश्च करोमि सोमो भूत्वा रसात्मकः सोमः सन् रसात्मकः रसस्वभावः। सर्वरसानाम् आकरः सोमः। स हि सर्वरसात्मकः सर्वाः ओषधीः स्वात्मरसान् अनुप्रवेशयन् पुष्णाति।।किं च --, 

Перевод

Я вхожу в каждую из планет, и, удерживаемые Моей энергией, они остаются на своих орбитах. Я становлюсь Луной и питаю жизненными соками все растения.

व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика