14.16


कर्मण: सुकृतस्याहु: सात्त्विकं निर्मलं फलम् ।

रजसस्तु फलं दु:खमज्ञानं तमस: फलम् ॥ १६ ॥


karmaṇaḥ sukṛtasyāhuḥ

sāttvikaṁ nirmalaṁ phalam

rajasas tu phalaṁ duḥkham

ajñānaṁ tamasaḥ phalam


पदच्छेद: पदपरिचय: पदार्थ:  padacchedaḥ padaparicayaḥ padārthaḥ

разбиение слов, грамматика слов, значение слов


карман̣ах̣ — деятельности; (c, 6.1)

су-кр̣тасйа — благочестивой; (с, 6.1)

а̄хух̣называют; (лаТ, 1.3) ब्रू{कर्तरि;लट्;प्र;बहु;परस्मैपदी;ब्रूञ्;अदादिः} https://ashtadhyayi.com/dhatu/02.0039?type=ting 

са̄ттвикам — относящийся к гуне благости; (c, 2.1)

нирмалам — чистый; (с, 2.1)

пхалам — результат; (с, 2.1)

раджасах̣гуны страсти; (с, 6.1)

ту — же; (ав)

пхалам — результат; (с, 2.1)

дух̣кхам — страдание; (с, 2.1)

аджн̃а̄нам — отсутствие разума; (с, 2.1)

тамасах̣гуны невежества; (с, 6.1)

пхалам — результат (с, 2.1)


अन्वय:  anvayaḥ


सुकृतस्य कर्मणः सात्त्विकम् निर्मलम् फलम् (आहुः), रजसः फलम् तु दुःखम् (आहुः), तमसः (च) फलम् अज्ञानम् (इति) आहुः ।

sukṛtasya karmaṇaḥ sāttvikam nirmalam phalam (āhuḥ), rajasaḥ phalam tu duḥkham (āhuḥ), tamasaḥ (ca) phalam ajñānam (iti) āhuḥ |

or

sukṛtasya (sāttvikasya) karmaṇaḥ nirmalaṁ sāttvikaṁ (sattva-guṇa-mayaṁ) phalam āhuḥ (śiṣṭāḥ ūcuḥ), rajasaḥ (karmaṇaḥ) tu duḥkhaṁ phalaṁ, tamasaḥ (karmaṇaḥ) phalam ajñānam (ātma-jñānāvarakam mūḍhatvam).


The Subodhinī commentary by Śrīdhara


idānīṃ sattvādīnāṃ svānurūpa karmadvāreṇa vicitraphalahetutvamāha karmaṇa iti | sukṛtasya sāttvikasya karmaṇaḥ sāttvikaṃ sattvapradhānaṃ nirmalaṃ prakāśabahulaṃ sukhaṃ phalamāhuḥ kapilādayaḥ | rajasa iti rājasasya karmaṇa ityarthaḥ | karmaphalakathanasya prakṛtatvāt | tasya duḥkhaṃ phalamāhuḥ | tamasa iti tāmasasya karmaṇa ityarthaḥ | tasyājñānaṃ mūḍhatvaṃ phalamāhuḥ | sāttvikādikarmalakṣaṇaṃ ca niyataṃ saṅgarahitamityādinā aṣṭādaśe'dhyāye vakṣyati ||16|| 


Перевод


Плоды добродетельных поступков чисты и относятся к гуне благости. Действия в гуне страсти приносят человеку страдания, а деятельность в гуне невежества лишает его разума.


व्याकरणम् vyākaraṇam - грамматика