14.8


तमस्त्वज्ञानजं विद्धि मोहनं सर्वदेहिनाम् ।

प्रमादालस्यनिद्राभिस्तन्निबध्‍नाति भारत ॥ ८ ॥


tamas tv ajñāna-jaṁ viddhi

mohanaṁ sarva-dehinām

pramādālasya-nidrābhis

tan nibadhnāti bhārata


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


тамах̣гуна невежества; (с, 2.1)

ту — но; (ав)

аджн̃а̄на-джам — возникшая из невежества; (с, 2.1)

виддхи — знай; (лоТ, 2.1) https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0059?type=ting 

моханам — иллюзия; (с, 2.1)

сарва-дехина̄м — воплощенных существ; (м, 6.3)

прама̄да-а̄ласйа-нидра̄бхих̣ — безумием, ленью и сном; (ж, 3.3) (प्रमादः - अनवधानम् , невнимательность, пренебрежение)

тат — та; (с, 1.1)

нибадхна̄ти — опутывает; (лаТ, 1.1)

бха̄рата — о потомок Бхараты (м, 8.1)


अन्वय:  anvayaḥ


भारत! तमः तु सर्व-देहिनाम् मोहनम् अज्ञानजम् विद्धि । तत् (देहिनाम्) प्रमाद-आलस्य-निद्राभिः निबध्नाति ।

bhārata! tamaḥ tu sarva-dehinām mohanam ajñānajam viddhi | tat (dehinām) pramāda-ālasya-nidrābhiḥ nibadhnāti |


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


tamaso lakṣaṇaṃ bandhakatvaṃ cāha tama iti | tamastvajñānājjātamāvaraṇaśaktipradhānātprakṛtyaṃśādudbhutaṃ viddhītyarthaḥ | ataḥ sarveṣāṃ dehināṃ mohanaṃ bhrāntijanakam | ataeva pramādenālasyena nidrayā ca tattamo dehinaṃ nibadhnāti | tatra pramādo'navadhānam | ālasyamanudyamaḥ | nidrā cittasyāvasādāllayaḥ ||8|| 


Перевод


Знай же, о потомок Бхараты, что гуна тьмы, порожденная невежеством, держит всех воплощенных живых существ в плену иллюзии. Ее влияние проявляется в виде безумия, лени и сна, которые опутывают обусловленную душу.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика