14.17


सत्त्वात्सञ्जायते ज्ञानं रजसो लोभ एव च ।

प्रमादमोहौ तमसो भवतोऽज्ञानमेव च ॥ १७ ॥


sattvāt sañjāyate jñānaṁ

rajaso lobha eva ca

pramāda-mohau tamaso

bhavato’jñānam eva ca


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


саттва̄т — из гуны благости; (c, 5.1)

сан̃джа̄йате — возникает; (лаТ, 1.1)

джн̃а̄нам — знание; (с, 1.1)

раджасах̣ — из гуны страсти; (с, 5.1)

лобхах̣ — алчность; (м, 1.1)

эва ча — безусловно также; (ав)

прама̄да-мохаубезумие и иллюзия; (м, 1.2)

тамасах̣ — из гуны невежества; (с, 5.1)

бхаватах̣ — возникающие; (лаТ, 1.2)

аджн̃а̄нам — глупость; (с, 1.1)

эва чабезусловно также (ав)


अन्वय:  anvayaḥ


सत्त्वात् ज्ञानम् सञ्जायते, रजसः लोभः एव च, तमसः प्रमाद-मोहौ भवतः, अज्ञानम् च एव।

sattvāt jñānam sañjāyate, rajasaḥ lobhaḥ eva ca, tamasaḥ pramāda-mohau bhavataḥ, ajñānam ca eva|


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


tatraiva hetumāha sattvāditi | sattvājjñānaṃ sañjāyate | ataḥ sāttvikasya karmaṇaḥ prakāśabahulaṃ sukhaṃ phalaṃ bhavati | rajaso lobho jāyate | tasya ca duḥkhahetutvāttatpūrvakasya karmaṇo duḥkhaṃ phalaṃ bhavati | tamasastu pramādamohājñānāni bhavanti | tatastāmasasya karmaṇo'jñānaprāpakaṃ phalaṃ bhavatīti yuktamevetyarthaḥ ||17|| 


Перевод


Гуна благости порождает истинное знание, гуна страсти разжигает алчность, а гуна невежества приводит к глупости, безумию и иллюзии.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика