15.11

यतन्तो योगिनश्चैनं पश्यन्त्यात्मन्यवस्थितम् ।

यतन्तोऽप्यकृतात्मानो नैनं पश्यन्त्यचेतस: ॥ ११ ॥

yatanto yoginaś cainaṁ

paśyanty ātmany avasthitam

yatanto ’py akṛtātmāno

nainaṁ paśyanty acetasaḥ

पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов

йатантах̣ — прилагающие усилия; (м, 1.3)

йогинах̣ — трансценденталисты; (м, 1.3)

ча — также; (ав)

энам — его; (м, 2.1)

паш́йанти — видя; (лаТ, 1.3)

а̄тмани — в себе; (м, 7.1)

авастхитам — находящегося; (м, 2.1)

йатантах̣ — пытающиеся; (м, 1.3)

апи — хотя; (ав)

акр̣та-а̄тма̄нах̣ — те, кто еще не постиг себя; (м, 1.3) असंस्कृतात्मानः, कश्मलचित्ताः, अशुद्धबुद्धयः

на — не; (ав)

энам — его; (м, 2.1)

паш́йанти — видят; (лаТ, 1.3)

ачетасах̣ — те, чей разум не развит (м, 1.3)

अन्वय:  anvayaḥ

यतन्तः योगिनः आत्मनि अवस्थितम् एनम् पश्यन्ति, अचेतसः अकृत-आत्मानः च यतन्तः अपि एनम् न पश्यन्ति ।

yatantaḥ yoginaḥ ātmani avasthitam enam paśyanti, acetasaḥ akṛta-ātmānaḥ ca yatantaḥ api enam na paśyanti |

or

yatantaḥ (dhyānādibhiḥ yatnaṁ kurvantaḥ) yoginaḥ ca enam (ātmānam) ātmani (dehe) avasthitaṁ paśyanti, yatantaḥ (śāstrābhyāsādibhiḥ yatnaṁ kurvantaḥ) api akṛtātmānaḥ acetasaḥ (mūḍhāḥ) enaṁ (ātmānaṁ) na paśyanti.

The Subodhinī commentary by Śrīdhara

durjñeyaścāyaṃ yato vivekiṣvapi kecitpaśyanti kecinna paśyantītyāha yatanta iti | yatanto dhyānādibhiḥ prayatamānā yoginaḥ kecidenamātmānamātmani dehe'vasthitaṃ viviktaṃ paśyanti | śāstrābhyāsādibhiḥ prayatnaṃ kurvāṇā apyakṛtātmāno'viśuddhacittā ata evācetaso mandamataya enaṃ na paśyanti ||11|| 

Sanskrit Commentary By Sri Shankaracharya

।।15.11।। --,यतन्तः प्रयत्नं कुर्वन्तः योगिनश्च समाहितचित्ताः एनं प्रकृतम् आत्मानं पश्यन्ति अयम् अहम् अस्मि इति उपलभन्ते आत्मनि स्वस्यां बुद्धौ अवस्थितम्। यतन्तोऽपि शास्त्रादिप्रमाणैः? अकृतात्मानः असंस्कृतात्मानः तपसा इन्द्रियजयेन च? दुश्चरितात् अनुपरताः? अशान्तदर्पाः? प्रयत्नं कुर्वन्तोऽपि न एनं पश्यन्ति अचेतसः अविवेकिनः।।यत् पदं सर्वस्य अवभासकमपि अग्न्यादित्यादिकं ज्योतिः न अवभासयते? यत् प्राप्ताश्च मुमुक्षवः पुनः संसाराभिमुखाः न निवर्तन्ते? यस्य च पदस्य उपाधिभेदम् अनुविधीयमानाः जीवाः -- घटाकाशादयः इव आकाशस्य -- अंशाः? तस्य पदस्य सर्वात्मत्वं सर्वव्यवहारास्पदत्वं च विवक्षुः चतुर्भिः श्लोकैः विभूतिसंक्षेपमाह भगवान् --, 

Перевод

Трансценденталисты, неуклонно стремящиеся к цели и осознавшие свою духовную сущность, обладают таким видением. Но те, чей ум не развит, кто еще не постиг свою духовную природу, не могут разобраться в происходящем, даже если пытаются сделать это.

व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика