14.21
अर्जुन उवाच
कैर्लिङ्गैस्त्रीन्गुणानेतानतीतो भवति प्रभो ।
किमाचार: कथं चैतांस्त्रीन्गुणानतिवर्तते ॥ २१ ॥
arjuna uvāca
kair liṅgais trīn guṇān etān
atīto bhavati prabho
kim-ācāraḥ kathaṁ caitāṁs
trīn guṇān ativartate
पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ: padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ
разбиение слов, грамматика слов, значение слов
арджунах̣ ува̄ча — Арджуна сказал;
каих̣ — какими; (c, 3.3)
лин̇гаих̣ — признаками; (c, 3.3)
трӣн — три; (м, 2.3)
гун̣а̄н — качества; (м, 2.3)
эта̄н — эти; (м, 2.3)
атӣтах̣ — превзошедший; (м, 1.1)
бхавати — становится; (лаТ, 1.1)
прабхо — о мой Господь; (м, 8.1)
ким-а̄ча̄рах̣ — обладающий каким поведением; (м, 1.1) कीदृशाचारः
катхам — как; (ав)
ча — и; (ав)
эта̄н — эти; (м, 2.3)
трӣн — три; (м, 2.3)
гун̣а̄н — гуны; (м, 2.3)
ативартате — превосходит (лаТ, 1.1)
अन्वय: anvayaḥ
अर्जुनः उवाच
प्रभो! कैः लिङ्गैः एतान् त्रीन् गुणान् अतीतः (जीवः) भवति? (सः) च किम्-आचारः? (सः) च एतान् त्रीन् गुणान् कथम् अतिवर्तते?
arjunaḥ uvāca
prabho! kaiḥ liṅgaiḥ etān trīn guṇān atītaḥ (jīvaḥ) bhavati? (saḥ) ca kim-ācāraḥ? (saḥ) ca etān trīn guṇān katham ativartate?
or
arjunaḥ uvāca, — he prabho! kaiḥ liṅgaiḥ (lakṣaṇaiḥ) etān trīn guṇān atītaḥ (ati-krāntaḥ) bhavati? kim ācāraḥ (tasya tri-guṇātītasya ācāraḥ kaḥ)? kathaṁ (kena upāyena) ca etān trīn guṇān ativartate (atikrāmati).
The Subodhinī commentary by Śrīdhara
guṇānetānatītyāmṛtamaśnuta ityetatśrutvā guṇātītasya lakṣaṇamācāraṃ guṇātyayopāyaṃ ca samyagbubhutsurarjuna uvāca kairiti | he prabho kairliṅgaiḥ kīdṛśairātmavyutpannaiścihnairguṇātīto dehī bhavatīti lakṣaṇapraśnaḥ | ka ācāro'syeti kimācāraḥ | kathaṃ vartata ityarthaḥ | kathaṃ ca kenopāyena etāṃstrīnapi guṇānatītya vartate | tatkathayetyarthaḥ ||21||
Перевод
Арджуна спросил: О мой Господь, по каким признакам можно узнать того, кто вышел из-под влияния этих трех гун? Как он ведет себя? И каким образом освобождается от их власти?
व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика